(ĐCSVN) – Chúng tôi tổng hợp sự phân tích của chuyên gia nước ngoài về vấn đề này để bạn đọc tham khảo.
Thời gian qua, mô hình dựa trên hệ thống “Trục bánh xe và nan hoa” (Mỹ là “Trục” còn các đồng minh là “Nan hoa”) được cho là đã bảo đảm an ninh châu Á cho các liên minh song phương giữa Mỹ với Nhật Bản, Hàn Quốc, Ô-xtrây-li-a, Thái lan và Phi-líp-pin. Bên cạnh đó, Mỹ cũng đã thiết lập hệ thống không liên minh, nhưng hợp tác rất chặt chẽ về an ninh với Đài Loan, Xin-ga-po và cả In-đô-nê-xi-a.
Các đồng minh bảo đảm căn cứ, hải cảng cho Quân đội Mỹ cũng như hỗ trợ Mỹ hiện diện tại khu vực châu Á. Điều đó giúp Oa-sinh-tơn có thể phản ứng nhanh đối phó với các cuộc khủng hoảng ở châu Á. Điểm mấu chốt trong các Hiệp ước an ninh với các đồng minh là Mỹ sẽ bảo vệ các nước này trong trường hợp bị tấn công bằng vũ khí hạt nhân. Chiến lược liên minh giữa Mỹ với các đồng minh ở châu Á sau chiến tranh thế giới thứ II đã giúp châu Á hòa bình, ổn định và tăng trưởng, đồng thời ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân ở Nhật Bản và những nơi khác.
Giới phân tích cho rằng, với sự thách thức hiện nay do Trung Quốc đặt ra, mô hình “Trục bánh xe và nan hoa” cần có sự điều chỉnh. Mỗi một “Nan hoa liên minh” cần phải gắn kết lại thành một mạng lưới tập thể, để cùng hành động một cách nhanh chóng, thậm chí ngay cả khi không cần có Mỹ. Sự cần thiết phải đẩy nhanh sự điều chỉnh này xuất phát từ thực tế là các lực lượng tên lửa, vũ trụ, tàu hải quân mặt nước, tàu ngầm và khả năng chiến tranh thông tin điện tử của Trung Quốc đã phát triển rất mạnh. Tất cả các lực lượng này của Trung Quốc đang đe dọa khả năng ứng phó nhanh của Mỹ từ các căn cứ ở tiền tuyến được tăng cường bởi các lực lượng của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương.
Vì vậy, từng đồng minh của Mỹ đã bắt đầu hiện đại hóa quân đội một cách độc lập, trong đó tập trung vào các hạm đội tàu ngầm, khả năng chống ngầm, mua tàu khu trục trang bị hệ thống Aegis, mua các loại máy bay, tàu chiến, tên lửa chống tàu mới nhằm đủ sức chống lại sức mạnh quân sự của Trung Quốc.
Thập kỷ tới, các đồng minh sẽ có nhiều trang bị hơn để phối hợp tác chiến tốt hơn với Mỹ. Hầu hết các đồng minh của Mỹ sẽ được trang bị máy bay chiến đấu thế hệ 5 như F-35 hoặc thế hệ 4 như F- 16, F- 18, tàu ngầm đi-ê-zen và tàu khu trục trang bị hệ thống Aegis Tuy nhiên, điểm hạn chế là những thói quen hợp tác còn rất ít, sự không tin cậy lẫn nhau giữa một vài cặp đồng minh của Mỹ, mối lo ngại giữa một số cặp đồng minh này về khả năng mất chủ quyền vì lợi ích của liên minh đa phương rất sâu sắc.
Vì vậy giới chuyên gia quân sự Mỹ cho rằng, mô hình đồng minh “Trục bánh xe và nan hoa” của Mỹ với các đồng minh ở châu Á- Thái Bình Dương cần được điều chỉnh thành mô hình “điểm-điểm” với các nguyên tắc cơ bản sau:
Thứ nhất, xây dựng mô hành mạng lưới đồng minh, trong đó, tất cả các đồng minh của Mỹ đều phải có khả năng tự bảo vệ trong một giai đoạn ngắn hoặc giai đoạn dài hơn với sự hỗ trợ từ các đồng minh khác.
Thứ hai, các đồng minh cần giúp Mỹ cản trở việc Trung Quốc mở rộng tới khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Thứ ba, các đồng minh phải có khả năng giúp nhau đảm bảo sự thông suốt các tuyến thông thương quốc tế đối Đông và Tây, và có khả năng kiểm soát các tuyến đường này trong trường hợp cần thiết.
Thứ tư, các đồng minh phải có khả năng hỗ trợ Mỹ triển khai sức mạnh quân sự.
Thứ năm, Chính phủ Mỹ cần thay đổi quan điểm về việc chuyển giao công nghệ quân sự cho các đồng minh. Trong thời kỳ hiện nay, khi đối phương có thể sở hữu hầu hết các loại công nghệ từ một hay nhiều nguồn khác nhau, thì câu hỏi được đặt ra đối với Chính phủ Mỹ là tại sao lại từ chối đáp ứng các yêu cầu về công nghệ của các nước đồng minh.
Thứ sáu, với đối thủ tiềm ẩn là một số quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân, các đồng minh của Mỹ cần chuẩn bị nhiều phương án phòng thủ thông thường để tránh dẫn tới leo thang thành chiến tranh hạt nhân.