Thứ năm, 29/09/2016 16:46 (GMT+7)
(ĐCSVN) – Ngày 28/9, Quốc hội Mỹ đã biểu quyết vô hiệu hóa quyền phủ quyết của Tổng thống Barack Obama đối với dự luật Công lý chống hành động bảo trợ khủng bố (JASTA) - cho phép những người còn sống sót và gia đình các nạn nhân khởi kiện Saudi Arabia về những tổn thất liên quan tới vụ khủng bố ngày 11/9/2001.
Các nghị sỹ Mỹ trả lời phỏng vấn sau phiên biểu quyết tại Thượng viện nhằm vô hiệu hóa quyền phủ quyết của Tổng thống Barack Obama đối với JASTA. (Ảnh: Reuters)
Cụ thể, kết quả biểu quyết ngày 28/9 tại Hạ viện cho thấy có 348 ý kiến ủng hộ, trong khi có 77 ý kiến phản đối việc vô hiệu hóa quyền phủ quyết của Tổng thống đối với JASTA. Trước đó cùng ngày, Thượng viện Mỹ cũng đã có cuộc bỏ phiếu tương tự với kết quả áp đảo gần như tuyệt đối 97 phiếu thuận và chỉ 1 phiếu chống. Như vậy, văn bản dự luật này sẽ chính thức được ban hành thành luật sau khi nhận được hơn 2/3 ý kiến biểu quyết vô hiệu hóa quyền phủ quyết của Tổng thống đối với JASTA tại lưỡng viện Mỹ.
Trước đó, ngày 23/9, Tổng thống Obama đã phủ quyết JASTA với quan ngại rằng việc thông qua văn bản luật này sẽ có nguy cơ hủy hoại mối quan hệ giữa Mỹ và Saudi Arabia. Dư luận đánh giá, hành động mới nhất của cơ quan lập pháp Mỹ sẽ “giáng một đòn mạnh” xuống ông Obama trong bối cảnh chỉ còn chưa đầy 4 tháng nữa nhà lãnh đạo này sẽ kết thúc nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ. Ngoài ra, diễn biến này cũng được xem là sẽ đẩy mối quan hệ giữa Mỹ và Arab Saudi – một đồng minh lâu đời nhất của Washington trong thế giới Ả rập vào một tình huống bất lợi mới. Được biết, hiện một số nhà làm luật Mỹ biểu quyết vô hiệu hóa quyền phủ quyết của Tổng thống đối với JASTA đã sẵn sàng một kế hoạch để “xem xét lại” mối quan hệ này.
Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình CNN, ngày 28/9, Tổng thống Obama cho rằng các nhà làm luật Mỹ đã phạm phải một sai lầm và tạo ra một “tiền lệ nguy hiểm”, đồng thời ám chỉ tới “yếu tố chính trị” đằng sau quyết định của Quốc hội Mỹ. Bên cạnh đó, ông Obama cũng khẳng định Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter đã cùng chia sẻ quan điểm này và bày tỏ những quan ngại tương tự.
Theo lập luận của ông Obama thì việc thực thi JASTA sẽ đặt các công ty Mỹ, quân đội và các quan chức Mỹ vào nguy cơ phải đối mặt với các vụ kiện cáo nếu như các nước khác cũng thông qua các dự luật đáp trả tương tự, chưa kể tới việc quyết định này sẽ khiến các nước đồng minh quan trọng của Mỹ nổi giận.
Được biết, ông Obama đã nói chuyện và thậm chí là viết thư gửi lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Harry Reid – người duy nhất bỏ phiếu ủng hộ quyền phủ quyết của Tổng thống đối với JASTA tại Thượng viện để đưa ra lời giải thích về một lập trường được ông Obama tin tưởng mạnh mẽ rằng, việc ban hành JASTA thành luật sẽ gây nhiều bất lợi cho nước Mỹ.
Trong khi đó, một số thượng nghị sỹ bỏ phiếu phản đối quyền phủ quyết của ông Obama đối với JASTA lại tiếp tục lên tiếng bảo vệ quyết định này khi tuyên bố, dự luật cho phép các công dân Mỹ khởi kiện Arab Saudi là kết quả của một tiến trình đàm phán kỹ lưỡng kéo dài hơn 6 năm.
Động thái mới nhất của cơ quan lập pháp Mỹ được dự báo là sẽ vấp phải những phản đối mạnh mẽ từ Arab Saudi sau khi nước này đã cảnh báo sẽ bán tháo 750 tỷ USD tài sản tại Mỹ nếu chính quyền Washington thông qua dự luật gắn kết trách nhiệm của Riyadh đối với vụ khủng bố 11/9. Được biết, chính quyền Arab Saudi cũng đã hậu thuẫn tài chính cho một chiến dịch vận động nhằm phản đối việc các nhà lập pháp Mỹ ban hành JASTA thành luật./.
Thu Lan (Theo theguardian, Reuters, NHK)