Tất cả các dạng thuốc lá đều nguy hại cho sức khỏe
 |
| Thuốc lá là nguyên nhân khiến hơn 8 triệu người tử vong mỗi năm trên thế giới. (Ảnh: DHA) |
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tất cả các dạng thuốc lá đều có hại và không có hình thức phơi nhiễm nào với thuốc lá là an toàn. Trong đó, hút là hình thức sử dụng thuốc lá phổ biến nhất trên toàn thế giới. Các sản phẩm thuốc lá khác bao gồm thuốc lào, các sản phẩm thuốc lá không khói, xì gà, thuốc lá cuộn, thuốc lào, thuốc lá đinh hương. Sử dụng thuốc lào cũng gây tổn hại đến sức khỏe tương tự như sử dụng thuốc lá điếu. Tuy nhiên, chỉ có một số ít người dùng nhận thức rõ điều này.
Cũng theo WHO, sử dụng thuốc lá không khói có khả năng gây nghiện cao và gây hại cho sức khỏe. Thuốc lá không khói có chứa nhiều độc tố gây ung thư và việc sử dụng nó làm tăng nguy cơ ung thư vùng đầu, cổ, họng, thực quản và khoang miệng (bao gồm ung thư miệng, lưỡi, môi và nướu), đồng thời gây ra các bệnh răng miệng khác nhau.
Theo số liệu thống kê, hơn 80% trong số 1,3 tỷ người sử dụng thuốc lá trên toàn thế giới sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Điều đáng nói, đây lại là những nước chịu áp lực nặng nề nhất về bệnh tật và tử vong liên quan đến thuốc lá. Sử dụng thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây ra đói nghèo, thông qua việc chuyển hướng chi tiêu của hộ gia đình từ các nhu cầu cơ bản như thực phẩm và chỗ ở sang thuốc lá.
Trong khi đó, chi phí kinh tế phát sinh từ việc sử dụng thuốc lá là rất lớn, bao gồm các chi phí chăm sóc sức khỏe để điều trị các bệnh do sử dụng thuốc lá gây ra, đi kèm theo đó là nguy cơ bị hao tổn nguồn nhân lực bởi bệnh tật và tử vong do thuốc lá gây ra.
Ở một số quốc gia, trẻ em nghèo được thuê trồng thuốc lá để tăng thu nhập cho gia đình. Những người nông dân trồng thuốc lá cũng phải đối mặt với một số rủi ro về sức khỏe, trong đó có chứng “bệnh thuốc lá xanh” do thường xuyên tiếp xúc với lá thuốc tươi trong môi trường ẩm ướt với những triệu chứng như choáng váng, nôn, đau đầu... Do cơ thể chưa trưởng thành nên trẻ em càng dễ nhiễm độc hơn người lớn.
Nâng cao nhận thức – chìa khóa để người hút từ bỏ thuốc lá
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, những cảnh báo bằng hình ảnh thường giúp gia tăng đáng kể nhận thức của con người về tác hại của thuốc lá. Bên cạnh đó, các chiến dịch truyền thông đồng loạt cũng được chứng minh là đóng vai trò trong việc giảm nhu cầu hút thuốc, thông qua việc nâng cao nhận thức bảo vệ những người không hút thuốc và thuyết phục người hút thuốc từ bỏ thói quen hút thuốc.
Cũng theo WHO, việc đưa ra các chính sách cấm toàn diện (bao gồm cả hình thức quảng cáo trực tiếp và gián tiếp) đối với các hoạt động quảng cáo, khuyến mãi và tài trợ có thể làm giảm tiêu thụ thuốc lá. Trong đó, hình thức quảng cáo trực tiếp bao gồm quảng cáo trên truyền hình, đài phát thanh, các ấn phẩm in ấn, bảng quảng cáo và trên các nền tảng truyền thông xã hội…Các hình thức gián tiếp bao gồm, chia sẻ thương hiệu, mở rộng thương hiệu, phân phối miễn phí, giảm giá, trưng bày sản phẩm tại điểm bán, tài trợ và một số hoạt động trong khuôn khổ các chương trình trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
Ngoài việc phổ biến, tuyên truyền về tác hại của thuốc lá thì việc đánh thuế cũng là biện pháp trực tiếp làm giảm số người sử dụng thuốc lá, đặc biệt đối với người trẻ và những người có thu nhập thấp. Trong đó, mức thuế cần được áp cao hơn mức tăng thu nhập. Cụ thể giá thuốc lá tăng 10% được cho là sẽ làm giảm tiêu thụ thuốc lá khoảng 4% ở các nước thu nhập cao và khoảng 5% ở các nước thu nhập thấp và trung bình.
Tác hại của thuốc lá là quá rõ ràng. Tuy nhiên, các nghiên cứu lại cho thấy, chỉ có một số ít người hút thuốc nhận thức được mối nguy hại từ hành động của họ. Khi những người hút thuốc được nâng cao nhận thức về các mối nguy hại của thuốc lá, thì hầu hết họ đều muốn bỏ thuốc lá. Thực tế cũng chứng minh rằng, sẽ chỉ có 4% số người từ bỏ thuốc lá thành công nếu không nhận được hỗ trợ. Trong đó, các hoạt động hỗ trợ chuyên nghiệp và sử dụng các loại thuốc cai thuốc đã được chứng minh có thể tăng gấp đôi cơ hội bỏ thuốc lá thành công.
Chấm dứt buôn bán thuốc lá bất hợp pháp
Nạn buôn bán thuốc lá bất hợp pháp không chỉ đe dọa tới tính mạng, sức khỏe con người mà còn gây ra nhiều vấn đề về an ninh, kinh tế cho nhiều nước trên thế giới. Theo số liệu thống kê của WHO thì cứ 10 sản phẩm thuốc lá được tiêu thụ thì lại có 1 sản phẩm được buôn bán bất hợp pháp. Đáng lo ngại, các hoạt động buôn bán thuốc lá bất hợp pháp có thể được thực hiện bởi cả các tiểu thương cho tới các công ty thuốc lá lớn. Với lợi nhuận khổng lồ mà nó mang lại, các hoạt động buôn bán thuốc lá bất hợp pháp đôi khi còn được thực hiện bởi các mạng lưới tội phạm có tổ chức liên quan tới lĩnh vực buôn bán người và vũ khí.
Việc tránh thuế và trốn thuế (bất hợp pháp) làm suy yếu hiệu quả của các chính sách kiểm soát thuốc lá. Những người hoạt động trong ngành công nghiệp thuốc lá thường lập luận rằng việc đánh thuế cao đối với mặt hàng thuốc lá thường dẫn đến trốn thuế. Tuy nhiên, kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy các hoạt động buôn bán bất hợp pháp có thể được giải quyết thành công ngay cả khi thuế và giá thuốc lá được tăng lên./.