Trong những ngày cuối tuần, tại thành phố Busan, Hàn Quốc diễn ra Diễn đàn cấp cao về hiệu quả viện trợ lần thứ 4 (gọi tắt là HLF4).
Vấn đề minh bạch, chống tham nhũng và vai trò của các tổ chức xã hội dân sự được nhiều đại biểu đề cập và coi đây là những điều kiện cần và đủ để bảo đảm tính hiệu quả của các nguồn viện trợ, cũng là hiệu quả phát triển.
Diễn đàn cấp cao về hiệu quả viện trợ lần thứ 4 này có qui mô lớn nhất từ trước tới nay với sự có mặt của 10 nguyên thủ quốc gia, 100 đại biểu cấp Bộ trưởng và khoảng 3.000 đại biểu đại diện cho các quốc gia, các tổ chức quốc tế và tổ chức xã hội… Chủ đề xuyên suốt các cuộc thảo luận là “Vì một thế giới tốt đẹp hơn cho mọi người”.
Chỉ bằng một số thông tin cơ bản như vậy cũng đủ thấy Diễn đàn HLF 4 trở nên quan trọng đến thế nào đối với các quốc gia (cả viện trợ lẫn nhận viện trợ). Trong bối cảnh thế giới đang có những biến đổi, hội nhập kinh tế mạnh mẽ kèm theo sự phân hóa giữa các nước ngày càng rõ nét, tầm quan trọng của Diễn đàn này lại càng được nhân lên. Bởi giờ đây, chỉ có nâng cao tính hiệu quả của các khoản viện trợ thì sự phát triển mới có thể có hiệu quả đối với các quốc gia, nhất là các quốc gia nghèo, quốc gia đang phát triển và nhận viện trợ.
Một điều mà lâu nay người ta rất dễ nhận thấy là ở nhiều quốc gia, nhiều lĩnh vực, các khoản viện trợ đã không được sử dụng một cách hiệu quả mà nguyên nhân là tình trạng tham nhũng, sự yếu kém trong quản lý và thiếu minh bạch.
Chính những nguyên nhân này đã làm cho nhiều quốc gia đang phát triển không đủ sức để đương đầu với các thách thức của kinh tế toàn cầu. Đây là lý do ra đời Diễn đàn cấp cao về hiệu quả viện trợ (HLF).
Lần đầu tiên được đề xuất tại Hội nghị bàn tròn Marrakesh (Morocco) về Mục tiêu thiên niên kỷ vào năm 2000, vấn đề “hiệu quả viện trợ” lập tức được các đại biểu rất quan tâm và 3 năm sau, tại Rome (Italy), Diễn đàn hiệu quả viện trợ lần thứ nhất đã được tổ chức với kết quả là một Tuyên bố về hài hòa hóa được thông qua, theo đó các nhà tài trợ thoả thuận phối hợp hoạt động và nâng cao hiệu quả của các khoản viện trợ.
Trải qua 3 diễn đàn cấp cao, vấn đề “hiệu quả viện trợ” ngày càng thu hút sự quan tâm của các quốc gia, các đối tác phát triển và các tổ chức xã hội trên thế giới. Đến Diễn đàn HLF4 lần này, khái niệm hiệu quả viện trợ đã được hài hòa với khái niệm hiệu quả phát triển và các đại biểu đều nhất trí coi đây là một trong những cách để các quốc gia cùng phát triển, hướng tới một tương lai tốt đẹp trong sự hợp tác.
Chính vì những mục tiêu đó mà Thông điệp được đưa ra cho các quốc gia cung cấp viện trợ tại Diễn đàn HLF4 là “đừng để cuộc khủng hoảng kinh tế trong ngắn hạn làm chệch hướng những cam kết lâu dài dành sự giúp đỡ cho những người nghèo trên thế giới”. Thế nhưng, về phần các nước nhận viện trợ, Thông điệp từ Diễn đàn cũng rất rõ ràng là vai trò của các quốc gia tiếp nhận việc trợ được đánh giá cân bằng trong quá trình hợp tác, họ phải là những đối tác để hợp tác cùng phát triển chứ không đơn thuần sử dụng nguồn viện trợ một cách thụ động.
Trong thuyết trình của mình, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon đã kêu gọi các nước tài trợ và các nước nhận viện trợ cùng nhau đảm bảo sự minh bạch hóa, loại trừ tham nhũng nhằm đảm bảo những nguồn lực được đầu tư hoàn toàn vào việc phát triển. Ông Ban Ki-moon nhấn mạnh rằng: “Các nước nhận viện trợ cần có trách nhiệm hiểu rằng một sự hỗ trợ được sử dụng không đúng hay nói cách khác là sai lầm sẽ có tác động tiêu cực đến người nghèo” .
Những vấn đề đó giải thích rõ rằng vì sao, tại Diễn đàn HLF4, các nhà hoạch định chính sách từ khoảng 160 quốc gia đã nhất trí thiết lập một mối quan hệ đối tác mới trên toàn thế giới để giúp cho hoạt động viện trợ hiệu quả hơn trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn còn có nhiều khó khăn.
Tuyên bố Busan đã nhấn mạnh các vấn đề mấu chốt như: định hướng kết quả hợp tác; quan hệ đối tác phát triển toàn diện; tăng cường tính minh bạch và giám sát... Như vậy, chỉ có sử dụng viện trợ có hiệu quả thì sự phát triển của các quốc gia đang phát triển, các quốc gia nghèo mới có thể có hiệu quả. Đó chính là Thông điệp quan trọng từ Diễn đàn HLF4./