COP26: Tiến tới một hành tinh khử carbon

COP là tên viết tắt của Hội nghị các Bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (BĐKH). Đây là hội nghị thường niên do Liên hợp quốc tổ chức để rà soát quá trình thực hiện Công ước và đưa ra các quyết định quan trọng nhằm bảo đảm thực hiện hiệu quả các điều khoản của Công ước. Do tác động của dịch COVID-19, Hội nghị lần thứ 26 (COP26) đã bị hoãn 1 năm (từ tháng 11/2020 đến 11/2021).

COP26 là sự kiện quốc tế lớn quan trọng hàng đầu được cộng đồng quốc tế đặc biệt quan tâm trong bối cảnh BĐKH diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, tác động ngày càng trầm trọng trên phạm vi toàn cầu, đòi hỏi các quốc gia hành động khẩn trương và mạnh mẽ để có thể đạt được mục tiêu đề ra trong Thỏa thuận Pa-ri là giữ nhiệt độ trung bình toàn cầu vào cuối thế kỷ này chỉ tăng dưới 2oC và nỗ lực để chỉ tăng 1,5oC so với thời kỳ tiền công nghiệp (hiện nhiệt độ đã tăng gần 1,2 oC). Theo cảnh báo của Liên Hợp Quốc và giới khoa học, nếu các chính phủ trên thế giới không hành động quyết liệt nhằm cắt giảm mức khí thải ngay lập tức, phần lớn Trái Đất sẽ hứng chịu thảm họa khí hậu trong tương lai không xa. Tình trạng nước biển dâng, sóng nhiệt kéo dài và nghiêm trọng, ngày càng nhiều giống loài tuyệt chủng là hậu quả rõ rệt vài năm qua.

Chính vì thế, Hội nghị COP26 về biến đổi khí hậu được kỳ vọng đạt bước tiến cho quy định mua bán phát thải carbon và tương lai thoát ly than đá.

COP26 diễn ra tại Thành phố Glasgow, Scotland, Vương quốc Anh từ ngày 31/10-12/11/2021 (Ảnh: COP26)

Dự kiến COP26 năm nay có sự tham dự trực tiếp của hơn 120 nguyên thủ quốc gia và Thủ tướng. Ngoài ra có Tổng thư ký Liên hợp quốc cùng Lãnh đạo của nhiều tổ chức quốc tế và thể chế tài chính quốc tế lớn, nhiều tập đoàn đa quốc gia lớn và nhiều tổ chức phi chính phủ quốc tế lớn. Tổng số khoảng 30.000 đại biểu tham dự.

COP26 do Anh đăng cai tổ chức, có sự phối hợp với Italia (Italia đăng cai Hội nghị trù bị COP26 từ ngày 30/9-02/10/2021 tại Milan). Hội nghị sẽ diễn ra tại Thành phố Glasgow, Scotland, Vương quốc Anh từ ngày 31/10-12/11/2021, trong đó Thủ tướng Anh Boris Johnson gửi thư mời nguyên thủ quốc gia và Thủ tướng các nước dự Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu từ ngày 01-02/11. Thời gian còn lại sẽ là các cuộc họp và đàm phán theo quy định của Công ước và các hoạt động theo chủ đề.

Trên cương vị Chủ tịch COP26 và là nước đăng cai tổ chức Hội nghị, Anh kỳ vọng và đang nỗ lực để Hội nghị đạt được thỏa thuận về một số mục tiêu chính:

Về tài chính: Huy động đủ 100 tỉ USD/năm để tài trợ cho các hoạt động ứng phó với BĐKH tại các nước đang phát triển; Nhất trí được về cách thức xác định trước năm 2025 mục tiêu tài chính mới cho giai đoạn sau năm 2025.

Về giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng với BĐKH; xây dựng hướng dẫn thực hiện đối với một số điều khoản quan trọng còn lại của Thỏa thuận Paris:

Hội nghị COP26 lần này sẽ đàm phán, thảo luận xây dựng các quy định mang tính ràng buộc thực hiện theo quy định của Công ước, với 08 nội dung chính sau: Cơ chế thị trường và phi thị trường; Minh bạch trong ứng phó với BĐKH; Khung thời gian và mẫu báo cáo áp dụng chung; Thúc đẩy ứng phó với BĐKH: Mục tiêu thích ứng toàn cầu; Phương thức xác nhận nỗ lực thích ứng toàn cầu; Khuôn khổ thực hiện giảm rủi ro để giúp các quốc gia xây dựng các chiến lược rủi ro do BĐKH; Nguồn lực cho ứng phó BĐKH; Đánh giá nỗ lực của các quốc gia: Đánh giá mức độ thực hiện các cam kết về giảm phát thải khí nhà kính của các quốc gia phát triển cho giai đoạn trước năm 2020; Thúc đẩy các hành động khí hậu công bằng và bao trùm.

Ngoài ra, Hội nghị cũng tổ chức các hoạt động theo chủ đề song song với các hoạt động đàm phán và có sự tham gia của các Lãnh đạo cấp cao các quốc gia, các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp lớn, các nhà khoa học… Các hoạt động theo chủ đề này được tổ chức nhằm trao đổi, chia sẻ, trình diễn, công bố các sáng kiến mới hoặc kế hoạch, hoạt động thực hiện các sáng kiến đã có.

Kết quả của các sự kiện này không mang tính ràng buộc mà chỉ nhằm nâng cao hiểu biết, thúc đẩy hợp tác và đồng thuận đối với các vấn đề khó khăn trong đàm phán. COP26 sẽ tổ chức các hoạt động chủ đề về: Thúc đẩy đưa mức phát thải về “0”; Thích ứng để bảo vệ cộng đồng; Huy động tài chính cho ứng phó với BĐKH; Cùng nhau thực hiện Thoả thuận Paris.

Việt Nam là một trong những nước chịu tác động nặng nề của BĐKH. Đảng và Nhà nước ta luôn đặt vấn đề ứng phó với BĐKH là ưu tiên trong phát triển kinh tế - xã hội, chủ động, tích cực trong ứng phó với BĐKH và thực hiện các cam kết quốc tế liên quan. Thủ tướng Chính phủ tham dự COP26 là dịp để Việt Nam thể hiện mạnh mẽ thông điệp trách nhiệm, chủ động, tích cực trong tham gia xử lý thách thức chung toàn cầu về BĐKH; giúp cộng đồng quốc tế hiểu rõ chủ trương, quyết tâm và nỗ lực cũng như những khó khăn, thách thức của Việt Nam trong ứng phó với BĐKH.

Đây cũng là một trong những cơ hội hiếm hoi trong bối cảnh đại dịch COVID- 19 để lãnh đạo cấp cao các nước tăng cường tiếp xúc song phương. Dự kiến, trong khuôn khổ Hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ có hàng loạt các cuộc gặp với lãnh đạo một số nước, tổ chức quốc tế và các đối tác quan trọng.