(ĐCSVN) - Trong lịch sử chiến tranh của nhân loại, con người đã biết chế tạo và sử dụng nhiều loại vũ khí ngày càng tân tiến, từ gươm tới súng máy và bom nguyên tử. Câu hỏi đặt ra ở đây là, đâu sẽ là những loại vũ khí tiếp theo trong quá trình tiên tiến hóa? Theo các nhà khoa học quân sự, tương lai sẽ chứng kiến sự thống trị của các loại vũ khí tự động hiện đại.
Trong 3 thập kỷ tới, các binh sỹ Mỹ có thể sẽ được thay bằng những rô-bốt tự định đoạt sự sống chết của kẻ địch hoặc tham gia trực chiến mà không cần con người điều khiển nhờ vào các phần mềm và siêu máy tính. Khả năng hoàn toàn có thể xảy ra này đã và đang tiến triển rất nhanh, nhưng lại tỷ lệ nghịch với sự cân nhắc đạo đức về chiến tranh Rô-bốt. Theo Tạp chí Digital Trends (Mỹ), gần đây, Quân đội Mỹ đang phát triển loại đạn tự dẫn đường, có thể xoay, đảo chiều và bay xa khoảng 1,6 km trước khi bắn trúng mục tiêu. Chuyên gia nghiên cứu Rô-bốt quân sự Pi-tơ Xinh-gơ thuộc Viện nghiên cứu Brookings ở Oa-sinh-tơn cho rằng, công nghệ tương tự như vậy đang được phát triển theo cấp số nhân. Chủ đề này đang được tranh luận gay gắt trong giới chuyên gia, khi mà Lầu Năm Góc vừa tuyên bố kế hoạch cắt giảm 100.000 quân và tăng cường các đội máy bay không người lái trên toàn cầu.
Máy bay không người lái là loại vũ khí hiệu quả nhất của Mỹ trong tìm diệt các mục tiêu ở thời điểm hiện tại. Mệnh lệnh cho các máy bay này vẫn được các phi công Mỹ điều khiển tại căn cứ quân sự. Nhưng các nhà hoạch định chiến lược quân sự Mỹ đã nhìn thấy tương lai của chương trình máy bay không người lái trong bản báo cáo dài 82 trang của Không quân Mỹ với tiêu đề “Kế hoạch hệ thống máy bay không người lái giai đoạn 2009-2047”. Báo cáo này viết rằng, những tiến bộ trong phát triển AI (trí thông minh nhân tạo) sẽ cho phép hệ thống đưa ra quyết địch tấn công hay duy trì hoạt động mà không cần đến con người. Thay vì hỗ trợ con người, máy bay không người lái trong tương lai có thể tự định đoạt tất cả các bước của quá trình quan sát, định hướng, quyết định và hành động. Khi đó, con người sẽ chỉ còn thực hiện bước cuối cùng là hủy bỏ lệnh tấn công nếu cần thiết, nhưng lệnh này bị giới hạn trong thời gian nhất định trên chiến trường. Máy bay không người lái chỉ là một phần trong hệ thống vũ khí không cần con người điều khiển của Mỹ. Ngoài ra, còn phải kể đến đội Rô-bốt rà phá bom, mìn hoặc tự bắn hạ các loại đạn pháo để hỗ trợ những binh sỹ bị thương.
Báo cáo trên kết luận rằng, việc ủy quyền cho máy tính đưa ra quyết định chiến đấu gây thương vong cho con người có thể được áp dụng sau khi các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự giải quyết được các câu hỏi thuộc về pháp lý và đạo đức. Quyết định đó phải được đưa ra sớm để thống nhất con đường phát triển loại vũ khí chiến lược này trong tương lai. Hiện nhiều nhà khoa học dân sự, đạo đức học và các chuyên gia Rô-bốt lo sợ sẽ tạo tiền đề để những Rô-bốt vô cảm dễ dàng tham gia vào các cuộc chiến trong tương lai của loài người. Trong một bài viết trên tờ New York Times mới đây, tác giả Xinh-gơ cho rằng, sự hấp dẫn mạnh nhất của loại vũ khí này là người Mỹ không còn lo sợ thế hệ con cái của họ dấn thân vào chiến trường nguy hiểm. Còn đối với các chính trị gia, họ có thể tránh được hậu quả chính trị từ con số binh sỹ thương vong do các phương tiện truyền thông gây áp lực.
Theo quan điểm của Ủy ban quốc tế về kiểm soát Rô-bốt (ICRAC), tổ chức được thành lập năm 2009 để đặt ra các quy định cho Rô-bốt quân sự, cuộc cách mạng Rô-bốt quân sự đang ngày càng xóa mờ tranh luận về tác hại của khí độc hoặc bom mìn. Vì nếu được áp dụng, con người sẽ bớt lo ngại về 2 thứ đáng sợ này. Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế cũng bắt đầu thống kê lại những tác động của Rô-bốt trong các cuộc chiến quá khứ. Nhưng Ủy ban này khẳng định, không mong đợi gì từ chính quyền của Tổng thống Ô-ba-ma, người đã chủ trì nhiều cuộc không kích bằng máy bay không người lái trên lãnh thổ Pa-ki-xtan kể từ khi ông nhậm chức năm 2009. Nếu kế hoạch trên của Quân đội Mỹ sớm trở thành hiện thực, các chiến lược quân sự được triển khai trên khắp thế giới của Mỹ sẽ chiếm ưu thế trong một thời gian dài, đặc biệt trong bối cảnh các nước đang chạy đua vũ trang như hiện nay/..