Thực hiện tốt hơn vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích của đoàn viên, người lao động

Nhiệm kỳ 2018 - 2023, mặc dù đối mặt với nhiều thử thách, có những thử thách chưa có tiền lệ, nhưng các cấp Công đoàn Việt Nam đã kiên trì vượt khó, triển khai nhiều giải pháp thiết thực, cụ thể để bảo vệ quyền và lợi ích của đoàn viên, người lao động, góp phần xây dựng niềm tin, khẳng định vai trò của tổ chức công đoàn trong bối cảnh mới.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tặng hoa chúc mừng Đại hội XII Công đoàn Việt Nam.

Đối mặt với nhiều thách thức

Nghị quyết Đại hội XII Công đoàn Việt Nam được triển khai trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực có những diễn biến nhanh, phức tạp hơn so với dự báo. Những năm đầu của nhiệm kỳ, các cấp công đoàn triển khai thực hiện Nghị quyết trong điều kiện có nhiều thuận lợi, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, tốc độ tăng trưởng khá. 

Tuy nhiên, từ đầu năm 2020, đại dịch COVID-19 bùng phát, cùng tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột vũ trang giữa các quốc gia, sự đứt gãy của chuỗi cung ứng toàn cầu, đã ảnh hưởng trực tiếp và toàn diện đến việc làm, thu nhập, đời sống của đoàn viên, người lao động và hoạt động công đoàn. 

Mặt khác, trình độ nhận thức, ý thức chính trị, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong làm việc của một bộ phận không nhỏ đoàn viên, người lao động chưa đáp ứng yêu cầu phát triển; tính bền vững của việc làm, sự ổn định của quan hệ lao động và thu nhập của người lao động chưa cao; hạ tầng xã hội, nhất là nhà ở, trường học, cơ sở y tế phục vụ người lao động và gia đình họ còn thiếu, có nơi thiếu trầm trọng; việc tuân thủ pháp luật của một bộ phận người sử dụng lao động chưa nghiêm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động, nhất là tình trạng nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật; đời sống của đoàn viên, người lao động nói chung còn nhiều khó khăn, bộc lộ rõ nhất là thời điểm trong và sau đại dịch COVID-19. 

Khi dịch bệnh được kiểm soát, một bộ phận người lao động dịch chuyển từ các địa phương có nhiều khu công nghiệp về quê, một bộ phận chuyển từ khu vực có quan hệ lao động sang khu vực không có quan hệ lao động. Xuất hiện tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, chuyển việc từ khu vực công sang khu vực tư, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục. Tiền lương tối thiểu vùng và tiền lương cơ sở không tăng trong một số năm. Việc chậm cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 vì lý do khách quan cùng chủ trương thực hiện tinh giản biên chế, sắp xếp lại bộ máy trong khu vực hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập gây tâm trạng băn khoăn trong một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. 

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang động viên, tặng quà cho công nhân, lao động Bắc Ninh có hoàn cảnh khó khăn, bị ảnh hưởng bởi COVID-19.

Thực hiện tốt vai trò đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động

Trong bối cảnh đó, theo Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang, Công đoàn Việt Nam tiếp tục đổi mới về tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động. Với sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ công đoàn, đoàn viên, người lao động, hoạt động công đoàn tiếp tục có bước chuyển quan trọng, nhất là trong đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động. 

Điểm sáng trong nhiệm kỳ đó là việc tích cực, chủ động, đổi mới trong tham gia xây dựng chính sách, pháp luật với trên 300 văn bản góp ý, kiến nghị, đề xuất với Đảng, Nhà nước các nội dung liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động và hoạt động công đoàn. Phát huy vai trò, trách nhiệm trong các hội đồng, ủy ban, ban chỉ đạo, các cơ quan dân cử, nhất là Hội đồng Tiền lương Quốc gia, 5 năm qua đã đề xuất nâng mức lương tối thiểu vùng tăng 25,34%. 

Hoạt động đối thoại, thương lượng tập thể được tăng cường, có nhiều đổi mới với 15.832 bản thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp đã được ký mới, nâng tổng số thỏa ước lao động tập thể đã ký kết lên 42.550 bản, đạt tỷ lệ 72,12% tổng số doanh nghiệp đã thành lập công đoàn cơ sở; có 22 bản thỏa ước lao động tập thể nhóm doanh nghiệp với 224 doanh nghiệp, đơn vị tham gia, 119.336 người lao động được thụ hưởng. 

Hoạt động tư vấn pháp luật được đẩy mạnh với 333.267 vụ tư vấn cho 1.135.199 lượt đoàn viên, người lao động; tham gia tố tụng giải quyết tranh chấp lao động tại tòa án cho 12.369 người; trong đó hỗ trợ, tham gia tố tụng bảo vệ tại tòa án cho 7.705 người lao động; đại diện người lao động khởi kiện tranh chấp lao động cá nhân cho 4.664 người, giúp người lao động nhận lại hoặc được bồi thường hơn 64 tỷ đồng. Tích cực tham gia xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ tại doanh nghiệp, góp phần giảm 55,3% số cuộc ngừng việc tập thể so với nhiệm kỳ 2013 - 2018 (giai đoạn 2018 - 2022, cả nước xảy ra 724 cuộc ngừng việc tập thể, giảm 895 cuộc so với nhiệm kỳ trước).

Công tác an toàn, vệ sinh lao động cũng được quan tâm với 27.111 doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thành lập mạng lưới an toàn, vệ sinh lao động, với 276.137 an toàn, vệ sinh viên; có gần 100.000 công trình, sáng kiến, đề tài liên quan đến an toàn vệ sinh lao động được thực hiện. Coi trọng công tác tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chính sách, pháp luật liên quan đến người lao động. Trong nhiệm kỳ đã kiểm tra 890.432 cuộc, giám sát 166.263 cuộc, hơn 27 nghìn người được giải quyết về các chế độ, chính sách với tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ hơn 113 tỷ đồng.

Tập trung nguồn lực, triển khai nhiều mô hình mới chăm lo cho đoàn viên, người lao động 

Nhiệm kỳ Đại hội XII Công đoàn Việt Nam cũng chứng kiến nhiều mô hình chăm lo cho đoàn viên, người lao động, cũng như ban hành nhiều chính sách lớn hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng bởi COVID-19, mất hoặc giảm việc làm, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đoàn viên, người lao động. 

Gian hàng bán hàng giảm giá tại Chương trình “Tết Sum vầy” dành cho công nhân, lao động.

Trong nhiệm kỳ, hơn 30 triệu lượt đoàn viên, người lao động có hoàn cảnh khó khăn được thăm hỏi, chúc Tết, động viên, tặng quà nhân dịp “Tết Sum vầy” với trên 28 nghìn tỷ đồng. Công đoàn các cấp đã thăm hỏi, hỗ trợ đoàn viên, người lao động có hoàn cảnh khó khăn, mắc bệnh hiểm nghèo, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp với tổng số tiền hơn 3.600 tỷ đồng.

Các thiết chế công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất theo các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ đang tích cực được phối hợp triển khai xây dựng cùng với việc quan tâm chăm lo đời sống tinh thần, nâng cao sức khỏe, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, vui chơi, giải trí, tham quan, nghỉ mát... cho đoàn viên công đoàn.

Công tác đồng hành với đoàn viên, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh để lại nhiều dấu ấn

Có thể nói, trước, trong, sau dịch COVID-19, cùng với việc tích cực, chủ động trong tuyên truyền, phòng chống dịch, Công đoàn Việt Nam đã ban hành và tham gia xây dựng nhiều chính sách hỗ trợ người lao động cũng như kịp thời thăm hỏi, động viên, tặng quà người lao động, người thân của người lao động bị ảnh hưởng bởi COVID-19 với tổng số tiền gần 6 nghìn tỷ đồng.

“Xe buýt siêu thị 0 đồng” giúp nhiều đoàn viên, người lao động vơi bớt khó khăn trong hoàn cảnh đối mặt với dịch bệnh COVID-19.

Nhiều mô hình đã hoạt động hiệu quả trong giai đoạn này như: Hỗ trợ tổ chức sản xuất an toàn “Một cung đường, hai điểm đến”, “Ba tại chỗ”; thành lập các “Tổ An toàn COVID-19” tại các doanh nghiệp, “Vùng xanh doanh nghiệp”, “Siêu thị 0 đồng”; “Xe buýt siêu thị 0 đồng”; “Túi an sinh công đoàn”; “Túi thuốc cho F0”; “Suất cơm nghĩa tình”; “Đi chợ hộ đoàn viên”; “An toàn phòng chống dịch, an toàn sản xuất”; Đoàn viên, người lao động cả nước tích cực tham gia đóng góp, ủng hộ “Quỹ vắc xin phòng chống COVID-19”, Chương trình “Vắc xin cho công nhân”...

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Chương trình “Việt Nam khát vọng bình yên” tôn vinh những cán bộ, đoàn viên, người lao động tham gia phòng, chống dịch; tổ chức Cuộc thi sáng tác ca khúc “Giai điệu nơi tuyến đầu” với 1.400 ca khúc của hơn 950 tác giả, nhóm tác giả; Cuộc thi video clip “Thời khắc khó quên" với hơn 43.000 video clip, hơn 250 triệu lượt xem trên nền tảng mạng xã hội TikTok...

Báo cáo chính trị trình Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam cũng nhận định: 5 năm qua, trong bối cảnh còn gặp nhiều khó khăn, thách thức so với dự báo song với sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ công đoàn, đoàn viên, người lao động, hoạt động công đoàn tiếp tục có bước chuyển quan trọng, nhất là trong đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động. Quy mô tổ chức được mở rộng, chất lượng một số mặt công tác được nâng lên, đã chủ động, linh hoạt trong công tác chỉ đạo và tổ chức thực hiện, xuất hiện nhiều mô hình mới, cách làm hiệu quả, có sức lan tỏa, được đoàn viên, người lao động, cấp ủy, chính quyền và người sử dụng lao động ghi nhận, tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của Công đoàn Việt Nam trong đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển và đổi mới đất nước./.