(ĐCSVN) – Đầu năm 2011, quan hệ Trung-Mỹ sẽ đón chào một sự kiện mới đặc biệt quan trọng, đó là chuyến công du Mỹ cấp Nhà nước của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, diễn ra từ ngày 18-21/1 tới. Sự kiện này đã nhận được nhiều ý kiến khác nhau từ các nhà phân tích trong bối cảnh quan hệ Trung-Mỹ luôn đan xem giữa hợp tác và mâu thuẫn, có tính chất không đơn giản.
|
|
Tổng thống Mỹ Barack Obama (trái) và Chủ tịch Hồ Cẩm Đào
trong buổi gặp gỡ tại Bắc Kinh hôm 17/11/2009 (Ảnh tư liệu) |
Theo Tân Hoa Xã ngày 23/12, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Khương Du trong một cuộc họp báo đã cho biết, nhận lời mời của Tổng thống Mỹ Barack Obama, Chủ tịch nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào sẽ tiến hành chuyến thăm cấp nhà nước đến Mỹ vào tháng 1/2011. Trung Quốc hy vọng chuyến thăm sẽ định hướng phát triển quan hệ hai nước trong thời kỳ mới. Phía Trung Quốc khẳng định, chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào bắt đầu từ ngày 18/1 tới diễn ra đúng dịp 40 năm hai nước nối lại quan hệ giao lưu, vì vậy có ý nghĩa rất quan trọng.
Phát biểu trong buổi họp báo ngày 12/1, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Thôi Thiên Khải cho biết, tình hình quốc tế hiện nay tiếp tục có những thay đổi phức tạp, sâu sắc, những thách thức mang tính toàn cầu ngày càng nhiều. Với tư cách là nước đang phát triển và nước phát triển lớn nhất, Trung Quốc và Mỹ có lợi ích chung rộng rãi trên nhiều lĩnh vực. Hai nước đồng thời cũng đối mặt với nhiều thách thức chung và gánh vác trách nhiệm chung quan trọng.
Theo ông Thôi Thiên Khải, nhìn tổng thể, quan hệ Trung-Mỹ duy trì được đà phát triển ổn định và đạt được nhiều tiến triển tích cực. Mặc dù còn tồn tại bất đồng, nhưng hợp tác trên cơ sở lợi ích chung vẫn là chủ lưu trong quan hệ hai nước.
Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Zhang Yesui ngày 12/1 cũng cho rằng, nét đặc trưng trong mối quan hệ Trung-Mỹ là sự tiếp xúc gần gũi và hợp tác rộng rãi, bên cạnh một số yếu tố khác. Bất chấp nhiều thay đổi, mối quan hệ Trung-Mỹ nhìn chung vẫn duy trì được tính ổn định và đạt được một số tiến bộ đáng khích lệ. Bên cạnh đó, ông Yesui cũng nêu bật 4 nét đặc trưng lớn trong mối quan hệ có tuổi đời 32 năm giữa hai cường quốc.
Thứ nhất, hai bên thường xuyên duy trì một cách kiên định các cuộc đối thoại và tiếp xúc. Cụ thể, trong vòng 2 năm qua, Chủ tịch Hồ Cẩm Đào và Tổng thống Barack Obama đã 7 lần tiếp xúc và thường xuyên liên hệ qua lại. Ngoài ra, hai nước cũng đã hình thành hơn 60 cơ chế đối thoại, trong đó phải kể đến cơ chế Đối thoại kinh tế chiến lược.
Thứ hai, Trung Quốc và Mỹ luôn duy trì được mối quan hệ thương mại và kinh tế gần gũi. Trên thực tế, hiện Mỹ và Trung Quốc đang đóng vai trò là các đối tác thương mại hàng đầu của nhau. Cụ thể, trong năm 2010, kim ngạch giao dịch thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ đạt 385,3 tỷ USD, cao gấp 160 lần so với thời điểm hai nước thiết lập các mối quan hệ ngoại giao.
Thứ ba, việc đi lại, giao du giữa công dân hai nước diễn ra một cách thường xuyên. Theo số liệu thống kê, hàng năm, có khoảng hơn 3 triệu công dân Mỹ và Trung Quốc đi du lịch sang đất nước của nhau và cứ mỗi tuần lại có hơn 110 chuyến bay chở khách giữa Mỹ và Trung Quốc bay qua vùng biển Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, hiện có khoảng 120.000 sinh viên Trung Quốc đang học tập tại Mỹ và số sinh viên Mỹ đang học tập tại Trung Quốc cũng vượt qua con số 20.000 người.
Thứ tư, hai nước Mỹ và Trung Quốc cùng chia sẻ lợi ích, hợp tác trong nhiều lĩnh vực. Trên thực tế, Bắc Kinh và Washington không chỉ duy trì những mối quan hệ và hợp tác chặt chẽ xung quanh các vấn đề song phương mà còn duy trì cơ chế hợp tác hiệu quả nhằm giải quyết nhiều vấn đề trong phạm vi khu vực và quốc tế.
Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Jon Huntsman ngày 12/1 cũng ví chuyến thăm Washington của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào vào cuối tháng 1/2011 là một sự kiện thú vị và mang tính lịch sử. Theo lời ông Huntsman thì đây là lần đầu tiên hai lãnh đạo của hai nhà nước có buổi tiếp xúc với tư cách là đại diện cho hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và trên thực tế, tầm ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc không chỉ bó gọn trong phạm vi một khu vực mà đã vươn xa ra tầm thế giới. Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc cũng đưa ra một thực tế đáng thú vị rằng, trong suốt những năm qua, ông Hồ Cẩm Đào và ông Obama đã từng có 7 lần tiếp xúc và phát triển một mối quan hệ dựa trên tinh thần của niềm tin và tình bằng hữu. Ông Huntsman bày tỏ hy vọng rằng, chuyến công du này sẽ là một phần nỗ lực của cả Trung Quốc và Mỹ nhằm xây dựng một mối quan hệ hợp tác toàn diện, tích cực. Tuy nhiên, cũng theo lời ông Huntsman thì trong quá trình duy trì một mối quan hệ trực diện, vô tư và chín chắn giữa Mỹ và Trung Quốc thì việc vẫn còn tồn tại một số bất đồng giữa hai bên là điều không thể tránh khỏi. Ngoài ra, quan chức này cũng bày tỏ hy vọng rằng cả Trung Quốc và Mỹ sẽ ngày càng thắt chặt và tìm kiếm được tiếng nới chung trong nhiều vấn đề.
Trong khi đó, cựu Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Stapleton Roy cho rằng, mối quan hệ Trung-Mỹ hiện cần đến sự can thiệp trực tiếp của các nhà lãnh đạo hàng đầu, đồng thời nhấn mạnh, chuyến công du cấp nhà nước sắp diễn ra của ông Hồ Cẩm Đào sẽ mở ra một cơ hội tốt, giúp khôi phục động lực tích cực đối với mối quan hệ Trung-Mỹ. Cũng theo quan điểm của ông Roy thì trong vòng 2 năm qua, kể từ khi Tổng thống Mỹ Barack Obama chính thức nhậm chức, mối quan hệ Trung-Mỹ vẫn tiếp tục có nhiều diễn biến thăng trầm (điển hình như vụ Mỹ quyết định bán lô vũ khí trị giá nhiều tỷ USD cho Đài Loan (Trung Quốc) cũng như việc ông Obama đã gặp gỡ Dalai Lama tại Nhà Trắng…), Tuy nhiên, hai nước vẫn duy trì được hợp tác trong nhiều lĩnh vực, gồm cả những vấn đề gai góc như chương trình hạt nhân tại Iran và CHDCND Triều Tiên.
Ông Roy cũng đưa ra đánh giá rằng, bản tuyên bố chung do lãnh đạo hai nước thông qua nhân chuyến công du của ông Obama đến Trung Quốc hồi tháng 11/2009 đã mang tính chất tích cực, tạo tiền đề phát triển quan hệ hợp tác giữa hai nước cũng như hướng tới mục tiêu xây dựng mối quan hệ Trung-Mỹ một cách toàn diện, tích cực trong thế kỷ 21. Theo ông, các cuộc tiếp xúc trực tiếp giữa các nhà lãnh đạo hàng đầu hai nước đóng một vai trò vô cùng quan trọng cho dù cá nhân không phải là yếu tố duy nhất mà còn có nhiều lợi ích quốc gia khác, lớn lao hơn duy trì các mối quan hệ song phương. Chuyến công du Mỹ sắp tới của ông Hồ Cẩm Đào sẽ là một minh chứng cho việc lãnh đạo hai nước tiếp tục thực hiện những cuộc tiếp xúc thường xuyên, đáng trông đợi do cựu Tổng thống Mỹ George W.Bush và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đặt nền móng.
|
|
|
Trong 2 năm qua, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào và
Tổng thống Mỹ Barack Obama đã từng 7 lần tiếp xúc
(Ảnh tư liệu) |
Ông David Lampton, Giám đốc về Nghiên cứu Trung Quốc tại trường Nghiên cứu Quốc tế Cấp cao thuộc Đại học Johns Hopkins cho rằng, chuyến công du Mỹ sắp tới của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào là một sự kiện quan trọng và cũng theo nhà phân tích này thì mục tiêu chính của chuyến đi này sẽ là tập trung nhằm cải thiện niềm tin tưởng giữa hai cường quốc. Theo quan điểm của ông Lampton thì bên cạnh một thực tế rằng Mỹ và Trung Quốc vẫn còn cần đến nhau trong nỗ lực nhằm giải quyết các vấn đề quốc tế thì hiện vẫn còn một số lực cản trong quan hệ giữa hai cường quốc. Theo sự lý giải của nhà phân tích này thì lực cản trong mối quan hệ Trung-Mỹ chính là một sự nghi ngờ mang tầm chiến lược và trên thực tế, sự nghi ngờ giữa hai quốc gia đang ngày càng xói mòn mối quan hệ song phương. Chính bởi vậy, theo nhận định của ông Lampton thì chuyến đi lần này của ông Hồ Cẩm Đào sẽ mang tầm quan trọng chiến lược xét theo một số khía cạnh, trong đó, quan trọng nhất là việc sự kiện này sẽ phát đi một tín hiệu cho thấy rằng “cho dù mối quan hệ Trung – Mỹ có trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm…thì cả hai quốc gia đều nhận thức được rằng họ cùng chia sẻ chung nhiều lợi ích và cần phải gìn giữ mối quan hệ này theo một trật tự hoạt động tốt”.
Hãng Reuters cũng trích một tuyên bố của Nhà Trắng cho biết, chuyến thăm của Hồ Cẩm Đào sẽ đánh dấu tầm quan trọng trong việc mở rộng hợp tác song phương, khu vực và toàn cầu giữa Mỹ và Trung Quốc, sẽ tăng cường tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước./.