Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 7-1 đã đề cử cựu Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Chuck Hagel làm Bộ trưởng Quốc phòng và Cố vấn chống khủng bố John Brennan là người đứng đầu Cơ quan tình báo CIA. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, những đề cử này sẽ không dễ dàng được Thượng viện Mỹ phê chuẩn và có thể làm bùng phát một cuộc chiến chính trị mới tại Washington.
Ông Hagel, 66 tuổi, là một cựu chiến binh trong cuộc chiến tranh tại Việt Nam và là một thành viên đảng Cộng hòa theo đường lối ôn hòa, được kỳ vọng sẽ là một đồng minh thân tín của ông Obama về các vấn đề trong đó có việc rút quân khỏi Afghanistan. Ông là Thượng nghị sĩ đại diện cho bang Nebraska trong hai nhiệm kỳ từ 1997 đến 2009 và từng là người thuộc đảng Cộng hòa chỉ trích gay gắt cuộc chiến tại Iraq. Ông hiện là Chủ tịch Ban cố vấn tình báo cho Tổng thống và là giáo sư tại Đại học Georgetown.
Trong một sự kiện công bố chính thức tại Nhà Trắng, ông Obama gọi ông Hagel là “người xứng đáng đứng đầu lực lượng quân đội” của nước này và hối thúc Thượng viện Mỹ sớm thông qua đề cử này.
 |
|
Ông John Brennan (trái) và ông Chuck Hagel ( Ảnh: Reuters ) |
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ hiện tại, ông Leon Panetta cũng đánh giá về lựa chọn của Tổng thống Obama, “kinh nghiệm, khả năng suy xét và sự am hiểu về các vấn đề an ninh mà nước Mỹ đang phải đối mặt” đã giúp ông Hagel trở thành lựa chọn đúng đắn cho vị trí Bộ trường Quốc phòng Mỹ.
Nếu được phê chuẩn, ông Hagel sẽ trở thành Bộ trưởng Quốc phòng thứ hai của Mỹ thuộc đảng Cộng hòa sau ông Panetta và cho thấy phần nào sự hợp tác giữa hai đảng đối với nội các của ông Obama trong nhiệm kỳ hai.
Ông Brennan, 57 tuổi, là cố vấn chống khủng bố hàng đầu của Nhà Trắng, ông là thành viên chủ chốt trong chiến dịch bí mật tiêu diệt Osama bin Laden hồi tháng 5-2011 và có vai trò quan trọng trong những chính sách không kích bằng máy bay không người lái tại Yemen và các vấn đề khác.
Nếu được Thượng viện phê chuẩn, ông Brennan sẽ trở thành người kế nhiệm của ông David Petraeus, người bất ngờ từ chức vài ngày sau khi ông Obama tái đắc cử do bê bối liên quan đến quan hệ ngoài hôn nhân với người viết tiểu sử của mình.
Việc đề cử hai ông Hagel và Brennan, cùng với Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ John Kerry được phê chuẩn làm Ngoại trưởng Mỹ trước đó, đã bổ sung đầy đủ đội hình an ninh quốc gia trụ cột của ông Obama khi ông phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc rút quân khỏi Afghanistan, giải quyết bất đồng liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran và hạn chế chi tiêu ngân sách quốc phòng. Tuy nhiên, không như ông Kerry, người giành được sự ủng hộ từ hai đảng cho vị trí Ngoại trưởng Mỹ, những đề cử đối với hai ông Hagel và Brennan có thể đối mặt với tranh cãi và thậm chí có thể xảy ra một cuộc chiến liên quan đến việc phê chuẩn tại Đồi Captiol.
Về phía ông Brennan, cố vấn tình báo của Nhà Trắng đã từng rút tên khỏi danh sách đề cử cho vị trí Giám đốc CIA vào năm 2008 khi đối mặt với chỉ trích liên quan đến những quan điểm của ông về việc sử dụng những kỹ thuật thẩm vấn nâng cao đối với các nghi can khủng bố khi ông còn là một quan chức CIA dưới thời Tổng thống Bush. Hiện, chưa có bằng chứng nào cho thấy ông Brennan có liên quan trực tiếp đến chương trình thẩm vấn dưới thời Tổng thống Bush, trong đó bao gồm cả kỹ thuật như waterboarding - một hình thức tra tấn mà nạn nhân bị trói chặt và bị dội nước vào mặt, làm ngạt thở và hít nước vào phổi, gây ra cảm giác tương tự khi bị ngạt nước và sắp sửa chết đuối. Do đó, với những thành tích đạt được trong quá khứ, ông Brennan có thể không gặp nhiều khó khăn để được Thượng viện phê chuẩn.
Tuy nhiên, đối với ông Hagel, tình hình có vẻ khó khăn hơn. Ông Hagel đã đưa ra những bình luận gây tranh cãi về đồng minh chủ chốt của Mỹ là Israel, ông từng chỉ trích một nhóm vận động hành lang ủng hộ Israel tại Washington và hối thúc đối thoại trực tiếp với Iran liên quan đến tham vọng hạt nhân của nước này.
Việc đề cử ông Hagel làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã được đồn đoán trong nhiều tuần và làm bùng phát những chỉ trích. Các nghị sĩ đảng Cộng hòa đã lên tiếng phản đối sự lựa chọn của ông Obama, đặt ra những mối nghi ngờ về việc liệu ông Hagel có thể trở thành một đồng minh vững chắc của Israel và đủ cứng rắn với Iran.
“Tôi không hiểu tại sao chính quyền lại có thể sẽ tạo ra một cuộc chiến chính trị mới thay vì làm việc với Quốc hội để giải quyết những vấn đề cấp thiết mà nước Mỹ đang phải đối mặt”, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa thuộc bang Ohio, Rob Portman, tỏ ra bất ngờ và không đồng tình với đề cử ông Hagel làm Bộ trưởng Quốc phòng.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Lincoln Journal Star, một tạp chí tại bang Nebraska, được đăng tải sau khi Tổng thống Obama công bố đề cử, ông Hagel đã phản bác lại những chỉ trích, khẳng định những chỉ trích hoàn toàn bóp méo những thành tích của mình và “không có bất cứ bằng chứng nào cho thấy tôi là người chống Israel”. Ông Hagel cũng bày tỏ “sự ủng hộ rõ ràng, hoàn toàn đối với Israel” và ủng hộ các biện pháp trừng phạt hà khắc đối với Iran liên quan đến chương trình hạt nhân của nước này.
Quyết định đề cử vị trí Bộ trưởng Quốc phòng và Giám đốc CIA của ông Obama có thể sẽ gây ra một cuộc chiến chính trị khác tại Washington, tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, ông Obama đã sẵn sàng để bảo vệ sự lựa chọn những cộng sự của mình đến cùng.
Peter Feaver, giáo sư ngành Khoa học chính trị và chính sách công tại Đại học Duke, tin tưởng rằng, ông Obama có đủ cơ may để chiến thắng cuộc chiến giúp ông Hagel được phê chuẩn làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. “Ông Obama sẽ tìm cách củng cố các thành viên đảng Dân chủ đang dao động và các thành viên đảng Cộng hòa còn hoài nghi để vượt qua sự phản đối mạnh mẽ đối với ông Hagel”, ông Feaver nói.