Một thanh niên yêu nước nhiệt thành
Đồng chí Tô Hiệu sinh năm 1912, tại xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang (nay thuộc tỉnh Hưng Yên). Đồng chí giác ngộ và tham gia hoạt động cách mạng từ khi mới 14 tuổi. Năm 1927, đồng chí lên Hà Nội vừa đi học, vừa tham gia các hoạt động cách mạng trong các tổ chức yêu nước. Cuối năm 1929, Tô Hiệu vào Sài Gòn hoạt động với anh trai là Tô Chấn. Hai anh em bị bắt trong một cuộc họp và bị đày ra nhà tù Côn Đảo. Tại đây, Tô Hiệu mở rộng các mối quan hệ, tham gia vào các hoạt động trong tù. Nhận thấy Tô Hiệu có nhiều phẩm chất của một người cộng sản kiên cường, các đồng chí Ngô Gia Tự, Tôn Đức Thắng… đã bồi dưỡng cho Tô Hiệu hệ thống lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, Luận cương chính trị của Đảng, kinh nghiệm vận động quần chúng công nhân, nông dân, thanh niên, phụ nữ, binh vận, kinh nghiệm công tác bí mật… Đồng chí trở thành đảng viên của Đảng cộng sản Đông Dương khi vừa tròn 20 tuổi. Trong lao ngục, mặc dù bị thực dân Pháp giam cầm và tra tấn rất dã man, Tô Hiệu bị lao phổi nặng, đồng chí vẫn kiên cường tham gia đấu tranh và tiếp tục học tập lý luận cách mạng.
 |
|
Ở bất cứ đâu, đồng chí Tô Hiệu cũng chú trọng củng cố và xây dựng tổ chức Đảng. Ảnh tư liệu
|
Năm 1934, sau khi mãn hạn tù, đồng chí Tô Hiệu trở về làng Xuân Cầu. Dù bị quản thúc chặt chẽ nhưng đồng chí vẫn tiếp tục tham gia hoạt động cách mạng tại Hà Nội, Hưng Yên, Hải Phòng. Đồng chí không ngừng tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục lòng yêu nước, sinh hoạt thể dục thể thao để tập hợp thanh, thiếu niên, là tổ chức sơ khai để hình thành “Hội Nông dân tương tế”, “Hội Ái hữu”... sau này. Đồng chí tích cực tham gia lãnh đạo phong trào Mặt trận Dân chủ Đông Dương. Khi được bầu là Ủy viên Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ, phụ trách khu B, đồng chí trở thành một trong những chiến sĩ tiên phong, góp phần thúc đẩy sự phát triển của phong trào cách mạng, củng cố và xây dựng tổ chức đảng trong giai cấp công nhân, nông dân và trí thức, học sinh ở vùng duyên hải nước ta. Đẩy mạnh giáo dục, đồng chí Tô Hiệu còn vận động nhân dân trong làng Xuân Cầu xây dựng Trường Kiêm bị Xuân Cầu.
Nhà lãnh đạo tài năng của Đảng
Là một đảng viên cộng sản, đồng chí Tô Hiệu chú ý đến công tác xây dựng Đảng từ rất sớm. Trong thời gian ở quê hương, Đồng chí bí mật tuyên truyền, vận động quần chúng, gây dựng cơ sở cách mạng, bản thân nhà của đồng chí cũng là một cơ sở cách mạng tin cậy của Đảng, đã nuôi giấu nhiều cán bộ như các đồng chí Trường Chinh, Hoàng Văn Thụ, Hoàng Quốc Việt, Trần Huy Liệu... Trong hai năm 1936 – 1937, đồng chí tham gia chỉ đạo phong trào cách mạng tại Hà Nội và một số tỉnh lân cận, vận động, tuyên truyền lý tưởng cộng sản cho thanh niên yêu nước, có đóng góp không nhỏ cho sự ra đời của Chi bộ cộng sản đầu tiên ở huyện Văn Lâm.
Năm 1938 – 1939, đồng chí được điều về đặc trách Bí thư Liên khu B kiêm Bí thư Thành ủy Hải Phòng. Trong thời gian là Bí thư Thành ủy Hải Phòng, đồng chí Tô Hiệu chú trọng công tác tuyên truyền, rải truyền đơn, dán áp phích để dân chúng biết Đảng Cộng sản Đông Dương vẫn tồn tại. Đồng thời, Đồng chí còn đặc biệt coi trọng đấu tranh trên lĩnh vực báo chí. Đồng chí đã sáng lập và làm chủ bút tờ Chiến đấu, cơ quan tuyên truyền của Liên tỉnh B. Đồng chí còn trực tiếp giác ngộ, đào tạo nhiều cán bộ cách mạng, sau này đã trở thành cán bộ cao cấp của Đảng và Nhà nước.
Bên cạnh đó, đồng chí Tô Hiệu còn rất quan tâm đến công tác công vận, lấy các cuộc đấu tranh của công nhân làm nòng cốt cho phong trào cách mạng của quần chúng. Do vậy, chỉ trong khoảng từ tháng 3/1939 đến tháng 8/1939, Hải Phòng đã có tới 30 cuộc đấu tranh. Đồng chí đã để lại những bài học tổng kết cả lý luận và thực tiễn về sử dụng và kết hợp các phương thức, hình thức đấu tranh cách mạng.
Cuối năm 1939, đồng chí bị bắt, bị kết án 5 năm khổ sai và đày lên nhà tù Sơn La vào cuối năm 1940. Trong thời gian ở Nhà tù Sơn La, được bầu là Bí thư Chi bộ Nhà tù, đồng chí Tô Hiệu vừa chú trọng đến công tác xây dựng Đảng, vừa quan tâm thành lập các tổ chức trong nhà tù. Đồng chí đã vượt lên bệnh tật để tổ chức công tác giáo dục trong tù, viết nhiều tài liệu quan trọng cho Chi bộ, mở các lớp chính trị, quân sự, văn hóa, bồi dưỡng giảng viên, hướng dẫn các cuộc đấu tranh… Dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Nhà tù, đời sống trong tù được tổ chức rất quy mô và khoa học. Cuối năm 1942, Chi bộ Nhà tù Sơn La đã được Ban Chấp hành Trung ương và Xứ ủy Bắc Kỳ công nhận là Chi bộ đặc biệt, phụ trách Nhà tù Sơn La và phong trào cách mạng ở tỉnh Sơn La.
Bằng những hoạt động thực tế rất hiệu quả, đồng chí đã góp phần không nhỏ vào việc chuẩn bị những điều kiện cơ bản cho Đảng và phong trào cách mạng nước ta bước vào giai đoạn vận động tiến tới cách mạng tháng Tám năm 1945, để lại cho Đảng nhiều kinh nghiệm có giá trị lý luận và ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.
“Tinh thần Tô Hiệu” - tài sản vô giá đối với sự nghiệp cách mạng
Cả cuộc đời, đồng chí Tô Hiệu luôn phấn đấu vượt qua mọi thử thách, gian lao vì mục tiêu độc lập, tự do, hạnh phúc của dân tộc Việt Nam.
 |
| "Tinh thần Tô Hiệu” sẽ là nguồn động lực cổ vũ, động viên tinh thần các thế hệ thanh niên trên con đường chinh phục mục tiêu độc lập, tự do, hạnh phúc. Ảnh minh họa: baosonla.vn |
Hoạt động cách mạng từ lúc mới 14 tuổi, với ý chí can trường, Tô Hiệu đã từng bước trưởng thành từ người yêu nước chân chính, trở thành người chiến sĩ cộng sản mẫu mực, rồi đạt đến tầm cao của nhà lãnh đạo cách mạng tiên phong kiên cường. Hai lần bị địch bắt và đày ải trong những nơi địa ngục trần gian, vừa chịu đói rét, đòn roi của kẻ thù và bệnh tật hành hạ, nhưng đồng chí không bỏ phí thời gian bổ sung kiến thức, nghiên cứu lý luận và kinh nghiệm hoạt động cách mạng, viết tài liệu tuyên truyền, biến nhà tù đế quốc thành trường học cách mạng. Khi bị thực dân Pháp bắt lần 2, tại Hải Phòng, dù bị bọn mật thám đánh đập dã man, Đồng chí vẫn không hề hé răng tiết lộ tài liệu, cơ sở cách mạng. Trong phiên tòa xét xử, khi bị luận tội, đồng chí vẫn hiên ngang, dõng dạc tố cáo tội ác của thực dân Pháp và tay sai, khẳng định con đường cách mạng giải phóng dân tộc là con đường đúng đắn.
Cuộc đời của đồng chí Tô Hiệu đã để lại bài học to lớn về truyền thống yêu nước, tinh thần anh dũng, bất khuất. Tấm gương và “Tinh thần Tô Hiệu” không chỉ thể hiện ở lòng yêu nước, phẩm chất đạo đức cách mạng, mà còn đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc và nhân dân lên trên, mà còn thể hiện ở thái độ lạc quan cách mạng.
Trong chốn lao tù đế quốc, đồng chí Tô Hiệu vẫn động viên đồng chí, đồng đội của mình tin tưởng vào tương lai của cách mạng. Dù biết chắc chắn mình sẽ hy sinh vì bệnh lao phổi đã ở giai đoạn cuối, đồng chí vẫn hăng say viết tài liệu, viết báo, tuyên truyền và lãnh đạo Chi bộ Nhà tù Sơn La. Ngày 7/3/1944, đồng chí Tô Hiệu hy sinh tại Nhà tù Sơn La. Trước khi đi xa, đồng chí đã dặn lại các đồng chí của mình: “Ánh sáng ngày mai đã ló ở phía chân trời, hãy chuẩn bị đương đầu với những thử thách lớn nhất”.
Lịch sử ghi nhận những cống hiến to lớn của đồng chí Tô Hiệu, nhưng một điều hiếm có và rất đặc biệt còn mãi lưu truyền trong các thế hệ cách mạng tên gọi biểu tượng của đồng chí: “Tinh thần Tô Hiệu”. Đây là nguồn động lực cổ vũ, động viên tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất của các chiến sĩ cộng sản, góp phần đưa tới thành công của sự nghiệp cách mạng. Sự hy sinh của đồng chí Tô Hiệu không phải chấm dứt một sự sống mà là sự khơi nguồn cho một sức phấn đấu mạnh mẽ mới của những người cộng sản Việt Nam trên con đường chinh phục mục tiêu độc lập cho dân tộc, tự do và hạnh phúc cho tất cả đồng bào của mình.
32 tuổi đời, 18 năm hoạt động cách mạng, Tô Hiệu đã cống hiến trọn đời cho cách mạng. Tấm gương và “Tinh thần Tô Hiệu” mãi là tài sản vô giá đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam, động viên, cổ vũ các tầng lớp thanh niên tiếp tục phấn đấu, cống hiến vì hòa bình, độc lập, ấm no cho đất nước, quê hương.
Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, đặc biệt là công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng đã xác định rõ lộ trình và đạt được nhiều thắng lợi to lớn có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, chúng ta cũng đang đứng trước không ít khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước của toàn dân, sự tiên phong, gương mẫu của những người cộng sản với một ý chí và quyết tâm vô cùng to lớn, dám nghĩ, dám làm, mở đường mà đi. Chúng ta có thể tìm thấy giá trị tinh thần tiên phong đó ở tấm gương người cộng sản bất diệt - Tô Hiệu./.
T. Huyền