Đánh giá nhanh về vấn đề giới trong chương trình phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam

HIV/AIDS là một đại dịch nguy hiểm, là mối hiểm họa đối với tính mạng, sức khỏe con người và tương lai nòi giống của mọi quốc gia, dân tộc, tác động trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, trật tự và an toàn xã hội, đe dọa sự phát triển bền vững.

Ở Việt Nam, tình hình lây nhiễm HIV/AIDS vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp. HIV/AIDS xuất hiện ở tất cả các tỉnh, thành phố và có xu hướng ngày càng lan rộng. Ngoài các nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao như: tiêm chích ma túy, mại dâm, tình dục đồng giới..., tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS ở phụ nữ mang thai, trẻ em và thanh niên tăng nhanh. Năm 2013, Việt Nam báo cáo tỉ lệ lây nhiễm HIV toàn quốc ở độ tuổi từ 15-49 là 0,45%, số trường hợp báo cáo nhiễm HIV giảm trong khoảng năm 2007 và 2009, giữ ở khoảng 14.000 ca một năm trong năm 2010 và 2013. Số ca nhiễm HIV năm 2014 được báo giảm, tuy nhiên dịch lại tăng lên trong nhóm phụ nữ.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, TS. Phan Thị Thu Hương cho biết: Hiện nay, tình trạng người nhiễm bệnh có sự thay đổi khác nhau về vùng miền, có những vùng người bị nhiễm bệnh do tiêm chích, hoặc có những vùng là nhiễm bệnh do quan hệ tình dục… Việt Nam là một trong những quốc gia có những công ước mạnh mẽ nhằm xóa bỏ phân biệt đối xử đối với phụ nữ, đặc biệt là phòng, chống HIV/AIDS cho nữ giới. Tỷ lệ nữ giới bị nhiễm HIV đã tăng rất nhanh trong thời gian qua. Cuộc khởi xướng của UN Women đã giúp chúng ta trong bối cảnh mới xem xét bổ sung luật mới và xem xét các kiến nghị của các chuyên gia thế giới. 

Theo TS. Phan Thị Thu Hương, Hội thảo góp ý dự thảo báo cáo đánh giá nhanh về vấn đề giới trong chương trình phòng, chống HIV/AIDS sẽ là cơ hội để các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia trong nước và quốc tế cùng nhau trao đổi, đưa ra các khuyến nghị để đưa vào kế hoạch và chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam  trong giai đoạn tiếp theo. 

Chia sẻ và đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong việc xóa bỏ phân biệt đối xử với phụ nữ, đặc biệt là đối với phụ nữ nhiễm HIV, Giám đốc Quốc gia UNAIDS tại Việt Nam Kristan Schoultz phát biểu nhấn mạnh: Việc Việt Nam thông qua Luật Bình đẳng giới năm 2006 tạo điều kiện cho các chương trình hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Tuy nhiên, tuyên truyền về phòng, chống HIV/AIDS vẫn còn những sơ hở, đơn cử như việc giữ bí mật thông tin của phụ nữ bị nhiễm HIV đi khám. Nếu để lộ thông tin cá nhân là điều vô cùng ảnh hưởng đến cuộc sống của người đó. Đánh giá về giới là sự nhìn nhận rõ ràng về phụ nữ, em bé gái có khả năng bị nhiễm HIV sẽ là cơ hội quan trọng để chúng ta có cái nhìn toàn cảnh về phòng, chống đại dịch toàn cầu HIV/AIDS.

Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đã được nghe các báo cáo đánh giá nhanh về vấn đề giới trong chương trình phòng, chống HIV/AIDS, trong đó tập trung vào các chủ đề như: lồng ghép giới một cách hệ thống vào tất cả luật pháp và chính sách về HIV, dựa trên những bằng chứng có chất lượng về bối cảnh HIV ở Việt Nam; rà soát các chương trình và chính sách về giới…

Tin, ảnh: Khánh Lan