Ngày 6/12, tại Hà Nội, Bộ Y tế, Ngân hàng Thế giới và các đối tác cùng phối hợp tổ chức Hội nghị tổng kết dự án Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở.
 |
| Hội nghị tổng kết Dự án "Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở" tổ chức tại Hà Nội. |
Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho hay, mạng lưới chăm sóc sức khỏe ban đầu có vai trò rất quan trọng, được xem là nền tảng của Hệ thống y tế của mọi quốc gia. Hệ thống y tế Việt Nam, nhờ sự sẵn có cùng sự vận hành tương đối hiệu quả của Mạng lưới y tế cơ sở phát triển rộng khắp, có được lợi thế mang tính nền tảng so với Hệ thống y tế của nhiều quốc gia có thu nhập trung bình.
"Chúng ta có thể khẳng định những thành tựu quan trọng nhất của Hệ thống y tế Việt Nam trong những năm qua đều gắn chặt với những nỗ lực của Mạng lưới y tế cơ sở"- Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nói và nhấn mạnh thêm: Chính vì vậy, đầu tư phát triển Mạng lưới y tế cơ sở luôn được Đảng, Chính phủ và Ngành y tế Việt Nam coi là một trong những vấn đề ưu tiên hàng đầu.
Dự án "Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở" sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới cùng vốn viện trợ không hoàn lại của một số tổ chức quốc tế là minh chứng cho nỗ lực hợp tác quốc tế cùng hướng tới tầm nhìn và mục tiêu chung, đó là nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của mạng lưới y tế cơ sở, vốn được xem là lựa chọn tối ưu giúp Việt Nam hiện thực hóa Mục tiêu bao phủ sức khỏe toàn dân và các Mục tiêu Phát triển bền vững về sức khỏe trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế.
Dự án được ký kết và có hiệu lực từ tháng 5/2020, có thời gian thực hiện không dài, dự kiến kết thúc vào 31/12/2024.
 |
| Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trao tặng Bằng khen của Bộ Y tế cho đại diện Ngân hàng thế giới và Ban Quản lý dự án Trung ương. |
Y tế cơ sở của 13 tỉnh khó khăn “thay da, đổi thịt”
Dự án có ý nghĩa quan trọng đối với ngành Y tế nói chung, đặc biệt đối với mạng lưới y tế cơ sở của 13 tỉnh khó khăn về kinh tế xã hội trên cả nước gồm: Hà Giang, Bắc Kạn, Sơn La, Yên Bái, Hòa Bình, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Trà Vinh, Ninh Thuận, Hậu Giang, Bạc Liêu và Long An.
Dự án có ba hợp phần chính: Đầu tư tăng cường cơ sở vật chất cho mạng lưới y tế cơ sở; nâng cao năng lực của trạm y tế xã trong quản lý các vấn đề sức khoẻ ưu tiên; hỗ trợ xây dựng chính sách, thí điểm các sáng kiến, quản lý và điều phối dự án.
Mặc dù bị gián đoạn gần hai năm do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nhưng đến nay Dự án vẫn về đích đúng tiến độ và đem lại nhiều hiệu quả tích cực cho các trạm y tế và người dân được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng.
Theo đó, Dự án có tổng số 464 trạm y tế tuyến xã và 14 trung tâm y tế tuyến huyện được nâng cấp, xây mới; 1.703 trạm y tế được cung cấp thiết bị y tế theo nhu cầu đạt tiêu chuẩn cung cấp dịch vụ chất lượng; 97% số cán bộ y tế tại tuyến xã được đào tạo và nâng cao chuyên môn…
Đáng chú ý, mục tiêu của Đề án đề ra 439 trạm y tế áp dụng bảng kiểm chất lượng, thì thực tế số trạm áp dụng là 1.040 trong tổng số 1.746 trạm y tế của 13 tỉnh. Bộ Y tế đang thực hiện đánh giá toàn diện bộ công cụ và xem xét việc áp dụng bảng điểm chất lượng cho toàn quốc.
Bên cạnh đó, các sáng kiến truyền thông, giáo dục và sàng lọc sức khoẻ cũng được triển khai tại 104 xã thuộc 19 huyện khó khăn, giúp nâng cao khả năng phát hiện sớm và quản lý bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường và ung thư cổ tử cung tại cộng đồng...
Ban quản lý Dự án Trung ương và 11 tỉnh cũng đã triển khai dự án sàng lọc và quản lý các bệnh không lây nhiễm tại tuyến cơ sở. Hơn 350 xã với 408.623 người đã được sàng lọc và trạm y tế quản lý về các bệnh liên quan. Sáng kiến này được đánh giá là hiệu quả và đang nghiên cứu để mở rộng quy mô.
PGS.TS Phan Lê Thu Hằng, Phó Vụ trưởng Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế), Giám đốc Ban quản lý Dự án Trung ương cho biết, Dự án này được xem là khác biệt hoàn toàn với những dự án sử dụng vốn ODA trước đây của ngành Y tế.
Cụ thể, thay vì cơ chế cấp phát ngân sách nhà nước, các tỉnh tham gia dự án áp dụng cơ chế vay lại. Các tỉnh là chủ đầu tư dự án thành phần trên địa bàn, thực hiện toàn bộ các hoạt động đầu tư lớn của dự án.
Tuy nhiên, Dự án đã gặp trở ngại ngay trong quá trình chuẩn bị. Do nhiều nguyên nhân, những nỗ lực ban đầu khi xây dựng dự án chưa thật thành công (toàn bộ kinh phí hỗ trợ kỹ thuật xây dựng dự án đã được sử dụng hết trong khi thiết kế dự án chưa hoàn thiện).
Bước vào quá trình triển khai thực hiện, Dự án tiếp tục đối mặt với những thách thức, đó là các tỉnh lúng túng khi áp dụng và một thách thức nghiêm trọng không lường trước được là sự bùng phát của đại dịch COVID-19, khiến hoạt động Dự án gần như ngừng trệ gần 2 năm.
Với nỗ lực cao nhất, đến nay, Dự án đã được Bộ Y tế và 13 tỉnh triển khai thực hiện thành công. Tỷ lệ giải ngân của Dự án đạt mức cao (khoảng 90% tổng vốn toàn dự án, kinh phí kết dư vốn vay ít, chủ yếu do nguyên nhân biến động tỷ giá).
Ngân hàng Thế giới đánh giá, đây là dự án thực hiện tốt nhất trong số các dự án vay vốn Ngân hàng thế giới trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam, bất chấp bối cảnh thực hiện Dự án đầy thách thức.
"Thành công hôm nay không hề dễ dàng, chúng tôi đã vượt qua những thách thức tưởng chừng không vượt qua nổi để đạt được những mục tiêu tưởng chừng như bất khả thi. Không có điều kỳ diệu, không có sự may mắn tình cờ mà là chúng tôi đã thực hiện tốt nhất từ những gì nhỏ nhất theo phương châm tận tâm, tận lực, sáng suốt, sáng tạo và linh hoạt", bà Phan Lê Thu Hằng bày tỏ.
“Sự khác biệt đặc biệt ấn tượng cho người dân vùng sâu, vùng xa trong chăm sóc sức khoẻ”
Trong bài phát biểu tại hội nghị, bà Caryn Bredenkamp, Giám đốc chương trình y tế khu vực Đông Á, Thái Bình Dương chúc mừng Bộ Y tế vì nỗ lực tuyệt vời đã đạt được, đặc biệt trong triển khai dự án này đã mang lại sự khác biệt đặc biệt ấn tượng cho người dân vùng sâu, vùng xa trong công tác chăm sóc sức khoẻ.
 |
| Bà Caryn Bredenkamp, Giám đốc chương trình y tế khu vực Đông Á, Thái Bình Dương phát biểu tại hội nghị. |
Điểm lại những thành tựu, kết quả của dự án, bà Caryn Bredenkamp cho biết, trong điều kiện có một số khó khăn đặc thù nhưng án đã giải ngân được hơn 90% ngân sách dành cho dự án, hoàn thành gần như toàn bộ các mục tiêu đề ra.
"Với sự hỗ trợ của dự án đã có 76% trạm y tế xã đạt chuẩn, vượt chỉ tiêu ban đầu là 67% đạt chuẩn. Thông qua việc xây dựng mới 129 trạm y tế, cai tạo hơn 300 trạm, gần như 1.600 trạm y tế được cấp trang thiết bị mới, gần 800 nghìn người dân được sàng lọc, khám, theo dõi bệnh không lây nhiễm tại cơ sở; hơn 11.000 nhân viên y tế được đào tạo chuyên môn..."- bà Caryn Bredenkamp nói.
Bà Caryn Bredenkamp cũng đồng thời ghi nhận nỗ lực của các tỉnh tham gia dự án và bày tỏ niềm vui khi biết thông tin cả 13 tỉnh tham gia dự án được tập huấn về bộ công cụ bảng điểm chất lượng cho trạm y tế… với tỷ lệ 59%, vượt xa nhiều chỉ tiêu ban đầu là 25%.
"Ngân hàng thế giới vinh hạnh là đối tác đồng hành cùng Việt Nam trong quá trình triển khai dự án này"- bà Caryn Bredenkamp bày tỏ./.