 |
| Toàn cảnh phiên họp sáng 12/6. |
Sáng 12/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội.
Dự thảo Nghị quyết này đã được Chính phủ trình Quốc hội ngày 9/6.
Là người đầu tiên cho ý kiến, đại biểu (ĐB) Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) nhấn mạnh: Hà Nội là địa phương duy nhất có luật là Luật Thủ đô. Năm 2017, Chính phủ cũng đã có Nghị định 63/2017/NĐ-CP quy định một số cơ chế, chính sách tài chính ngân sách đặc thù đối với Thủ đô Hà Nội. Qua 3 năm thực hiện Nghị định cho thấy đã đạt một số kết quả bước đầu trong việc huy động nguồn lực để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.
Tuy nhiên, ĐB cho rằng, các quy định về cơ chế tài chính, chính sách chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu phát triển của Hà Nội. Trong quá trình xây dựng và phát triển, Hà Nội đang đứng trước những thách thức mọi mặt như: Tăng trưởng kinh tế chưa thực sự ổn định bền vững, tình trạng quá tải của hệ thống hạ tầng kinh tế xã hội nhất là hạ tầng đô thị do gia tăng dân số cơ học; quy hoạch, xây dựng, quản lý đô thị chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn... trong khi quyền hạn và nguồn lực được giao chưa tương đồng với vai trò, trách nhiệm nặng nề của Thủ đô cũng như cả nước và các vùng lân cận.
Do vậy, ĐB ủng hộ việc xem xét, bổ sung cơ chế, chính sách về tài chính ngân sách cho phép Thủ đô huy động nguồn tài chính đầu tư phát triển theo hướng tăng tính chủ động về ngân sách cho TP phù hợp với thực tế phát triển.
Với ý kiến cho rằng, nhiều địa phương được hưởng cơ chế đặc thù, nên chăng chỉ dành cơ chế đặc thù này cho các tỉnh nghèo, có điều kiện còn nhiều khó khăn để giúp các tỉnh đó vươn lên, ĐB nêu quan điểm: “Đúng là địa phương nào cũng có đặc thù nhưng mỗi địa phương có điều kiện khác nhau thì cơ chế có những quy định riêng cho địa phương ấy. Thực tế cho thấy, việc ban hành văn bản, cơ chế, chính sách ban hành ra không thể phù hợp với tất cả các địa phương được. Cho nên, cơ chế đặc thù được coi là sự bổ khuyết và cho phép các địa phương năng động hơn về cơ chế, chính sách để phát triển nhanh hơn, mạnh mẽ hơn”.
Tuy nhiên, ĐB nhìn nhận, trong thời gian gần đây “có quá nhiều cái gọi là đặc thù, ít nhiều gây hiểu lầm như đặc quyền, đặc lợi”. Do vậy, đề nghị không nên dùng từ “đặc thù” và nên bỏ từ “đặc thù” trong dự thảo nghị quyết. “Đây không phải né tránh mà là cơ chế, chính sách cho địa phương nào riêng cho địa phương ấy. Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính ngân sách đối với Thành phố Hà Nội là đủ” – ĐB phát biểu.
ĐB cũng cho rằng, Chính phủ cần cân nhắc sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô cho kịp thời, phù hợp với điều kiện phát triển của TP trong thời gian tới.
Phát biểu ngay sau đó, ĐB Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) phân tích, trong dự thảo Nghị quyết có đề xuất 9 cơ chế đặc thù thì có 7 cơ chế có tính tương đồng với nhiều cơ chế tài chính - ngân sách đặc thù đối với Thành phố Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 54/2017/QH14 của Quốc hội.
Hai nội dung khác biệt được ĐB đề cập. Đầu tiên là việc Hà Nội xin sử dụng kinh phí chi thường xuyên còn dư dôi đầu tư cho các công trình cấp bách. “Tôi thấy thực chất là tiết kiệm chi thường xuyên cho chi đầu tư. Chúng ta khuyến khích việc này, vì vậy không lí do gì không đồng tình”- ĐB nói.
Khác biệt thứ hai là Hà Nội xin đề xuất sử dụng ngân sách của TP để hỗ trợ cho địa phương khác trong điều kiện gặp khó khăn. Theo ĐB, điều này thể hiện rõ tinh thần “Cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước”. Vì vậy, "cũng không có gì phải băn khoăn khi thông qua cơ chế này với TP Hà Nội".
Theo ĐB, 7 cơ chế còn lại tương đồng tại Nghị quyết 54 thì TP. Hồ Chí Minh đã áp dụng hiệu quả.
Từ những phân tích trên, ĐB nhấn mạnh “không có lí do gì phải băn khoăn” khi thông qua dự thảo Nghị quyết.
Song điều khiến ĐB băn khoăn lại là việc TP Hà Nội chỉ xin cho cơ chế hẹp hơn so với TP. Hồ Chí Minh. “Việc này có lẽ hiểu là TP Hà Nội còn có thêm Luật Thủ đô, trong khi chúng ta chưa có đánh giá, chưa có điều chỉnh vượt trội thì những cơ chế, chính sách cần giải quyết cấp bách; đồng thời cũng là thử nghiệm để sau này đánh giá, điều chỉnh sửa đổi Luật Thủ đô đưa vào bổ sung có cơ sở hơn” – ĐB chốt lại phần phát biểu.
Là ĐB phát biểu cuối cùng trong sáng nay, ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) khẳng định, TP Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các thành phố lớn được coi là “nhà mặt tiền của quốc gia, có vị thế, vị trí hơn hẳn các địa phương khác”.
“Hà Nội là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội, là trái tim của cả nước. Trái tim không khỏe thì cơ thể không thể khỏe được”, ĐB nhấn mạnh.
ĐB cũng cho rằng, xin cơ chế là đúng nhưng xin cơ chế phải khác với xin nguồn lực, phải đánh giá rõ ràng. Điều quan trọng hiện nay là phát huy vai trò cấp ủy, của chính quyền, người lãnh đạo, phát huy được sự phấn đấu của người dân.
Đặt vấn đề, tới đây, Hà Nội sẽ tăng thêm 1 số khoản thu, đặc biệt phí và lệ phí sẽ tác động đến doanh nghiệp và người dân sống trên địa bàn Hà Nội?, ĐB lo ngại: “Liệu với cơ chế này, các doanh nghiệp có tiếp tục coi Hà Nội là điểm đến hấp dẫn không? Hay sẽ chuyển sang các tỉnh lân cận để hưởng các ưu đãi khác...”./.