Mở đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 9/6 đối với Bộ trưởng Bộ Giao thông và vận tải Nguyễn Văn Thể, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Hà Nội) cho biết, trong báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại phiên giải trình của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội về tình hình thực hiện pháp luật đầu tư công và giải ngân vốn đầu tư công có chỉ ra một số quy định về quản lý đầu tư công của Việt Nam còn hạn chế, tồn tại tư duy nhiệm kỳ, việc lựa chọn dự án đầu tư công vẫn dựa vào chỉ tiêu định tính, thiếu các chỉ tiêu định lượng cụ thể. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết tồn tại, hạn chế này có trong lĩnh vực giao thông không và giải pháp cụ thể để khắc phục?
 |
| Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Hà Nội) chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể chiều 9/6. Ảnh: QH |
Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) phản ánh về tình trạng đầu tư theo phương pháp đối tác công tư chưa như mong muốn, nhất là các công trình cao tốc, và đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và giải pháp về vấn đề này trong thời gian tới.
Đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Lai Châu) cho biết, Luật Đầu tư công có một quy định rất quan trọng để đảm bảo thời gian thực hiện các dự án nhóm A. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết Bộ Giao thông vận tải đã thực hiện việc này như thế nào, trong trường hợp phát hiện vi phạm thì xử lý ra sao?.
Trả lời câu hỏi về giải ngân vốn trong lĩnh vực giao thông vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, khi Bộ Giao thông vận tải đăng ký kế hoạch vốn, tất cả các danh mục, Bộ đều tổ chức họp, rà soát kỹ, không chỉ là chủ đầu tư đăng ký, mà các đơn vị, lãnh đạo bộ đều dựa trên tình hình thực tế để xem xét, xác định số vốn đăng ký.
Nhìn chung, trong hai năm vừa qua, Bộ Giao thông vận tải đã giải ngân khoảng 95-96%. Phần nhỏ còn lại là do các yếu tố bất khả kháng như khó khăn trong giải phóng mặt bằng, thời tiết địa chất… Do đó, Bộ trưởng cho rằng, trong năm nay và những năm tiếp theo, khi trình với Quốc hội, Chính phủ và được bố trí vốn, Bộ sẽ chỉ đạo, điều hành chặt chẽ theo từng tháng để đáp ứng được nhu cầu không để vốn dư, gây lãng phí.
Về vấn đề thực hiện Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư trong lĩnh vực giao thông vận tải, Bộ trưởng cho biết Luật này đã đi vào cuộc sống rất tốt ở các lĩnh vực như xây dựng, điện lực. Tuy nhiên ở lĩnh vực giao thông, nhiều công trình có chi phí dự án lớn, mặt bằng yếu, xử lý cầu, cống nhiều thì rất khó kêu gọi PPP. Những dự án kêu gọi thành công thì vốn của Nhà nước đã chiếm 50 - 60%. Đối với ngành giao thông có những dự án lớn lên tới 7 nghìn tỷ thì huy động PPP sẽ rất lớn, rất khó. Do đó, PPP trong lĩnh vực giao thông vận tải cần nghiên cứu, rà soát để tiếp tục tháo gỡ vướng mắc.
Đối với các ý kiến cho rằng các dự án lớn của ngành GTVT vẫn bị chậm tiến độ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, thời gian qua, ngành đã hoàn thành và đưa vào khai thác sử dụng nhiều dự án, công trình giao thông trọng điểm, góp phần quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, các vùng và cả nước. Tuy nhiên, do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, một số dự án bị chậm so với kế hoạch ban đầu.
Khắc phục tình trạng này, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương sớm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của dự án, yêu cầu các địa phương giải quyết dứt điểm; rà soát, giảm bớt các thủ tục hành chính; đôn đốc, kiểm tra các địa phương xây dựng, công bố giá và chỉ số giá các loại vật liệu xây dựng theo đúng quy định của pháp luật về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, bảo đảm đầy đủ thông tin của các vật liệu cho công trình xây dựng giao thông. Còn đối với những dự án nhóm nhỏ, đa số đảm bảo đúng tiến độ khi đã bố trí đủ vốn trong 3 năm hoặc 4 năm, và đảm bảo theo yêu cầu của Luật Đầu tư công.
 |
|
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực giao thông vận tải. Ảnh: ĐT
|
Liên quan đến tư duy nhiệm kỳ của ngành giao thông vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định ngành giao thông vận tải là ngành phát triển kết cấu hạ tầng, quy hoạch lâu dài, công trình mang tính liên vùng đột phá, nên "ngành không có tư duy nhiệm kỳ". Tất cả các quốc lộ, các đường cao tốc đều có trong quy hoạch với tầm nhìn định hướng nhiều chục năm, đa số các dự án đăng ký đều có trong Nghị quyết của Đại hội Đảng và các Nghị quyết khác, tất cả những căn cứ này đã đảm bảo được tính khách quan minh bạch trong hoạt động của Bộ.
Theo Bộ trưởng, tất cả các dự án đều được Bộ Giao thông vận tải kiến nghị, các bộ, ngành xem xét tham mưu Chính phủ, Chính phủ báo cáo Quốc hội, Quốc hội đã rà soát và biểu quyết thông qua, giám sát các dự án trong thực thi và khai thác, nên các dự án đều quan trọng, bức thiết, tạo động lực, cơ hội mới cho sự phát triển của vùng, của đất nước.
Thời gian thu phí hợp đồng BOT: "Ký hợp đồng sai là vi phạm pháp luật nghiêm trọng"
Tranh luận về các kết quả kiểm toán một số dự án BOT không đảm bảo phương án tài chính dẫn đến buộc phải xử lý bằng cơ chế riêng, đại biểu Lê Minh Nam (Hậu Giang) dẫn chứng kết quả kiểm toán giai đoạn 2016 - 2020 cho thấy, kiểm toán 83 dự án BOT và BT thì Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị giảm thời gian thu phí so với phương án ban đầu đối với các dự án là 302 năm.
Đại biểu cho rằng, có khó khăn trong quá trình giám sát các công trình BOT, thực tế chứng minh có những khó khăn trong giám sát quy trình thực hiện các dự án BOT để đảm bảo cho các dự án triển khai một cách hiệu quả, hiệu lực và đạt được mục tiêu đề ra. Vì vậy, đại biểu Lê Minh Nam đề nghị Bộ trưởng làm rõ thêm về thực trạng này nhằm phản ánh một cách đầy đủ, toàn diện vấn đề, đồng thời chia sẻ với cử tri về những giải pháp đang được Bộ triển khai thực hiện để khắc phục vấn đề này.
Giải trình ý kiến tranh luận của đại biểu liên quan đến kết quả kiểm toán của các dự án BOT, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, khi chưa có Luật Đầu tư công, theo Nghị định 108, đấu thầu dự án là đấu thầu khi dự án đầu tư được duyệt, chưa phải thiết kế kỹ thuật được duyệt và không phải là dự toán được duyệt. Trong khi đó, dự án đầu tư có phần dự phòng khối lượng, dự phòng trượt giá và nhiều loại dự phòng khác.
Nghị định quy định hợp đồng là hợp đồng nguyên tắc và ký hợp đồng theo dự án được duyệt. Trong hợp đồng có điều khoản sau khi dự án hoàn thành căn cứ vào kết quả quyết toán của dự án thì Bộ Giao thông vận tải, nhà đầu tư điều chỉnh thời gian thu phí theo số liệu thực mà dự án đã được triển khai. Do đó, có hai con số, con số kiểm toán đưa ra đúng, nhưng chưa đúng bản chất. Bởi đúng theo hợp đồng nguyên tắc, hợp đồng ban đầu khi chưa có hồ sơ thiết kế, chưa triển khai, chưa giám sát, chưa điều chỉnh hợp đồng.
Còn con số thứ hai, Bộ trưởng cho biết, từng dự toán BOT sau khi hoàn thành rồi mới kiểm toán, quyết toán, Bộ Giao thông vận tải mới ký hợp đồng điều chỉnh thời gian thu phí. Hai số liệu chỉ khác nhau ở chỗ hợp đồng nguyên tắc.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh, Bộ Giao thông vận tải không làm sai về vấn đề này bởi "ký hợp đồng sai là vi phạm pháp luật nghiêm trọng"./.