(ĐCSVN) – Theo giới chuyên gia, Trung Quốc đang rất lo lắng về tài sản dự trữ chủ yếu bằng USD ước tính trị giá hơn 3.000 tỷ USD, trong đó, riêng trái phiếu Chính phủ Mỹ đã lên tới 1.500 tỷ USD. Nếu Chính phủ Mỹ tiếp tục nới lỏng tiền tệ để vực dậy nền kinh tế, đồng USD sẽ xuống giá, làm giá trị khối trái phiếu Trung Quốc nắm giữ cũng giảm theo. Còn nếu đến ngày 2.8 tới, Quốc hội Mỹ vẫn chưa đồng ý tăng mức trần nợ công và Chính phủ Mỹ rơi vào tình trạng “mất khả năng chi trả”, thì tình hình còn tồi hơn nữa.
Thực ra, Trung Quốc đã sớm nhìn thấy nguy cơ này. Ngay từ năm 2009, chỉ một thời gian ngắn sau khi nổ ra cuộc khủng hoảng tài chính, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã khẳng định, Trung Quốc rất lo ngại về sự an toàn của khối trái phiếu kho bạc Mỹ mà nước này đang nắm giữ. Năm 2010, các cố vấn chính sách ở Trung Quốc đã kịch liệt phê phán Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) làm xói mòn giá trị quỹ dự trữ ngoại tệ của Trung Quốc bằng cách “in ra quá nhiều tiền” trong chương trình được gọi là nới lỏng định lượng.
Nhà phân tích của Ngân hàng đầu tư CLSA tại Thượng Hải, ông An-đi Rô-man nhận định, mối quan hệ kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ không thể sụp đổ. Bên cạnh đó, chỉ cần Trung Quốc tỏ dấu hiệu đang bán ra một phần trái phiếu Chính phủ Mỹ, các quốc gia khác cũng sẽ bán tài sản định giá bằng đồng USD. Điều này sẽ làm mất giá trị số trái phiếu mà Trung Quốc đang nắm giữ. Sở dĩ Trung Quốc bị rơi vào tình huống khó xử này là do quá theo đuổi các lợi ích quốc gia. Để trở thành nền kinh tế xuất khẩu lớn nhất thế giới, Trung Quốc đã tập trung vào những chính sách khuyến khích tiết kiệm ở trong nước và giữ giá trị đồng tiền ở mức thấp để giành lợi thế cho hàng hóa xuất khẩu trên thị trường quốc tế. Kết quả là Trung Quốc đạt được thặng dư thương mại và thặng dư tài khoản vãng lai khổng lồ, hình thành quỹ dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới. Phần lớn quỹ dự trữ ngoại hối này được đầu tư vào trái phiếu Chính phủ Mỹ - một kênh đầu tư được coi là an toàn nhất dù lợi nhuận thấp. Hành động của Trung Quốc, tuy giúp Mỹ có được nguồn vốn rẻ, nhưng không chỉ gây khó xử cho chính Bắc Kinh, mà còn làm mất cân đối trên toàn cầu. Khoản thâm hụt khổng lồ của Mỹ đã làm suy yếu nền kinh tế và bóp nghẹt tiêu dùng ở Mỹ. Khi các nhà đầu tư toàn cầu như Trung Quốc có rất ít lựa chọn ngoài trái phiếu Chính phủ Mỹ, thì Oa-sinh-tơn bất chấp suy thoái kinh tế và khối nợ công khổng lồ vẫn có thể tiếp tục giữ lãi suất ở mức thấp và ngập trong các khoản vay giá rẻ. Theo nhiều nhà kinh tế, về lâu dài, sự mất cân bằng mang tính cơ cấu tiêm ẩn ở cả hai phía trong sự cộng sinh về nợ nần giữa Mỹ và Trung Quốc có thể là một thảm họa.
Giờ đây, Trung Quốc và Mỹ đang cố gắng điều chỉnh tình trạng đó bằng những cách thức trái ngược nhau. Các nhà hoạch định chính sách Mỹ đang thúc giục người dân tiết kiệm nhiều hơn và giảm tiêu thụ; trong khi đó, các quan chức Trung Quốc đi theo hướng ngược lại, cam kết khuyến khích tiêu dùng nhiều hơn, tiết kiệm ít hơn. Gần đây, Trung Quốc đã cố gắng đa dạng hóa danh mục dự trữ ngoại hối bằng cách đầu tư trái phiếu chính phủ các nước châu Âu và Nhật Bản, nhưng thị trường trái phiếu của các nền kinh tế này không đủ lớn, không đủ thanh khoản để hấp thụ khối ngoại tệ ngày càng tăng của Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc cũng khuyến khích các tập đoàn, công ty quốc doanh mở rộng hoạt động ra nước ngoài, mua lại các hầm mỏ và các nguồn tài nguyên thiên nhiên để cung ứng cho nền kinh tế đói nhiên liệu trong nước. Tuy nhiên, do Trung Quốc có quá nhiều ngoại tệ đến mức không một kênh đầu tư nào hấp thụ nổi, nên phần lớn tiền dự trữ của nước này vẫn tiếp tục đổ vào trái phiếu Mỹ. Nhiều nhà kinh tế cho rằng, Trung Quốc có thể hạn chế sự phụ thuộc vào các tài sản bằng đồng USD thông qua cho phép giá trị đồng NDT tăng nhanh hơn so với các đồng tiền khác trên thế giới. Nhưng điều này sẽ khiến hàng hóa nhập khẩu rẻ hơn trong khi hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sẽ trở nên đắt đỏ hơn, do đó, gây tổn hại tới các nhà máy của Trung Quốc và dẫn tới tình trạng thất nghiệp tràn lan. Báo giới cho hay, người Mỹ hy vọng Trung Quốc sẽ thúc đẩy tiêu dùng nội địa và gia tăng những dự án đầu tư trực tiếp vào Mỹ. Trong khi đó, người Trung Quốc lại hy vọng người Mỹ sẽ giải quyết tốt khối nợ nần khổng lồ và giữ nguyên được giá trị của đồng USD./.