Cuốn sách do GS.TS. Tạ Ngọc Tấn và PGS.TS. Vũ Trọng Lâm đồng chủ biên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản.
Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương không chỉ là dạng thức độc đáo trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt Nam từ xa xưa mà còn là biểu tượng văn hóa thiêng liêng của lòng yêu nước, nghĩa đồng bào, được phát triển, nâng cao thành chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân văn Việt Nam.
Xuyên suốt dòng chảy của lịch sử dân tộc, tín ngưỡng này giữ vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam. Chính vì những giá trị đó, ngày 06/12/2012, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
 |
| Cuốn sách "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam" do GS.TS. Tạ Ngọc Tấn và PGS.TS. Vũ Trọng Lâm đồng chủ biên. |
Trải qua biến cố thăng trầm của lịch sử, nếu như các tôn giáo, tín ngưỡng dân gian khác có nhiều thay đổi, thì tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương với những giá trị đặc trưng độc đáo vẫn được bảo tồn, phát huy và ngày càng lan tỏa mạnh mẽ, trở thành bản sắc văn hóa độc đáo của người Việt Nam.
Với truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”, các Vua Hùng và các nhân vật liên quan đến thời đại Hùng Vương luôn được nhân dân cả nước thành kính tôn thờ. Hằng năm, người dân trong nước và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đều hướng về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (mồng 10 tháng Ba âm lịch) và Lễ hội Đền Hùng - một dạng thức cụ thể sinh động nhất của tín ngưỡng này. Mỗi năm, Khu di tích lịch sử Đền Hùng ở Việt Trì, Phú Thọ đón 6-8 triệu lượt du khách tham dự Lễ hội và thăm Khu di tích. Đây được xem là yếu tố tiềm năng để tiếp tục khai thác, phát huy các giá trị văn hóa của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và phát triển du lịch góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của địa phương.
Cuốn sách "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam" gồm hai phần: Lịch sử và ý nghĩa của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam; Bảo tồn và phát huy giá trị của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương hiện nay.
Cuốn sách góp phần truyền bá tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tới bạn bè quốc tế; đánh giá rõ thêm các di tích Đền thờ Vua Hùng trên phạm vi cả nước để có kế hoạch trùng tu, tôn tạo nơi thờ tự cho trang nghiêm và xứng tầm; sưu tầm, chuẩn hóa điển tích, trình tự nghi lễ thờ cúng Hùng Vương để tạo sự thống nhất trong cả nước; xây dựng các giải pháp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của nhân loại với trường hợp tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ.
Các bài viết trong cuốn sách tập trung làm sáng tỏ lịch sử hình thành và ý nghĩa của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam thông qua kho tàng di sản Hán Nôm, các văn bản thư tịch cổ và kết quả nghiên cứu của ngành khảo cổ học; sự tồn tại của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương trong tâm thức người Việt và các tộc người thiểu số trên nhiều vùng, miền của Tổ quốc và của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; khẳng định vai trò của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương với việc hình thành bản sắc văn hóa, xây dựng con người Việt Nam và trong chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu xây dựng và phát triển đất nước hiện nay. Bên cạnh đó, cuốn sách cũng đặt trọng tâm vào vấn đề tiếp tục bảo tồn, phát huy các giá trị của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương với tư cách một Di sản văn hóa thế giới, những biến đổi trong Lễ hội Đền Hùng ở Việt Nam, việc khai thác di tích và Lễ hội Đền Hùng trong hoạt động du lịch bền vững hiện nay và những vấn đề đặt ra cho công tác quản lý nhà nước về hoạt động tín ngưỡng và bảo tồn di sản văn hóa nhân loại.
Khẳng định giá trị trường tồn của tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, điển hình tiêu biểu là tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương cũng như tiếp tục bảo tồn, duy trì và phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa của loại hình tín ngưỡng này với thái độ tôn kính, hành động thiết thực là góp phần giữ gìn và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, để “văn hóa còn, thì dân tộc còn”.
Cuốn sách sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích đối với các nhà nghiên cứu, các chuyên gia hoặc độc giả muốn tìm hiểu về tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam với những giá trị đặc sắc, thể hiện truyền thống, đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt Nam./.