Nhớ lại những ngày gian khó, Nông Trang Nhung, lớp 10A, trường THPT huyện Hà Quảng kể, ở tuổi 13, bố Nhung mắc bệnh hiểm nghèo rồi qua đời. Nỗi đau mất cha chưa nguôi thì một năm sau, mẹ em cũng ngã bệnh rồi theo cha! Ở một tỉnh miền núi như Cao Bằng, họ hàng hai bên đều nghèo, cô gái bé nhỏ chỉ biết dựa vào bà nội. “Cuộc sống của hai bà cháu thiếu thốn đủ bề, em đã nghĩ đến chuyện bỏ học về nhà làm nương để hai bà cháu sống qua ngày”, Nhung nói.
Số phận đã mỉm cười với Trang Nhung khi những chiến sỹ Đồn biên phòng Sóc Giang biết hoàn cảnh của cô bé đã tìm đến và nhận đỡ đầu. “Ngoài hỗ trợ 500 nghìn đồng/tháng, các chú bộ đội còn thường xuyên qua nhà thăm hỏi hai bà cháu, sửa sang nhà cửa, động viên em gắng học tập. Thi thoảng các chú lại sắm sửa cho em bộ quần áo mới, sách vở, thiết bị học tập cũng như khen thưởng kịp thời khi em có được thành tích học tập tốt”, Nhung chia sẻ.
Hai anh em dân tộc Mông được bộ đội đồn biên phòng Lũng Cú chăm sóc ngay tại đơn vị - Ảnh: Minh Châu
Cũng được đỡ đầu như Nhung, tình cảnh của Nông Văn Khuyến, học sinh lớp 4 trường tiểu học Nam Tuấn (thị trấn Hùng Quốc, huyện Trà Lĩnh) cũng rất đáng thương. Mẹ bỏ đi biệt xứ từ khi còn nhỏ, Khuyến lớn lên trong vòng tay cha. Buồn chuyện gia đình và nuôi hy vọng đổi đời ở vùng đất mới, cha Khuyến bán toàn bộ đất đai, nhà cửa, trâu bò vào Nam lập nghiệp. Sau vài năm di cư vất vưởng, tiền bạc mang theo cũng hết bố con Khuyến đành trở lại quê nhà với hai bàn tay trắng.
Qua nhiều lần xuống địa bàn làm công tác dân vận, cán bộ Đồn biên phòng Trà Lĩnh nắm được gia cảnh của Khuyến nên đã quyết định nhận đỡ đầu, đưa Khuyến trở lại trường học. Giờ đây, Khuyến luôn nằm trong nhóm học sinh học giỏi của trường.
Nhung và Khuyến là hai trong số 24 trẻ mồ côi, con em đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn được nâng bước đến trường từ Quỹ học bổng 500 đồng. Đã thành thói quen, mỗi ngày, cán bộ, chiến sĩ ở các Đồn biên phòng Trà Lĩnh, Thị Hoa, Sóc Giang thuộc Bộ đội biên phòng tỉnh Cao Bằng đều tự nguyện dành 500 đồng để góp vào Quỹ. Tuy nhỏ bé nhưng “tích tiểu thành đại”, số tiền được dành làm nguồn trợ cấp cho trẻ 24 trẻ em mồ côi, con em đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn được đến trường đi học.
Quỹ học bổng 500 đồng là sáng kiến của thiếu tá Vũ Văn Dương, Chính trị viên phó, Đồn Biên phòng Thị Hoa (Cao Bằng) từ năm 2014 ngày anh còn công tác tại Đồn biên phòng Trà Lĩnh. Khi Ban Thanh niên Bộ đội Biên phòng phát động chương trình “Nâng bước em tới trường” vận động các đồn cưu mang, đỡ đầu con em đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở vùng biên giới, hải đảo, sau nhiều ngày trăn trở, thiếu tá Dương đã đề xuất chỉ huy đồn lập Quỹ học bổng 500 đồng tạo nguồn kinh phí trợ cấp hằng tháng cho trẻ em trong diện được chọn đỡ đầu.
Được phát động trong cán bộ, chiến sĩ toàn lực lượng, chương trình “Nâng bước em tới trường” của Ban Thanh niên Bộ đội Biên phòng giao cho mỗi tổ chức Đoàn nhận đỡ đầu ít nhất 02 học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trên địa bàn đóng quân. Cùng với đó, các đơn vị tuyến biên giới Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia nhận đỡ đầu ít nhất 01 học sinh của nước bạn ở địa bàn biên giới, mức hỗ trợ 500.000đ/em/tháng. Thời gian hỗ trợ được tính từ lúc nhận đỡ đầu đến khi các em tốt nghiệp THPT.
Đại diện Ban Thanh niên Bộ đội Biên phòng (ngoài cùng bên trái) nhận giải thưởng Tình nguyện Quốc gia 2017 - Ảnh: Minh Châu
Bên cạnh việc hỗ trợ bằng tiền mặt, các các đơn vị còn cử cán bộ, đoàn viên thường xuyên phối hợp với gia đình, nhà trường, địa phương kèm cặp, giúp đỡ các em tiến bộ về cả học tập, rèn luyện và thể chất, triển khai nhiều hoạt động thiết thực giúp các em tới trường với điều kiện tốt hơn như tặng xe đạp, đồ dùng học tập, tặng mái ấm “nâng bước em tới trường”. Đặc biệt, với trẻ mồ côi ở tại đồn biên phòng, sẽ phân công chiến sỹ kèm cặp, giúp đỡ các em học tập, dạy bảo từng lời ăn, tiếng nói. Nhờ vậy mà nhiều em nhỏ đã coi cán bộ biên phòng là người cha, người mẹ thứ hai của mình.
Với trên 23 nghìn đoàn viên thanh niên bộ đội biên phòng thuộc 50 tỉnh, thành phố tham gia, đến nay, sau 3 năm triển khai đã có hàng ngàn học sinh được “nâng bước đến trường”. Chỉ tính riêng năm học 2017 – 2018 này, số học sinh được nhận đỡ đầu là 2.802 em trong đó có 820 học sinh mồ côi, 87 học sinh Lào, 91 học sinh Campuchia, 40 em được nuôi dưỡng tại đồn biên phòng.
Điều đáng mừng nhất là qua từng năm học, các em học sinh được đỡ đầu đã có tiến bộ, chuyển biến tích cực trong cả học tập, rèn luyện, nhiều em đỗ đại học với số điểm cao. Không những thế, nhận thức của đồng bào các dân tộc trên biên giới với việc học tập của con em mình cũng được nâng lên đáng kể, tình đoàn kết quân dân giữa cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòng với cấp ủy, chính quyền và nhân dân trên địa bàn, nhân dân nước bạn Lào, Campuchia cũng được tăng cường.
Với ý nghĩa mang đậm tính nhân văn, chương trình “Nâng bước em tới trường” được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành trung ương, cấp ủy, chính quyền địa phương đánh giá cao. Đây chính là công trình thanh niên tiêu biểu toàn quốc năm 2016, Ban Thanh niên Bộ đội Biên phòng cũng là một trong 9 tập thể được nhận giải thưởng Tình nguyện quốc gia năm 2017.