Thúc đẩy ngoại giao nghị viện vì hòa bình, an ninh, thịnh vượng trong khu vực và trên thế giới

Bước vào thế kỷ XXI, thế giới nói chung và khu vực châu Á-Thái Bình Dương nói riêng đã chứng kiến những thay đổi to lớn về chất, thách thức, cơ hội đan xen. Trong bối cảnh an ninh phức tạp hiện nay, quan hệ hợp tác vì hòa bình, an ninh, phát triển bền vững và tăng trưởng bao trùm vẫn là một xu thế chủ đạo. Khu vực châu Á-Thái Bình Dương kể từ Hội nghị thường niên lần đầu tiên của Diễn đàn Nghị viện châu Á-Thái Bình Dương (APPF) vào năm 1993 vẫn luôn là động lực năng động của tăng trưởng toàn cầu. Cùng với sự phát triển của ngoại giao nhà nước, ngoại giao nghị viện cũng được thúc đẩy một cách tích cực, thể hiện sinh động với sự tham gia tích cực của các nghị sỹ tại các tổ chức, diễn đàn liên nghị viện như: Liên minh Nghị viện thế giới, Diễn đàn Nghị viện châu Á-Thái Bình Dương và Hội đồng liên nghị viện ASEAN.

Chia sẻ đánh giá, nhận định của đại biểu các nước về vai trò của các nghị viện trong duy trì, củng cố môi trường chính trị, an ninh hòa bình, ổn định, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho rằng, nỗ lực phấn đấu cho hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển là trách nhiệm to lớn, vừa thường xuyên, vừa cấp bách của tất cả thành viên APPF. Các nghị viện cần đóng vai trò tích cực trong việc xây dựng môi trường hòa bình, an ninh khu vực dựa trên luật pháp. Là cơ quan lập pháp, các nghị viện một mặt cần nội luật hóa các cam kết quốc tế, tăng cường giám sát việc thực hiện nghĩa vụ, cam kết đối với các công ước, luật pháp quốc tế; mặt khác xem xét ban hành, sửa đổi, bổ sung những văn bản pháp luật liên quan trực tiếp đến việc thúc đẩy sự hiểu biết, hợp tác giữa các quốc gia trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng quyền, lợi ích chính đáng của nhau trên cơ sở luật pháp quốc tế, các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc về tôn trọng chủ quyền, thể chế chính trị, không can thiệp vào công việc nội bộ, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp, xung đột bằng biện pháp hòa bình vì một khu vực châu Á-Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Cũng theo Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ, các nghị viện cần đưa quan điểm phát triển bền vững trở thành định hướng thường xuyên, lâu dài cho các chính sách, biện pháp phát triển. APPF cần tiên phong trong việc củng cố hệ thống đa phương mở, tự do, minh bạch, bao trùm, dựa trên luật lệ. Đây là tiền đề cho hợp tác quốc tế để ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu, bảo vệ và nâng cao mức thụ hưởng đồng đều từ toàn cầu hóa, liên kết kinh tế cho người dân.

Phó Chủ tịch Hạ viện Indonesia Fahri Hamzah, Trưởng đoàn đại biểu Indonesia cho rằng, các thách thức trên thế giới đòi hỏi phải được thảo luận tại nghị viện và mong đợi nhiều ở những nghị sỹ, người đại diện cho người dân. Các thành viên Diễn đàn nghị viện châu Á-Thái Bình Dương phải hiện thực hóa ngoại giao nghị viện vì người dân đang sống trong một thế giới mà xung đột dễ xảy ra, phải hợp tác với nhau và có những bước đi chắc chắn hơn. Ngoại giao nghị viện, nhất là APPF phải đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề liên quan. Mỗi kỳ họp cần thực hiện việc đưa lời nói tới hành động, vì lợi ích, chính nghĩa của người dân trên thế giới, với chức năng cao cả là tạo hòa bình, công bằng.

Do đó, vai trò của các nghị sỹ là cần tiếp tục nâng cao sự hợp tác giữa các nghị sỹ, những người đã được người dân bầu ra, theo hướng thực chất hơn. Mối quan hệ đối tác cần được củng cố hơn nhằm đóng góp cho hòa bình, sáng tạo và phát triển bền vững của khoảng 3 tỷ người dân ở 27 quốc gia thành viên APPF. Trong sự đóng góp đó, APPF phải phát huy tối đa vai trò xúc tác và gắn kết các bên.

Phiên họp toàn thể đầu tiên về các vấn đề chính trị và an ninh tập trung vào chủ đề thúc đẩy ngoại giao nghị viện vì hòa bình, an ninh, thịnh vượng trong khu vực và trên thế giới, đấu tranh phòng chống khủng bố quốc tế, tội phạm xuyên quốc gia.

Theo đó, các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh tại châu Á-Thái Bình Dương sẽ được thảo luận nhằm tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác, trong đó nhấn mạnh vai trò trọng tâm của ngoại giao nghị viện. Bối cảnh quan hệ quốc tế ngày nay đòi hỏi sự tham gia sâu sắc hơn của các nghị sỹ để đưa ra các văn bản luật, củng cố ý chí chính trị, nâng cao các giải pháp ngăn ngừa xung đột cùng hướng tới mục tiêu vì hòa bình, thịnh vượng, phát triển bền vững và bao trùm.

Cho rằng thế giới thay đổi nhanh chóng, nền kinh tế thế giới phục hồi chậm, chưa vững chắc nhưng khu vực châu Á – Thái Bình Dương tăng trưởng bền vững, vì thế thành quả này cần gìn giữ và phát huy, Phó Chủ tịch Thường trực Nhân đại Trung Quốc Trần Trúc, Trưởng đoàn đại biểu Trung Quốc chia sẻ, người dân đang sống trong cộng đồng chung vì thế rất cần môi trường hòa bình. Mỗi nước có điều kiện hoàn cảnh khác nhau nhưng cần hợp tác xóa bỏ khác biệt, tôn trọng lẫn nhau, chia sẻ những vấn đề cùng quan tâm. Vấn đề công bằng cần được chú trọng, tiếp tục duy trì việc tuân thủ nguyên tắc chung của Liên hợp quốc, trật tự thế giới. Để đảm bảo môi trường an ninh toàn khu vực, đối mặt với nhiều thách thức an ninh rộng lớn, khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, cần hợp tác chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau. Mọi người đang sống trong cộng đồng có tương lai chung nên phải hợp tác chống triệt để khủng bố và nguyên nhân sâu xa của khủng bố.

Về phát triển và hội nhập kinh tế, các nước cần tạo môi trường thúc đẩy tự do thương mại đầu tư, giúp hội nhập kinh tế cởi mở hơn, đem lại lợi ích cho tất cả các bên, tạo động lực phát triển kinh tế trong giáo dục, y tế, mang lại thịnh vượng chung cho khu vực.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lào Sengouance Sayalat cho rằng, bối cảnh thế giới biến đổi khó lường, chủ nghĩa bảo hộ trỗi dậy tác động đến nỗ lực hội nhập khu vực và quốc tế. Toàn cầu hóa vẫn là xu hướng phổ biến của thế giới. APPF là diễn đàn quan trọng đóng góp vào gìn giữ hòa bình, ổn định, phát triển châu Á – Thái Bình Dương. Các nghị sĩ cần có quan tâm chung tới an ninh, ổn định của khu vực, giám sát chính sách đối ngoại của từng quốc gia để đảm bảo môi trường hòa bình. Các nghị viện thành viên cần tiếp tục cơ chế đối thoại, trao đổi thông tin, thúc đẩy giao lưu người dân giữa các quốc gia với nhau.

Một vấn đề đáng báo động mà nhiều quốc gia trong khu vực và trên thế giới phải đối mặt chính là chủ nghĩa khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia như buôn ma túy, rửa tiền, buôn người… hàng ngày đang đe dọa an sinh của người dân, làm hủy hoại những giá trị của nhân loại. Các nền kinh tế thành viên Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) đều thừa nhận rằng chủ nghĩa khủng bố đặt ra một mối đe dọa trực tiếp đối với sự an toàn, độ mở và sự thịnh vượng của các nền kinh tế thành viên.

Nghị sĩ Canada Joseph Day chia sẻ, nghèo đói kém phát triển, kéo theo bạo lực, xung đột, ảnh hưởng đến các quốc gia khác trong khu vực. APPF đã tiên phong trong việc nhận biết sự liên hệ giữa an ninh, hòa bình, ổn định, thịnh vượng, hướng đến xây dựng hiểu biết lẫn nhau, hợp tác cùng phát triển. Chỉ có được hòa bình, an ninh khi chính sách phản ánh được tiếng nói của mọi người dân, không phân biệt người già, thanh niên, thiểu số, phụ nữ.

Để ủng hộ các chính phủ trong việc thực thi những chính sách chống tội phạm, góp phần đẩy lùi tội phạm, bạo lực, chủ nghĩa khủng bố, các nghị sỹ cần có một vai trò quan trọng là cầu nối giữa người dân và chính quyền; thông qua nâng cao chất lượng luật, giám sát thực thi các chính sách bảo đảm đối xử bình đẳng giữa mọi người dân, nêu cao tinh thần đối thoại, hợp tác cũng như nguyên tắc pháp quyền và các cam kết quốc tế có liên quan.

Những cơ hội và thách thức mới nổi lên trong một thế giới toàn cầu hóa và số hóa đòi hỏi APPF tiếp tục khẳng định vị thế trong cấu trúc khu vực đang định hình. Hơn bao giờ hết, APPF cần tiếp tục đi đầu thúc đẩy đối thoại và hợp tác đa phương, xây dựng một tương lai chung tốt đẹp hơn cho châu Á - Thái Bình Dương. Chỉ bằng cách xây dựng quan hệ đối tác nghị viện có trách nhiệm vì hòa bình và phát triển bền vững, APPF mới có thể khẳng định vai trò trong cấu trúc khu vực đa tầng nấc./.