Ngày 30/8, tại Hà Nội, Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) phối hợp với Đại sứ quán Hoa Kỳ và một số tổ chức quốc tế tổ chức Hội thảo “Sự tham gia của khu vực tư nhân trong chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam”.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường nhận định, hiện nay HIV/AIDS vẫn là vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan ngại ở Việt Nam. Mỗi năm vẫn có khoảng 10.000 người nhiễm HIV mới được phát hiện. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và nhóm nghiện chích ma túy tăng nhanh. Độ bao phủ dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS còn hạn chế. Kinh phí cho phòng, chống HIV/AIDS dựa nhiều vào nguồn viện trợ nước ngoài và đang bị cắt giảm nhanh.
Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 1899/QĐ-TTg ngày 15/10/2013 phê duyệt đề án đảm bảo tài chính cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Theo đó, ngân sách nhà nước từ TW và các địa phương cho phòng, chống HIV/AIDS trong những năm qua đã tăng nhanh. Đặc biệt, từ 2019 BHYT bắt đầu tham gia chi trả thuốc ARV cho bệnh nhân HIV/AIDS. Qua 6 tháng triển khai, đến nay đã có gần 40.000 bệnh nhân đang nhận thuốc ARV từ nguồn BHYT.
Hội thảo “Sự tham gia của khu vực tư nhân trong chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam”.
(Ảnh: ĐT)
Bên cạnh việc huy động các nguồn lực từ Nhà nước, sự tham gia của khu vực tư nhân đóng vai trò rất quan trọng trong phòng, chống HIV/AIDS. Luật Phòng, chống HIV/AIDS đã quy định: “Khuyến khích cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài hợp tác, giúp đỡ dưới mọi hình thức trong phòng, chống HIV/AIDS”. Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS cũng nêu chủ trương vận động các tổ chức, cá nhân tham gia công tác phòng, chống HIV/AIDS.
Trong những năm qua, khu vực tư nhân tham gia khá sâu rộng vào công tác phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam, giúp tăng khả năng tiếp cận của người sử dụng đến các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS.
Trong thời gian tới, khi các nguồn viện trợ giảm dần, sự tham gia của khối tư nhân và cộng đồng ngày càng quan trọng trong phòng, chống HIV/AIDS. Theo đó, Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan, với sự hỗ trợ của các nhà tài trợ, tiến hành rà soát tình hình thực tế, đề xuất những giải pháp mới nhằm huy động nhiều hơn nữa sự tham gia của cộng đồng và khu vực tư nhân nhằm thực hiện mục tiêu 90-90-90, hướng đến kết thúc đại dịch AIDS tại Việt Nam vào năm 2030.
Thông tin từ Bộ Y tế cho biết, Ngoài nguồn lực tài chính từ Bảo hiểm Y tế và ngân sách Nhà nước, việc huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân đóng góp cho các hoạt động tạo cầu, cung cấp hàng hóa và dịch vụ HIV cũng đóng vai trò vô cùng quan trong để duy trì Chương trình Phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam.
Từ năm 2014, Bộ Y tế và Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã phối hợp với Dự án Healthy Markets triển khai các hoạt động nhằm phát triển thị trường thương mại về hàng hóa và dịch vụ HIV. Healthy Markets đã kết nối các doanh nghiệp thương mại, doanh nghiệp xã hội và các tổ chức cộng đồng để đáp ứng các nhu cầu còn thiếu hụt trong Chương trình Phòng, chống HIV/AIDS.
Với cách tiếp cận theo định hướng thị trường, lấy con người làm trung tâm và cùng chia sẻ những giá trị cốt lõi, hơn 50 doanh nghiệp xã hội, các tổ chức cộng đồng và các phòng khám tư nhân đã cung cấp những lựa chọn mới nhằm đáp ứng nhu cầu những người bị ảnh hưởng bởi HIV. Cộng đồng của những người có nguy cơ cao nhiễm HIV đã cung cấp những dịch vụ linh hoạt phù hợp dựa trên sự thấu hiểu và không phán xét. Điều này đã giúp tăng phát hiện và giảm lây truyền HIV.
Năm 2015, một thị trường bao cao su bền vững, đáp ứng nhu cầu của những người bị ảnh hưởng bởi HIV đã được hình thành với sự hợp tác công-tư và các kênh phân phối mới. Thị trường này đã tiếp tục phát triển với hơn 82 triệu bao cao su được bán ra tính đến tháng 3/2019. Bên cạnh đó, từ năm 2015 cho đến nay, hơn 140 nghìn người đã được xét nghiệm HIV thông qua các tổ chức cộng đồng và các doanh nghiệp xã hội của cộng đồng, trong đó đa số khách hàng là những người được xét nghiệm HIV lần đầu và với tỉ lệ dương tính cao. Từ năm 2016, 8 phòng khám tư nhân của cộng đồng đã được thành lập đáp ứng nhu cầu của những người bị ảnh hưởng bởi HIV mong muốn tìm kiếm dịch vụ tại cơ sở y tế tư nhân…
Các ý kiến tại Hội thảo khẳng định, yếu tố chính thúc đẩy sự tham gia của khu vực tư nhân trong lĩnh vực HIV tại Việt Nam chính là sự lãnh đạo và quản lý của cơ quan chức năng. Nhờ có sự hợp tác và cam kết của Cục Phòng, chống HIV/AIDS trong việc đảm bảo cung cấp dịch vụ chất lượng cao tại khu vực ngoài nhà nước, quy trình quản lý hàng hóa và dịch vụ liên quan đến HIV tiếp tục được cải thiện.
Theo Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS Nguyễn Hoàng Long, để thu hút sự tham gia của y tế tư nhân trong chương trình phòng chống HIV/AIDS, về phía nhà quản lý bên cạnh khẳng định vai trò của y tế tư nhân cần tạo điều kiện thuận lợi để tư nhân cung cấp dịch vụ phòng chống HIV/AIDS; đồng thời xác định rõ danh mục dịch vụ cần đăng ký; nâng cao năng lực của khu vực tư nhân trong phòng chống HIV/AIDS; có cơ chế hợp tác tài chính rõ ràng nhằm thu hút khu vực này tham gia…
Đối với khu vực tư nhân, để thực hiện tốt công tác phòng, chống HIV/AIDS cần khẳng định được tư cách pháp nhân; tăng cường năng lực đáp ứng yêu cầu của cơ quan quản lý, nhất là các lĩnh vực liên quan như xét nghiệm, điều trị… Bên cạnh đó, cần sẵn sàng tham gia công tác phòng, chống HIV/AIDS không lợi nhuận./.