Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng nhiệm Nga Serguei Lavrov sau cuộc họp bàn về vấn đề Syria ngày 26/8/2016 tại Geneva. (Ảnh: AFP)
Phát biểu sau cuộc họp marathon kéo dài 12 giờ với người đồng nhiệm Nga Serguei Lavrov tại Geneva (Thụy Sỹ) tối 26/8, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định: “Chúng tôi đã làm rõ được con đường dẫn tới” việc chấm dứt các cuộc chiến đấu.
Về phần mình, Ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov cũng cho biết “bước tiến rất quan trọng hướng về phía trước”. Tuy vậy, ông cũng lưu ý “vẫn còn một vài điểm, trong đó có việc tiếp cận nhân đạo cho những người dân thường đang gặp nguy hiểm tại Syria, đặc biệt trong khu vực Aleppo” (phía Tây Bắc Syria).
Cuộc họp giữa nhà lãnh đạo ngoại giao hai nước Nga và Mỹ diễn ra trong bối cảnh cuộc xung đột tại quốc gia Trung Đông này ngày càng trở nên phức tạp với sự can thiệp quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ tại miền Bắc Syria chống lại các phần tử thánh chiến thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, cũng như chống lại người Kurd. Cũng trong ngày 26/8, Ankara đã điều động nhiều xe tăng mới tới khu vực này.
Không những thế, sau một thỏa thuận với chính quyền Syria, quân nổi dậy và gia đình của họ đã bắt đầu di tản khỏi thị trấn Daraya gần Damascus, một cựu pháo đài nổi loạn.
Theo ông Kerry, nếu còn tồn tại phần lớn những rào cản về mặt kỹ thuật đối với lệnh ngừng bắn thì Washington và Moscow không sẵn sàng đưa ra “thông báo mang tính quyết định mà sẽ có thể bị thất bại”.
Trước đó, thỏa thuận chấm dứt chiến sự đầu tiên do Washington và Moscow đàm phán và có hiệu lực vào tháng 2/2016 đã bị phá vỡ sau nhiều lần vi phạm liên tiếp của các bên tham chiến. “Chúng tôi không muốn một thỏa thuẩn chỉ để nói một cách đơn giản là chúng tôi đang có một thỏa thuận” – ông Kerry thận trọng lưu ý.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Lavrov thì bày tỏ hy vọng: “Nếu chúng tôi có biện pháp để thiết lập một thỏa thuận ngừng bắn trong dài hạn, chúng tôi sẽ có thể thúc đẩy một thay đổi triệt để về quỹ đạo của cuộc xung đột”. Theo ông Lavrov, Nga và Mỹ đã thống nhất những lĩnh vực đặc biệt mà hai bên sẽ cùng hành động với các bên liên quan khác trong cuộc xung đột. Theo đó, Nga sẽ làm việc với chính phủ Syria và Mỹ sẽ làm việc với lực lượng đối lập.
Người dân di tản khỏi thị trấn Daraya gần Damascus sau thỏa thuận giữa chính phủ và quân nổi dậy. (Ảnh: Liberation)
Cũng trong khuôn khổ cuộc họp marathon ngày 26/8, hai nhà lãnh đạo cấp cao của Nga và Mỹ đã cùng phối hợp thảo luận với Đặc phái viên của Liên hợp quốc về Syria Staffan de Mistura. Trong những ngày tới, các chuyên gia của Nga và Mỹ sẽ tiếp tục làm việc nhằm đi đến kết luận về những điểm hiện còn chưa thống nhất.
Một khi thống nhất được “những điểm mang tính kỹ thuật thuần túy” và “ngay khi đủ thiện chí để tổ chức các cuộc đàm phán mang tính xây dựng”, ông de Mistura “sẽ giúp chúng tôi quay trở lại bàn đàm phán để đạt được một thỏa thuận về tiến trình chuyển giao chính trị” – Ngoại trưởng Nga bảo đảm.
Kể từ đầu năm trở lại đây, nhiều phiên thảo luận giữa các bên về tình hình Syria nhằm chấm dứt cuộc xung đột khiến hơn 290.000 người thiệt mạng kể từ năm 2011 đã diễn ra tại Geneva song chưa thu được kết quả gì. Moscow và Washington có một kẻ thù chung là IS, nhưng Nga lại hỗ trợ về mặt chính trị và quân sự cho chính quyền Damascus, trong khi Mỹ ủng hộ phe đối lập của Syria yêu cầu phế truất Tổng thống Bashar al-Assad.
Ngoài ra, Aleppo, thành phố lớn thứ hai của Syria, cũng vẫn là một trong những điểm chính của mối bất đồng giữa Nga và Mỹ. Khoảng 1,5 triệu người đang bị mắc kẹt giữa quân nổi dậy và các lực lượng chính phủ Syria kể từ giữa tháng 7 vừa qua.
Tuy nhiên, phát biểu sau cuộc họp kéo dài nửa ngày vừa qua, ông Lavrov đã bảo đảm rằng quan hệ song phương với Washington về vấn đề Syria sẽ "được tăng cường".
Trước đó ngày 25/8, Nga đã thông báo sẵn sàng thảo luận với Washington về báo cáo của Liên hợp quốc, trong đó cáo buộc chính quyền Damascus tiến hành các cuộc tấn công hóa học ở Syria. Báo cáo cũng đặt câu hỏi về việc liệu IS có sử dụng những loại vũ khí như vậy hay không.
Ngoài ra, tại cuộc điện đàm ngày 26/8, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin cũng đã nhất trí xúc tiến hỗ trợ nhân đạo ở tỉnh Aleppo./.