Đồng hành khởi nghiệp, thoát nghèo bền vững

Tăng cường trao quyền phát triển kinh tế cho thanh niên dân tộc thiểu số

Trung tâm học tập cộng đồng xã Nàn Ma, huyện Xín Mần là nơi gặp gỡ, giao lưu, kết nối thanh niên với nhau, giúp nhau cùng phát triển (Ảnh: Khánh Lan)

Đó là tên một dự án tổ chức Plan International Việt Nam triển khai từ tháng 3/2021 tại 8 xã của hai huyện Xín Mần và Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang). Sau gần 3 năm triển khai, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và sự hướng dẫn của các cán bộ dự án của tổ chức Plan, dự án đã bước đầu đạt được những kết quả khả quan, đã giúp nhiều thanh niên vùng cao, đặc biệt là phụ nữ ở hai huyện vùng cao đặc biệt khó khăn thoát nghèo, từng bước phát triển kinh tế gia đình hiệu quả.

Ông Dương Văn Tuy - Giám đốc vùng Hà Giang, tổ chức Plan International tại Việt Nam cho biết: Dự án “Tăng cường trao quyền phát triển kinh tế cho thanh niên dân tộc thiểu số tại Hà Giang và Lai Châu” do tổ chức Plan Việt Nam và Bộ Ngoại giao Nhật Bản, Plan Nhật Bản tài trợ. Tại Hà Giang, dự án đã được triển khai tại 5 xã thuộc huyện Hoàng Su Phì gồm: Tân Tiến, Pố Lồ, Bản Luốc, Chiến Phố, Tụ Nhân và 3 xã thuộc huyện Xín Mần là Nàn Ma, Tả Nhìu, Nấm Dẩn. Dự án thông qua cung cấp các khóa đào tạo liên quan về nông nghiệp, chăn nuôi và khởi nghiệp nhằm trang bị cho thanh niên các kỹ năng và kiến thức để giúp họ tăng thu nhập, chủ yếu là những đối tượng thanh niên trong độ tuổi từ 16 đến 30 thuộc hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, hộ gia đình có người khuyết tật, trẻ em, phụ nữ. Sau 3 năm triển khai thực hiện, dự án đã tổ chức được hàng trăm lớp tập huấn về sinh kế, kỹ năng xanh, kỹ năng marketing, kỹ năng tài chính kế toán, bình đẳng giới, vận hành câu lạc bộ thanh niên, lớp chế biến thực phẩm; tổ chức các cuộc đối thoại giữa thanh niên với chính quyền địa phương; tổ chức các buổi chia sẻ cấp thôn, xã về thúc đẩy bình đẳng giới; đã có một số mô hình chế biến thực phẩm được lồng ghép vào chính sách phát triển kinh tế địa phương…

Đưa chúng tôi đến thăm Trung tâm học tập cộng đồng tại xã Nàn Ma, huyện Xín Mần, anh Kiều Minh Thắng- cán bộ của tổ chức Plan International Việt Nam phụ trách Dự án thanh niên khởi nghiệp tại huyện Xín Mần cho biết, Trung tâm học tập cộng đồng này được Plan đầu tư hơn 700 triệu đồng gồm chi phí xây dựng, trang thiết bị, sách, các hạng mục phụ trợ, và sự đóng góp công sức của người dân địa phương.

Mặc dù mới đưa vào sử dụng từ đầu năm 2024 song Trung tâm học tập cộng đồng đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với bà con địa phương, đặc biệt thanh thiếu niên trong xã thường xuyên đến tìm đọc các loại sách hướng dẫn kiến thức về trồng trọt, chăn nuôi, những kiến thức về giới, hôn nhân gia đình; học cách sử dụng máy tính, về công nghệ thông tin, cách sử dụng mạng xã hội để quảng bá, bán sản phẩm đặc sản địa phương trên mạng internet. Đây cũng là nơi Plan tổ chức các hoạt động tập huấn về sinh kế cho các bạn thanh niên. Các bạn được hướng dẫn làm việc nhóm với nhau, sử dụng máy tính, được tập huấn về kỹ năng xanh, sống xanh, sản xuất tiêu dùng xanh… Các hoạt động này đã giúp thay đổi ý thức của các bạn trẻ nơi đây trong việc thu gom rác thải, phủ xanh đất đai, bảo vệ môi trường sống.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Thào Seo Minh, thôn Nàn Ma phấn khởi cho biết: Với sự hỗ trợ của tổ chức Plan và sự chung tay của bà con địa phương, xã Nàn Ma đã có một “mái nhà chung” để bà con nhân dân trong và ngoài xã, các câu lạc bộ, nhóm sở thích, các đoàn thể đến sinh hoạt, giao lưu, học tập, chia sẻ những kinh nghiệm, cách làm hay trong phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội, góp phần nâng cao dân trí cũng như tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến bà con địa phương.

Là người thường xuyên lui tới Trung tâm học tập cộng đồng tại xã Nàn Ma, huyện Xín Mần, chị Ma Thị Chợ, dân tộc Nùng tâm sự: “Khi có trung tâm học tập cộng đồng em cảm thấy rất vui, từ nay chúng em có chỗ để anh chị em thanh niên được trau dồi kiến thức cho bản thân và học hỏi lẫn nhau. Em thường tới đây mỗi tuần vào chủ nhật. Ở đây có máy tính giúp mọi người có thể học tập nhiều kỹ năng, tìm kiếm thông tin, rèn luyện cách đánh máy tính… Em tìm thấy nhiều kiến thức bổ ích về nuôi dạy con, phát triển bản thân… Em mong muốn, thời gian tới, Trung tâm sẽ được trang bị thêm nhiều sách, tài liệu hơn nữa để phục vụ cho anh chị em thanh niên cùng nhau học tập”.

Đối với em Giàng Xuân Dùng, Trung tâm học tập cộng đồng là nơi gặp gỡ, giao lưu, kết nối thanh niên với nhau, giúp nhau cùng phát triển. Nơi đây có đầy đủ các trang thiết bị để tổ chức nhiều sự kiện, nhiều hoạt động như đọc sách, tìm hiểu kỹ năng sống giúp thanh niên nâng cao bản thân. Từ những kinh nghiệm học tập được, Giàng Xuân Dùng và các bạn dự định sẽ quảng bá các sản phẩm của địa phương, phát triển kinh tế.

Đồng hành giúp người dân vùng cao thoát nghèo bền vững

Chị Cháng Thị Thị Ngọc ở xã Nàn Ma, huyện Xín Mần thành công với dự án chăn nuôi dê do tổ chức Plan hỗ trợ (Ảnh: Khánh Lan)

Trước hết, phải khẳng định rằng, nhờ sự hỗ trợ của các cấp chính quyền địa phương hai huyện Xín Mần và Hoàng Su Phì, việc triển khai dự án “Tăng cường trao quyền phát triển kinh tế cho thanh niên dân tộc thiểu số” bước đầu đã đạt được những kết quả khả quan. Thông qua các khóa đào tạo liên quan về nông nghiệp, chăn nuôi và khởi nghiệp, các thành viên tham gia dự án đã được trang bị các kỹ năng, kiến thức. Từ đó nhiều mô hình phát triển kinh tế như chăn nuôi dê nái sinh sản, làm giò lụa lợn đen, vườn sinh thái hữu cơ đã được các thành viên triển khai, mang lại hiệu quả kinh tế, từng bước giúp người dân thoát nghèo bền vững.

Đến thăm nhà chị Cháng Thị Ngọc, sinh năm 1994, người dân tộc Nùng ở xã Nàn Ma, huyện Xín Mần - một trong những thành viên của dự án “Tăng cường trao quyền phát triển sinh kế cho thanh niên tại Hà Giang” thành công với dự án chăn nuôi do tổ chức Plan hỗ trợ. Chị Cháng Thị Ngọc tâm sự, trước kia, gia đình chị rất khó khăn, hai vợ chồng chị phải đi xa làm phụ nề xây dựng, không chăm sóc được con cái. Đợt dịch COVID-19, chị về nhà và quyết định ở lại quê hương lập nghiệp để có thể chăm sóc được các con. Trong thời gian đó, chị được tiếp cận thông tin dự án và được hỗ trợ tặng 1 con dê giống trị giá hơn 2 triệu đồng. Từ một con dê giống, do được chăm sóc đúng kỹ thuật, đến nay, chị đã nhân giống được 3 lứa dê, đàn dê của chị đã lên đến 8 con, trong đó, vài con đang tiếp tục chuẩn bị đẻ. Ngoài nuôi dê, chị Ngọc phát triển nuôi thêm lợn nái, đồng thời vẫn tiếp tục trồng ngô, lúa, nhờ vậy, kinh tế gia đình chị càng thêm vững vàng. Chị mong muốn phát triển tốt đàn dê, sau này có vốn sẽ đào ao thả cá phát triển kinh tế hộ gia đình.

Cũng là thành viên tham gia dự án “Tăng cường trao quyền phát triển sinh kế cho thanh niên tại Hà Giang”, anh Giàng Xuân Dùng ở xã Nàn Ma, huyện Xín Mần lại chọn đầu tư sản xuất tinh dầu gừng để khởi nghiệp. Anh Dùng cho biết, để sản xuất 1 lít tinh dầu gừng cần 200kg gừng nguyên liệu. Chính vì vậy, để đảm bảo cho sản xuất, ngoài việc thu mua gừng của bà con, Dùng cùng các bạn tự bỏ công sức trồng gừng để lấy nguyên liệu. Hiện tinh dầu gừng do nhóm của Dùng sản xuất ra mới chỉ chủ yếu phục vụ cho bà con địa phương. Dùng mong muốn được hỗ trợ quảng bá để nhiều nơi trong huyện và tỉnh biết đến sản phẩm tinh dầu gừng, tạo đầu ra cho sản phẩm.

Anh Kiều Minh Thắng - cán bộ của tổ chức Plan hướng dẫn chị Cháng Thị Chẳm ở  xã Tả Nhìu, huyện Xín Mần chăm sóc vườn rau organic (Ảnh: Khánh Lan)

Đến xã Tả Nhìu, huyện Xín Mần, hỏi đến mô hình trồng rau organic, người dân trong xã ai cũng nể phục bởi sự chịu thương chịu khó của chị Cháng Thị Chẳm, người dân tộc Nùng. Chỉ từ một máy phay nghiền phế phụ phẩm, chế phẩm sinh học do tổ chức Plan hỗ trợ cộng với việc tham gia một số buổi tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật trồng trọt, Chẳm đã bắt tay vào trồng rau organic. Chẳm đã đi thu gom những phế liệu, đồ ăn thừa, tận dụng hầu hết các loại rác thải, chất thải và phế phụ phẩm nông nghiệp nghiền ra, rồi dùng chế phẩm sinh học ủ vi sinh cho hoai mục, tơi xốp… để bón cho rau. Cùng với đó, Chẳm còn nuôi giun quế để giúp cho đất tơi xốp, nhiều mùn hữu cơ. Phải nói là lúc đầu, Chẳm gặp không ít khó khăn do trước đây không hề có chút kiến thức nào về trồng rau organic. Tuy nhiên, vốn là cô gái chăm chỉ, chịu khó mày mò học hỏi, lại được các cán bộ của Plan sát cánh chỉ bảo về kỹ thuật, Chẳm đã thành công. Với những thành quả đạt được, chị Chẳm mong muốn phát triển rộng mô hình trồng rau organic này, lan tỏa đến bà con trong xã. Bởi trồng rau organic không chỉ đảm bảo an toàn cho người sử dụng, mà còn bảo vệ môi trường, bảo vệ đất và nguồn nước nơi mình sinh sống.

Tân Tiến là một trong 5 xã thuộc huyện Hoàng Su Phì có dự án “Tăng cường trao quyền phát triển sinh kế cho thanh niên tại Hà Giang” triển khai thực hiện trong gần 3 năm qua. Tại xã Tân Tiến, Nhóm sản xuất chổi 3S là mô hình phát triển kinh tế điển hình của dự án. Nhóm được thành lập năm 2021 và có 20 thành viên là phụ nữ.

Chị Vương Thị Rỉnh, thành viên của Nhóm chổi 3S cho biết, sở dĩ Nhóm có tên là 3S nghĩa là 3 sạch: sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ. Theo đó, các sản phẩm chổi của nhóm được làm từ rơm nếp cao, sau khi người dân thu hoạch xong, phơi khô, nhóm sẽ thu mua, mua rơm khô. Nhờ tổ chức Plan hỗ trợ xây dựng cơ sở vật chất, tập huấn, tổ chức cho chị em đi học tập các mô hình kinh tế, thuê chuyên gia tập huấn maketting cho các chị em trong nhóm làm chổi 3S. Chị Rỉnh cho biết, sản phẩm chổi 3S hướng đến tiêu thụ tại các trường học, nhà máy, khu công nghiệp… Hiện sản phẩm chổi 3S được tiêu thụ trong tỉnh Hà Giang, và đã đi đến một số tỉnh khác như Hòa Bình, Bình Dương…

Bà Vũ Thị Hòa, Phó Chủ tịch UBND huyện Xín Mần (Ảnh: Khánh Lan)

Đánh giá về hiệu quả của Dự án “Tăng cường trao quyền phát triển sinh kế cho thanh niên tại Hà Giang”, Phó Chủ tịch UBND huyện Xín Mần Vũ Thị Hòa cho biết, Tổ chức Plan đã làm việc tại huyện Xín Mần từ năm 2007, với rất nhiều các dự án được triển khai thực hiện, trong đó nổi bật là các hoạt động về hỗ trợ đào tạo nghề cho thanh, thiếu niên, hỗ trợ xây dựng và phát triển mô hình sinh kế cho đoàn viên, thanh niên và các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Thời gian tới, huyện Xín Mần sẽ tiếp tục phối hợp với tổ chức Plan hỗ trợ các dự án khởi nghiệp, mời các chuyên gia lên để chuyển giao khoa học công nghệ, hỗ trợ các dự án khởi nghiệp; đồng thời triển khai chương trình liên kết với các doanh nghiệp để thực hiện các mô hình sản xuất nông lâm nghiệp trọng tâm gắn với chuỗi giá trị, đặc biệt là nông nghiệp hàng hoá đặc trưng, chất lượng cao.

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Hoàng Su Phì Hoàng Đức Tân - Trưởng Ban điều hành dự án Plan huyện Hoàng Su Phì, ngoài những kết quả do các mô hình phát triển kinh tế mang lại, góp phần giúp người dân địa phương từng bước thoát nghèo, dự án “Tăng cường trao quyền phát triển sinh kế cho thanh niên tại Hà Giang” còn góp phần nâng cao nhận thức cho các đối tượng thanh niên dân tộc thiếu số, thực hiện được bình đẳng giới trong xã hội. Phó Chủ tịch UBND huyện Hoàng Su Phì cho biết, trong thời gian tới, UBND huyện sẽ có những lồng ghép thực hiện phát triển kinh tế trong thanh niên dân tộc thiểu số với chương trình mục tiêu quốc gia để dự án phát triển hơn nữa./.