Ông D. Trum, ứng cử viên của đảng Cộng hòa trong một sự kiện tranh cử (Ảnh: TTXVN)
Ngày 6/12, trong bài phát biểu đặc biệt tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng về chống khủng bố, Tổng thống Mỹ B.Obama kêu gọi” “Để đánh bại chủ nghĩa khủng bố, các nước cần đưa cộng đồng Hồi giáo trở thành một trong những đồng minh mạnh mẽ nhất, thay vì đẩy họ ra ngoài bằng sự nghi ngờ và thù hận”. Chính giới và dư luận Mỹ cũng như quốc tế đã đồng tình và chia sẻ quan điểm này của Tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, quan điểm này của ông B. Obama cũng vấp phải những sự phản đối mà phát biểu của tỷ phú D.Trump, ứng cử viên hàng đầu trong cuộc đua vào vị trí Tổng thống Mỹ của đảng Cộng hòa là một hiện tượng.
Ngày 7/12, trong một cuộc vận động tranh cử, ông D. Trump phát biểu trước những cử tri ủng hộ rằng, cần “đóng cửa hoàn toàn” đối với những người Hồi giáo muốn vào Mỹ cho tới khi giới lãnh đạo nước này có thể hiểu rõ điều gì đang xảy ra. Ông Trump nhấn mạnh nước Mỹ không thể là nạn nhân của những vụ tấn công do những kẻ cực đoan gây ra. Phát biểu này của ông D. Trump được đưa ra đúng vào lúc nước Mỹ đang bị rúng động sau vụ hai tín đồ Hồi giáo gây ra vụ xả súng đẫm máu hồi tuần trước tại thành phố San Bernadino, bang California. Trước đó, các ứng cử viên khác của đảng Cộng hòa đã kêu gọi Tổng thống Barack Obama đình chỉ kế hoạch tiếp nhận 10.000 người tị nạn Syria tới Mỹ.
Phát biểu của ông D. Trump lập tức nhận được những phản ứng gay gắt từ chính quyền Mỹ, từ các đối thủ và ngay trong nội bộ đảng Cộng hòa. Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest nhấn mạnh đề xuất trên của ông Trump đi ngược lại những giá trị và lợi ích làm nên nền tảng của nước Mỹ. Theo ông, ứng cử viên đảng Cộng hòa đang lợi dụng sự sợ hãi của người dân để đánh bóng cho chiến dịch vận động tranh cử của mình.
Cùng chung nhận định trên, phát biểu trên kênh truyền hình CNN, Phó Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Ben Rhodes nhấn mạnh: “Ý tưởng này không phù hợp với an ninh quốc gia Mỹ khi điều mà tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng muốn là thổi bùng lên cuộc chiến giữa nước Mỹ và đạo Hồi”. Theo ông Rhodes, việc kiểm soát vấn đề tôn giáo đối với những người muốn đến Mỹ sẽ gây phương hại tới an ninh quốc gia, đồng thời đặt ra câu hỏi về chính sách đối với cộng đồng người Hồi giáo tại Mỹ trong cuộc chiến chống cực đoan hóa.
Ngoài giới chức Nhà Trắng, những lời chỉ trích ông Trump còn đến từ chính đảng Cộng hòa. Các đối thủ cùng đảng của ông Trump đều cho rằng đề xuất này không nghiêm túc và quá khích. Trong khi đó, lên án tuyên bố của ông Trump, Thượng nghị sỹ Lindsey Graham nhấn mạnh các ứng cử viên Tổng thống cần phải làm những điều đúng đắn.
Đảng Cộng hòa của Mỹ lo ngại phát ngôn gây nhiều tranh cãi này của ông D. Trump có thể gây ra những bất lợi cho triển vọng vào Nhà Trắng của ứng cử viên của mình và đang tìm cách hạn chế phản ứng tiêu cực trước phát biểu “tai hại” này của ông Donald Trump.
Đảng Cộng hòa với mục tiêu chấm dứt hai nhiệm kỳ cầm quyền liên tiếp của đảng Dân chủ đang đứng trước sự lựa chọn khó khăn giữa việc giữ lại hay loại bỏ tỷ phú Trump, người luôn dẫn đầu về tỷ lệ ủng hộ trong các cuộc thăm dò, ra khỏi cuộc đua chung. Nếu giữ lại, đảng này sẽ phải cá cược truyền thống 161 năm của đảng vào nhân vật mà nhiều người Mỹ cho là bảo thủ. Các đối thủ cùng đảng của ông Trump đều cho rằng đề xuất này không nghiêm túc và quá khích. Tuy nhiên, bên cạnh những ý kiến chỉ trích, một số ứng cử viên đảng Cộng hòa, trong đó có Thượng nghị sĩ Ted Cruz lại bày tỏ sự tôn trọng đối với đối thủ của mình.
Giới phân tích nhận định đảng Cộng hòa sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng những phương án tới nhằm vào tỷ phú Trump và bảo toàn hình ảnh của đảng này trong cuộc tranh cử sắp tới. Với tỷ lệ ủng hộ lên tới 68% hiện nay, ông Trump vẫn tự tin có thể tham gia tranh cử với tư cách là ứng cử viên độc lập. Điều này xảy ra chắc chắn sẽ tác động đến sự phân bổ phiếu ủng hộ của các ứng cử viên Cộng hòa tiềm năng khác. Nhiều ý kiến của giới phân tích còn cho rằng với việc cử tri người Mỹ da trắng có xu hướng giảm trong những năm gần đây, trong khi cộng đồng người Mỹ Latinh hay gốc Phi lại thường đóng góp lá phiếu cho ứng cử viên đảng Dân chủ, đảng Cộng hòa sẽ càng phải thận trọng hơn nữa trong đường lối tranh cử trong thời gian tới, đặc biệt liên quan tới vấn đề di cư.
Bất chấp dẫn điểm xa các ứng cử viên của đảng Cộng hòa, ông Trump vẫn chưa phải là đối thủ của ứng cử viên tiềm tàng nhất của đảng Dân chủ, cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton. Theo kết quả thăm dò, nếu cuộc bỏ phiếu được tổ chức ngay lúc này, bà Clinton sẽ đánh bại ông Trump với tỷ lệ cách biệt 43%-29% và cũng có thể đánh bại những ứng cử viên khác của đảng Cộng hòa như Bush, Rubio và Cruz với tỷ lệ cách biệt tương tự.
Kể từ khi tuyên bố ra tranh cử tấm vé của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 hồi giữa năm nay, tuy không có kinh nghiệm chính trị và quá giàu có để được xem là gần gũi với đại bộ phận cử tri, nhưng ông Trump đã được nhìn nhận như “một ngôi sao” có sức hút lớn đối với truyền thông và cử tri. Tuy nhiên, một số chuyên gia thì nhìn nhận nhà tỷ phú này có thể chỉ là “một hiện tượng nhất thời” hoặc “bong bóng chính trị”./.
Tô Chu