Mỹ thường tự hào về sự kịch tính của cuộc bầu cử Tổng thống 4 năm một lần, vì coi đó là một trong những biểu tượng của “nền dân chủ Mỹ”. Thế nhưng, ai là đạo diễn, thực sự chi phối cuộc đua vào Nhà Trắng?
 |
|
Tỷ phú Ha-rốt C. Xim-mần, ông “Vua” của các nhóm Siêu PAC. Ảnh: CBSnews |
Ha-rốt C. Xim-mần (Harold C. Simmons), một tỷ phú đến từ bang Tếch-dớt hôm 13-1 đã rút tập séc chi 100 nghìn USD cho Siêu Ủy ban vận động chính trị (PAC) của ứng cử viên tổng thống Mít Rôm-ni (Mitt Romney). Nhưng 11 ngày sau, ông lại viết tấm séc trị giá 500 nghìn USD “ủng hộ” Siêu PAC của ứng cử viên tổng thống Niu Ginh-rích (Newt Gingrich), người đã vượt qua ông Mít Rôm-ni trong cuộc bầu cử sơ bộ ở bang Nam Ca-rô-lai-na để chọn ứng cử viên chính thức của Đảng Cộng hòa. Theo tờ Bưu điện Oa-sinh-tơn (Mỹ), Ha-rốt C. Xim-mần là một thành viên của nhóm tỷ phú và triệu phú, những người thực sự quyết định vận mệnh của Đảng Cộng hòa. Thực tế, những “đồng bạc xanh” đóng vai trò gần như quyết định sự sống còn của những chính trị gia muốn tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng.
Điểm mới trong chiến dịch vận động tranh cử năm nay là sự xuất hiện của các Siêu PAC. Luật Mỹ trước đó quy định, mỗi cá nhân chỉ được quyên góp tối đa 5000USD cho mỗi ứng viên tổng thống, 2.500USD cho bầu cử sơ bộ và nửa còn lại cho bầu cử chính thức. Thế nhưng, nhân danh “quyền tự do” được bảo đảm bởi Hiến pháp Mỹ, Tòa án tối cao Mỹ năm 2010 đã đưa ra phán quyết cho rằng, những giới hạn này chỉ có thể được áp dụng trong khuôn khổ cuộc tranh cử chính thức. Bên cạnh đó, mỗi cá nhân được tự do đầu tư tiền cho ứng cử viên nào mình thích và chọn lựa. Phán quyết này đã mở cửa cho cơn lũ tiền tràn vào hệ thống chính trị và nó để ngỏ cửa cho những cá nhân giàu có trợ giúp các ứng viên bằng những tấm séc nhiều số 0.
“Tôi phản đối việc những người giàu tìm cách tác động đến các cuộc bầu cử. Nhưng nếu còn làm được thì tôi cũng làm”, S. A-đe-xơn (S. Adelson) ông trùm ngành cờ bạc Mỹ, trả lời phỏng vấn tạp chí Forbes. Các nhà tài trợ lớn nhất của Siêu PAC mới chỉ là một bộ phận tiêu biểu cho giới nhà giàu Mỹ. Nhiều người trong số những nhà tài trợ lớn không chỉ giới hạn đóng góp một lần hay cho một nhóm vận động mà là rất nhiều lần. Đương nhiên, các nhà tài phiệt này đều nắm chắc nguyên tắc “đa dạng hóa đầu tư”. Ví dụ như ông P. Thi-en (P. Thiel), nhà đồng sáng lập hệ thống thanh toán trực tuyến PayPal đã móc hầu bao 4 lần với tổng số tiền lên tới 2,4 triệu USD cho Endorse Liberty, Siêu PAC của ứng viên Rôn Pôn (Ron Paul). Các số liệu cũng cho thấy một tay tài phiệt chi nhiều tiền vào chính trường Mỹ khác là Phô-xtơ Phrít-xơ (Foster Friess), một nhà đầu tư “tay to” ở bang Oai-ôm-minh. Phrít-xơ đã viết hàng loạt tờ séc cho Quỹ Đỏ, Trắng và Xanh, một Siêu PAC ủng hộ ứng viên Rích Xan-tô-rum (Rick Santorum): 250.000USD trong tháng 11-2011, 81.000USD trong tháng 12-2011, 253.400USD và 415.000USD trong tháng 1-2012 sau khi ông Xan-tô-rum giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ngày 3-1 tại bang Ai-ô-oa. “Đừng kể với vợ tôi là tôi đã góp bao nhiều tiền. Bà ấy sẽ giết tôi mất”, Phô-xtơ Phrít-xơ nói đùa trong một cuộc trả lời phỏng vấn gần đây.
Nhưng "Ưu tiên hành động của nước Mỹ", một Siêu PAC ủng hộ đương kim Tổng thống Ô-ba-ma (Obama) không có được nhiều nhà tài trợ lớn. Cho đến nay, Siêu PAC này chỉ có được hơn 4,4 triệu USD. Hơn một nửa trong số này đến từ túi tiền của Giép-phri Cát-den-béc (Jeffrey Katzenberg), một trong những ông trùm của Hollywood. Trước tình hình như vậy, ông Ô-ba-ma đã vừa quyết định cho phép các trợ lý tìm các nguồn tài trợ cho Siêu PAC của mình.
Ông “Vua” thực sự của các nhóm Siêu PAC chính là Ha-rốt C. Xim-mần, tỷ phú 80 tuổi ở Đa-lát, bang Tếch-dớt. Là chủ của một đế chế kinh doanh bao gồm cả ngành hóa chất và xử lý rác thải, ông hiện có tổng giá trị tài sản ước tính đạt 4,5 tỷ USD. Năm 2004, Xim-mần đứng đằng sau một quỹ chuyên tổ chức các chiến dịch hạ thấp uy tín của Thượng nghĩ sĩ Giôn Ke-ri, ứng cử viên đã thua ông G. Bu-sơ (G. Bush) trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm đó. Trong năm 2012, những khoản đóng góp của Xim-mần vô cùng lớn: 12 triệu USD cho "Bước ngoặt nước Mỹ", một Siêu PAC thực hiện các quảng cáo chống Tổng thống B. Ô-ba-ma, 1 triệu USD cho ứng cử viên Niu Ginh-rích, 1,1 triệu USD cho Thống đốc bang Tếch-dớt Rích Pe-ri (Rick Perry) và 100.000USD cho một Siêu PAC ủng hộ Mít Rôm-ni.
“Hòn đất ném đi, hòn chì ném lại”. Các nhà tài phiệt Mỹ hầu như chưa bao giờ “đầu tư cho vui”, nhất là đầu tư vào chính trường, nơi sẽ sản sinh ra những chính sách tác động rất lớn đến công cuộc làm ăn của họ.