Quốc hội tranh luận thế nào là người có tài năng

Tuyển dụng rất “hoành tráng” nhưng vẫn tiêu cực

Là người đầu tiên phát biểu, đại biểu Nguyễn Quốc Hận (Cà Mau) nhận xét, chính sách hiện hành ràng buộc nên nhiều nhân tài được thu hút và nhiều du học sinh sau khi ra trường không thể làm việc được ở các cơ quan nhà nước do không đậu ở kỳ thi công chức hoặc do các cơ quan phù hợp với chuyên môn nghiệp vụ không còn vị trí việc làm để tuyển dụng. “Thực tiễn ấy làm lãng phí tiền của đào tạo, lãng phí chất xám, tuổi thanh xuân đang hừng hực muốn đóng góp cho xã hội” – ông nhấn mạnh.

Đáng chú ý, vị đại biểu đoàn Cà Mau đề nghị nên học kinh nghiệm quản trị nhân lực của doanh nghiệp tư nhân để thể chế vào luật. Qua đó, khắc phục tình trạng “tư nhân tìm được nhân tài còn nhà nước không tìm ra được người yếu kém”.

Cũng phát biểu về vấn đề này, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) phản ánh, chúng ta từng nghe dư luận xã hội phản ánh không tin vào việc người tài được trọng dụng, cho rằng vào được bộ máy nhà nước là phải có những thứ như tiền tệ, quan hệ, hậu duệ.... Đồng thời cho rằng, những người có tài năng thường không hay đòi hỏi chính sách cho mình, họ chú tâm làm việc trách nhiệm, đam mê công việc.

Theo bà, để thực hiện đúng bản chất việc trọng dụng người tài thì cần bổ sung cơ chế để phát hiện người có tài năng, cơ chế ràng buộc trách nhiệm với những người có trách nhiệm thực hiện chính sách trọng dụng người có tài năng đồng thời cần xử lý trách nhiệm việc không thực hiện chính sách.

Với tư cách người đứng đầu cơ quan tổ chức, đại biểu đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) khẳng định “cái cần nhất là ý thức trách nhiệm trong công việc, còn tài năng xuất chúng mấy mà không có ý thức trách nhiệm thì chả làm gì”.

Về tuyển dụng cán bộ công chức, viên chức, đại biểu cho rằng quy định tại dự luật không có gì mới, không giải quyết được vấn đề.

Theo đại biểu, phải thay đổi sử dụng cán bộ công chức. Theo đó, người sử dụng cán bộ công chức phải  là người có quyền được tuyển dụng. “Lâu nay cấp trên tuyển dụng, người sử dụng chỉ tiếp nhận, trong quá trình sử dụng thấy không phát huy hiệu quả, không phù hợp nhưng cũng không có quyền được cho nghỉ việc” - ông nêu thực tế.

Vị đại biểu này cũng thẳng thắn phát biểu: “Ở nước ta việc tuyển dụng rất hoành tráng, tổ chức kì thi có camera lắp khắp nơi, an ninh canh gác vòng trong ngoài, ngân hàng đề thi minh bạch. Nghe nghiêm túc nhưng tiêu cực vẫn hoàn tiêu cực. Tất cả các khâu làm nghiêm nhưng chỉ một khâu chấm thi thì có thể làm sai lệch. Trước đây tôi làm thanh tra thì thấy có nhiều vi phạm không kém gì các kì thi quốc gia khác”.

Tranh luận về người có tài năng

Theo dự thảo luật: “Người có tài năng trong hoạt động công vụ là cán bộ, công chức có năng lực chuyên môn vượt trội, có đóng góp lớn, hiệu quả cho cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc lĩnh vực công tác mà ít người đạt được”.

Về vấn đề này, rất nhiều ý kiến hay và thẳng thắn đã được các vị đại biểu Quốc hội phát biểu và tranh luận trên tinh thần xây dựng.

Từ bài học chọn nhân tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) nhắc lại, xưa kia Bác Hồ căn cứ theo 3 tiêu chí là: Hỏi bạn học xem người ấy có giỏi không, những người mà cạnh tranh thừa nhận người ấy giỏi là người ấy giỏi. Hỏi hàng xóm xem người ấy có hiếu nghĩa với cha mẹ, hiếu lễ với anh em, có tình nghĩa với hàng xóm không, người ấy là người có đức. Vấn đáp xem người ấy hiểu biết về tình hình thế giới, chính sự thế nào, lòng dân ra sao; giao trọng trách có đảm nhận được không, nếu như hoàn thành người ấy là người có tài.

“Ba tiêu chí của Bác Hồ chính là tiêu chí hiền tài mà chúng ta cần. Thế hệ cán bộ do Bác lựa chọn cũng chính là thế hệ cán bộ đã đi vào lịch sử nước ta, giản dị như vậy thôi, nhưng Điều 6, dự thảo luật chưa định nghĩa được thế nào là người tài” - đại biểu nêu rõ.

Từ đó, đại biểu đề nghị, cần phân loại người tài theo từng lĩnh vực cụ thể, trong chính trị đó là người khởi xướng chính sách, trong điều hành phải tinh thông luật pháp để vận hành bộ máy; trong khoa học phải có phát minh sáng kiến, trong lao động phải lành nghề, có biệt tài làm ra sản phẩm đặc thù, trong văn hóa nghệ thuật có tác phẩm để lại cho muôn đời. 

Tranh luận lại với đại biểu Lê Thanh Vân, đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (TP Hà Nội) đặt vấn đề, có rất nhiều tỉnh, TP trải thảm đỏ mời thạc sỹ, tiến sỹ làm việc cho tỉnh mình. Có nhiều tỉnh, TP có chương trình đào tạo nhân tài từ nước ngoài đào tạo thạc sỹ tiến sỹ, nhưng thử hỏi xem có bao nhiêu phần trăm thạc sỹ, tiến sỹ đó thực sự đóng góp được cho tỉnh, TP đó?

Đại biểu phát biểu: Người giỏi, người có khả năng, nhân tài muốn phát triển được cần có môi trường tốt; muốn có hạt giống tốt phải gieo đất tốt mới đơm hoa kết trái, tạo mùa bội thu. Tuy nhiên hạt giống tốt, đất tốt, nhưng tâm không tốt thì sao. Có nhiều người giỏi nhưng không đủ nhiệt huyết, cống hiến họ không đưa ra được sáng kiến đề tài tốt cho xã hội. Thậm chí có cả ba yếu tố đó nhưng tâm đóng góp của họ không cho đất nước mà cho cá nhân, quyền lợi nhóm thì có cũng không phải là người tài mà chúng ta công nhận”.

Tranh luận lại với các đại biểu, đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) cho rằng, "quan trọng trong dự án luật là dùng đúng người, đúng chỗ, chúng ta chỉ bàn về công chức, viên chức trong dự án luật này, chứ không phải coi tài năng trong công chức, viên chức là kiệt nhân, kiệt xuất"./.