Chờ đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông đến bao giờ?

Ngày 5/6, chất vấn Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể, nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đến xử lý trách nhiệm khi dự án đường sắt Cát Linh - Hà Nội đã đội vốn, chậm tiến độ nhiều năm nhưng chưa biết khi nào đưa vào sử dụng và khai thác thương mại.

Phải chứng minh an toàn

Dẫn báo cáo của chính Bộ trưởng, đại biểu Nguyễn Minh Đức (Tp.HCM) nói, nguyên nhân đội vốn hai dự án đường sắt đô thị của Hà Nội là kinh nghiệm lập dự án ban đầu của tư vấn trong nước còn hạn chế, bộ máy quản lý dự án năng lực hạn chế, tổng thầu chưa phải đơn vị chuyên nghiệp, không đầy đủ kinh nghiệm. Vậy đề nghị Bộ trưởng cho biết ứng xử của Bộ trưởng với những con người nằm trong hai bộ phận này như thế nào? Giải pháp ra sao?

Đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) diễn giải, dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông được Bộ Giao thông vận tải là chủ đầu tư và phê duyệt từ năm 2009 và dự án vốn ban đầu là 8.769 tỷ. Theo Báo cáo của Bộ Giao thông vận tải và điều chỉnh nâng năm 2016 lên 18 nghìn tỷ đồng và dự kiến đưa vào vận hành là năm 2013 đến nay dự án vẫn chưa đưa vào vận hành thương mại được.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết lý do gì mà đến nay qua chạy thử rồi, đã 99% phần thi công hoàn thành mà vẫn chưa đưa vào vận hành thương mại? Có xem xét đến trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc đội vốn kéo dài dự án này không?

Trả lời các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, thực tế các dự án đường sắt trong thời gian vừa qua hầu như không làm mới, do cán bộ ngành đường sắt hiện nay trình độ thực tiễn hạn chế, tư vấn cũng hạn chế. Khi triển khai các dự án đường sắt thường lúng túng, phát sinh nhiều vấn đề.

Đối với dự án đường sắt Hà Nội, Bộ trưởng cho biết có liên quan đến tổng thầu. Tổng thầu của Trung Quốc nằm trong hiệp định. Khi ký hiệp định vay với Trung Quốc, bên Trung Quốc đã chỉ định nhà tổng thầu thực hiện dự án này. “Không phải chúng ta thi tuyển, chúng ta chọn mà đã nằm trong hiệp định. Khi thực hiện thấy tổng thầu này xây dựng đường sắt rất tốt, nhưng vận hành đường sắt thiếu kinh nghiệm. Bởi vì, khi thi công đường sắt với vận hành các tàu đường sắt đô thị nó khác nhau” – Bộ trưởng chia sẻ. Đồng thời cho biết, Bộ làm việc với các bên của Trung Quốc, với Đại sứ quán, với các cơ quan Bộ Giao thông của Trung Quốc rất nhiều lần để làm sao cải thiện tình hình, cố gắng đưa dự án sớm đi vào vận hành.

Về nguyên nhân dự án chậm, Bộ trưởng chỉ ra, hiện thiết bị đã cung cấp 99%, 1% còn lại là còn một số hạng mục nhỏ các công tác xây lắp, đặc biệt phải chứng minh được an toàn hệ thống. Bộ trưởng cho biết, hiện Bộ cùng với tổng thầu và các cơ quan có liên quan, kể cả cơ quan thẩm định cố gắng làm sao kết thúc 1% và khi 1% này xong, có nghĩa là chứng nhận được tất cả các thiết bị đảm bảo an toàn hệ thống thì chúng ta mới có thể vận hành thương mại..

Lý giải về nguyên nhân đội vốn, Bộ trưởng cho hay, Dự án này được phê duyệt năm 2009 và 2010, 2011, 2012 là những năm trượt giá, biến động rất lớn về ổn định kinh tế vĩ mô. Sắp tới các cơ quan như thanh tra, kiểm toán, thậm chí cơ quan điều tra của Bộ Công an sẽ vào cuộc để làm sáng tỏ các vấn đề phát sinh đúng sai. Nếu những đơn vị nào làm sai, chủ quan thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Đối với Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng cho biết đang chỉ đạo Ban quản lý dự án đường sắt cố gắng cùng với các đơn vị có liên quan sớm vận hành đường sắt Cát Linh - Hà Đông. Sau khi vận hành sẽ tiến hành các thủ tục liên quan đến công tác quyết toán, kiểm toán và xử lý các số liệu có liên quan.

Khi nào đưa vào sử dụng và khai thác thương mại?

Bày tỏ chưa thỏa mãn với phần trả lời của Bộ trưởng, đại biểu Quách Thế Tản (Hoà Bình) thẳng thắn hỏi: Xin Bộ trưởng cho biết khi nào dự án này sẽ đưa vào sử dụng và khai thác thương mại? Dự án này đã lỡ hẹn 7, 8 lần rồi; cụ thể là từ tháng 6/2015 đến tháng 6/2016, tháng 12/2016, tháng 2/1017, tháng 10/2017, quý 2 năm 2018, cuối năm 2018 và hiện nay là đến tháng 4/2019.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh: “Chúng tôi khẳng định rằng rất mong muốn đưa dự án Cát Linh - Hà Đông đi vào vận hành thương mại. Tuy nhiên, đây là dự án đường sắt đầu tiên của quốc gia liên quan đến sinh mệnh của hành khách. Do đó, để có thể vận hành thương mại thì tư vấn phải chứng nhận được an toàn hệ thống. Muốn chứng nhận được an toàn hệ thống thì chúng ta phải được nghiệm thu, phải được cung cấp đầy đủ các thông tin liên quan đến các thiết bị, linh kiện”.

Theo Bộ trưởng, hiện tư vấn đang làm cùng với bộ, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo Công ty đường sắt Hà Nội đào tạo khoảng 800 người sử dụng các phương tiện này.

Về thời gian, Bộ trưởng không trả lời cụ thể nhưng “cam kết với đại biểu sẽ cố gắng tối đa, nếu chúng tôi không làm hết trách nhiệm thì Chính phủ, cơ quan chức năng liên quan xử lý theo quy định của pháp luật”./.