Trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Barak Obama sáng sớm 22/9 (theo giờ Việt Nam), Thủ tướng Nhật Bản Y. Noda cho biết, nước này sẽ sớm đưa ra quyết định về việc có tham gia vào Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (gọi tắt là TPP) hay không. Tuy nhiên, thuyết phục dư luận trong nước đồng tình tham gia TPP không phải là công việc dễ dàng đối Chính phủ Nhật Bản.
TPP hiện gồm 9 thành viên, bao gồm cả Mỹ và Việt Nam được khởi xướng năm 2005 với mục đích xây dựng một khu vực tự do thương mại ở hai bên bờ Thái Bình Dương.
Với khẩu hiệu “mở cửa” nước Nhật lần thứ hai, Cựu Thủ tướng Naoto Kan đã ra sức thúc đẩy tiến trình gia nhập TPP. Tân Thủ tướng Y. Noda cũng nhận thức được tầm quan trọng của việc nắm bắt cơ hội phát triển thương mại ra bên ngoài nên đã công khai ủng hội việc gia nhập TPP.
Giới doanh nghiệp Nhật Bản với mong muốn mở rộng thị trường xuất khẩu cũng kêu gọi, thậm chí gây sức ép đối với chính phủ nhằm sớm tham gia đàm phán về TPP.
Theo các nguồn tin ngoại giao, Mỹ cũng đang thúc ép Nhật Bản tham gia TPP để mở rộng hơn nữa thị trường xuất khẩu của mình.
Tuy nhiên, cái khó của Nhật Bản là việc tham gia TPP đồng nghĩa với việc mở cửa thị trường cho hàng nông sản nước ngoài. Điều này đang vấp phải sự phản đối quyết liệt của nông dân. Là lĩnh vực chiếm chưa đầy 2% GDP, nhưng thị trường hàng hoá nông nghiệp ở nước này được Chính phủ bảo hộ rất cao, như gạo nhập khẩu phải chịu mức thuế lên đến gần 800%. Trước khi xảy ra thảm họa động đất sóng thần, thủ đô Tokyo đã chứng kiến nhiều cuộc biểu tình lớn của nông dân Nhật Bản khi biết tin Chính phủ mong muốn sớm gia nhập TPP.
Trong cuộc gặp với Bộ trưởng Kinh tế Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Yukio Edano mới đây, Chủ tịch Liên minh các hợp tác xã nông nghiệp Nhật Bản Akira Banzai cho rằng nông nghiệp là nền tảng của đất nước. Việc gia nhập TPP sẽ làm thay đổi diện mạo Nhật Bản. Ông Banzai cho biết những người nông dân Nhật Bản khẩn thiết yêu cầu Chính phủ xem xét thận trọng vấn đề gia nhập TPP.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng TPP sẽ thay đổi diện mạo Nhật Bản theo chiều hướng tốt hơn. Bộ trưởng Kinh tế Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Yukio Edano cho rằng TPP là một cơ hội để tăng sức cạnh tranh cho nền nông nghiệp nước này. TPP tạo ra sức ép bắt buộc ngành nông nghiệp phải có sự đổi mới căn bản để có thể cạnh tranh trên thị trường thế giới.
Theo ông Edano, việc xây dựng được một nền nông nghiệp vững mạnh có thể thuyết phục nông dân đồng tình với việc gia nhập TPP. “Chính phủ đang xây dựng chiến lược phát triển vững chắc nền nông nghiệp của Nhật Bản. Tôi cho rằng việc người dân cảm thấy an tâm với một nền nông nghiệp vững mạnh là điều hết sức quan trọng. Ngoài ra, hiện đang có nhiều hiểu lầm xung quanh TPP. Do đó, chúng ta cần giải tỏa những hiểu lầm này. Tôi tin rằng khi làm được hai điều đó, Chính phủ sẽ có được sự đồng tình của người dân về vấn đề gia nhập TPP”- ông Edano nói.
Ông Edano cũng cho biết, Nhật Bản có thể đưa ra quyết định về việc có tham gia vào TPP hay không tại Hội nghị thượng đỉnh APEC vào tháng 11 tới tại Hawai (Mỹ). Tuy nhiên, thời gian không còn nhiều để chính quyền của Thủ tướng Y. Noda thuyết phục được nông dân Nhật Bản đồng ý với việc tham gia vào TPP./.