Đây là con số được nêu tại báo cáo mới nhất về tình hình lao động, việc làm bị ảnh hưởng bởi Covid-19 của Bộ LĐ-TB&XH.
Hơn 15% số doanh nghiệp cắt giảm quy mô sản xuất
 |
| Ảnh chỉ mang tính chất minh họa. (Nguồn: KV) |
Theo Bộ LĐ-TB&XH, trong tháng 2, có khoảng 10% doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất. Bước sang đầu tháng 3, đặc biệt tuần thứ 2 của tháng 3, khi dịch Covid-19 có diễn biến phức tạp, số lượng doanh nghiệp phải cắt giảm quy mô sản xuất tăng lên rõ rệt với khoảng trên 15% trong tổng số doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp thực hiện cắt giảm tập trung vào ngành dệt may với gần 2,8 triệu lao động đang làm việc, nhiều doanh nghiệp đã phải áp dụng các biện pháp giãn ca, không làm thêm giờ, đặc biệt là vào Thứ bảy, Chủ nhật.
Dịch vụ vận tải hàng không, vận tải đường sắt, đường bộ, hoạt động dịch vụ hỗ trợ cho vận tải với gần 500 ngàn lao động đang làm việc, trong đó vận tải hàng không thực hiện cắt giảm lương từ 20%-40% tùy vào từng vị trí, chưa sa thải nhân viên nhưng đang áp dụng biện pháp cho nghỉ luân phiên để tiến tới giảm lương. Do vậy, tình hình dịch bệnh kéo dài thì nguy cơ hàng ngàn lao động thuộc ngành này cũng sẽ bị mất việc làm trong thời gian tới.
Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ lưu trú và ăn uống với hơn 500 ngàn lao động đang làm việc cũng gặp rất nhiều khó khăn. Các doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn vay, lãi suất ngân hàng và gánh nặng chi phí tiền thuê mặt bằng bắt buộc phải ngừng hoạt động nhưng hầu hết các doanh nghiệp thỏa thuận với người lao động thực hiện cắt giảm lương, giãn ca hoặc cho nhân viên nghỉ không lương để người lao động có thể quay trở lại làm việc ngay sau khi phục hồi kinh doanh.
Thị trường xuất khẩu hàng nông thủy sản bị tác động mạnh, hầu hết các sản phẩm trái cây tươi như thanh long, dưa hấu và các sản phẩm thủy hải sản tồn đọng do thị trường Trung Quốc ngưng tiêu thụ ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống và công ăn việc làm của hàng ngàn nông dân và công nhân ngành nông nghiệp và thủy hải sản.
Theo báo cáo của các địa phương, do bị tác động bởi Covid-19, hàng chục ngàn hộ sản xuất kinh doanh buộc phải tạm ngưng, bỏ kinh doanh (riêng Hà Nội 2 tháng đầu năm đã lên tới 3000 ngàn hộ), chủ yếu tập trung vào nhóm kinh doanh thuộc lĩnh vực lưu trú, ăn uống, kinh doanh các mặt hàng có liên quan đến thị trường hoặc có xuất xứ từ Trung Quốc. Tính trung bình mỗi hộ thuê 2 lao động thì một số lượng lớn lao động với vài chục ngàn người đã không có việc làm. Những lao động này hầu như không hợp đồng lao động hoặc được hưởng bất kỳ chế độ gì khi mất việc.
Để tránh lây lan dịch bệnh trong cộng đồng, hàng loạt các biện pháp được các địa phương áp dụng, trong đó có việc đóng cửa tạm thời vũ trường, quán bar; trung tâm di tích, lịch sử; khu vui chơi, giải trí; cơ sở kinh doanh karaoke, massage, chơi game, rạp chiếu phim… cũng đã buộc các cơ sở trên phải cho nhân viên ngưng việc tạm thời. Theo tính toán sơ bộ, số lao động bị ngừng việc từ những cơ sở này cũng phải lên tới hàng chục ngàn người.
Tình hình thất nghiệp diễn ra với quy mô lớn
Tác động của dịch COVID-19 đến lao động, việc làm đã thể hiện rất rõ thông qua các chỉ số về bảo hiểm thất nghiệp.
Theo thống kê, số người thất nghiệp đến nộp hồ sơ để hưởng bảo hiểm thất nghiệp tháng 2/2020 là 47.164 nghìn người, tăng 59,2% so với tháng 01/2020 (29.839 người) và tăng 70% so với cùng kỳ năm ngoái (số người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp tháng 2/2019 là 27.755 người). Nguyên nhân của việc tăng này là do năm 2020, thời gian nghỉ tết Nguyên Đán rơi vào tháng 01/2020, trong khi năm 2019 thời gian nghỉ tết rơi vào tháng 02/2019. Ngoài ra, cũng do ảnh hưởng của dịch Covid-19, dẫn đến doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, cắt giảm nhân sự nên số lượng người lao động thất nghiệp tăng cao.
Thống kê nhanh từ tại một số tỉnh cho thấy tình hình thất nghiệp đang diễn ra khá phức tạp, với quy mô lớn. Cụ thể, tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong tháng 2 có 9.872 người lao động thất nghiệp nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, tăng 4.408 người (80,67%) so với tháng 01/2020 và tăng 3.607 người (57,57%) so với tháng 02/2019.
Trong đầu tuần tháng 3, TP. Hồ Chí Minh có tới 2.643 lao động thất nghiệp làm trong 1.957 doanh nghiệp nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Tại Bình Dương, trong tháng 2 có 3.835 người lao động thất nghiệp nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, tăng 696 người (22,2%) so với tháng 01/2020 và tăng 1.590 người (70,8%) so với tháng 02/2019.
Trong tuần đầu tuần tháng 3, Bình Dương có tới 2.294 lao động thất nghiệp làm trong 1.184 doanh nghiệp nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Bộ LĐ-TB&XH dự báo, nếu dịch được khống chế trong tháng 03/2020 và nền kinh tế quay lại trạng thái bình ổn, GDP quý 1/2020 sẽ tăng trưởng chậm hơn so với mục tiêu đề ra từ 0,3%-0,5% thì số lao động bị giảm giờ làm bị hoặc mất việc làm là từ 132 ngàn đến 220 ngàn lao động.
Nếu diễn biến dịch có xu thế đi ngang như hiện nay, GDP quý 1 sẽ tăng trưởng chậm hơn so với mục tiêu đề ra khoảng 1 – 2% thì số lao động bị giảm giờ làm bị hoặc mất việc làm là từ 440 ngàn đến 880 ngàn lao động.
Nếu dịch bùng phát, GDP quý 1/2020 sẽ tăng trưởng chậm hơn so với mục tiêu đề ra từ 2-3% thì số lao động bị giảm giờ làm bị hoặc mất việc làm là từ 880 ngàn đến 1,32 triệu lao động.
Ước tính các ngành công nghiệp chế biến - chế tạo, vận tải và kho bãi, du lịch sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất, với số người chịu ảnh hưởng chiếm khoảng 75-85% tổng số bị ảnh hưởng theo các ước tính ở trên.
Với các kịch bản trên thì ngay trong tháng 3 này áp lực về người lao động mất việc làm sẽ tăng ít nhất 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái./.