Thúc đẩy tiếng nói của người trong cuộc

Chiều 17/12, tại trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (Hà Nội), triển lãm Nghệ thuật đa phương tiện “Phơi những vết thương hở miệng” đã được khai mạc. Triển lãm nằm trong khuôn khổ dự án do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), Tổ chức Bánh mỳ cho thế giới, Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng khoa học về Giới - Gia đình - Phụ nữ và Vị thành niên (CSAGA) và đối tác là Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP) đồng thực hiện.

Bạo lực tình dục là loại bạo lực ẩn giấu sâu nhất trong các dạng bạo lực. Nạn nhân cảm thấy khó khăn khi đối diện với câu chuyện của chính mình. Một mặt, có thể họ không đủ thông tin, kiến thức để nhận diện vấn đề. Mặt khác, các định kiến xã hội và sự thiếu hụt dịch vụ hỗ trợ cũng là một lý do đáng kể. Tỷ lệ bỏ cuộc trong các vụ kiện liên quan đến bạo lực tình dục cho thấy đây là vấn đề không mấy dễ dàng. 87% phụ nữ bị bạo lực trong khảo sát quốc gia đã không tìm kiếm bất kỳ sự giúp đỡ nào từ các dịch vụ hoặc các cơ quan có trách nhiệm.

Trong khi đó, số vụ phạm tội liên quan đến bạo lực tình dục được trình báo tăng đều trong giai đoạn 5 năm từ 2008 đến 2012. Trong khi đó, các hình thức bạo lực ít được nhận diện như quấy rối tình dục, tấn công tình dục hầu như chưa được ghi nhận trong các báo cáo quốc gia. Các vụ việc nghiêm trọng được công chúng biết tới thông qua các cơ quan truyền thông trong một vài năm trở lại đây mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Đằng sau đó còn rất nhiều những câu chuyện về thực trạng, nhu cầu hỗ trợ, công lý cho nạn nhân bạo lực tình dục... vẫn chưa được nhắc tới.

Triển lãm gồm 20 câu chuyện từ chính người trong cuộc,
được kể lại bằng các hình thức nghệ thuật đa phương tiện.

Tại Triển lãm, ông Lê Bạch Dương, Trợ lý Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam cho biết: Kết quả điều tra năm 2016 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cùng Tổ chức ActionAid tại 5 tỉnh và thành phố cho thấy 51% phụ nữ thừa nhận rằng họ đã từng bị quấy rối tình dục ít nhất một lần. Hiện nay, với sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT), UNFPA phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Tổng cục Thống Kê đang cập nhật những con số này cũng như mở rộng phạm vi điều tra so với lần điều tra thứ nhất. Các kết quả này sẽ là cơ sở để xây dựng các can thiệp cũng như hoàn thiện các luật, chính sách một cách toàn diện hơn trong công tác phòng, chống bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái.

Trong triển lãm này, những cuốn sách, bức ảnh, video, vật dụng trong đời sống thường ngày sẽ kể với người xem những câu chuyện có thật, những trải nghiệm của chính những người trong cuộc, những người phải chịu bạo lực có thể từ rất lâu hoặc mới trong ngày hôm qua nhưng chưa có cơ hội chia sẻ trước triển lãm này bởi vì bạo lực và quấy rối tình dục vẫn thường được coi là chủ đề quá nhạy cảm để nói với người khác hay đem ra thảo luận trước công chúng.

Trong bối cảnh đó, hưởng ứng Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng chống bạo lực trên cơ sở giới năm 2018, và 16 Ngày quốc tế hành động nhằm xóa bỏ bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái, CSAGA cùng các đối tác thực hiện chiến dịch  truyền thông 2018 “Không đổ lỗi - Hãy đặt trách nhiệm đúng chỗ”. Triển lãm “Phơi những vết thương hở miệng” là một trong chuỗi các hoạt động của chiến dịch, nhằm thúc đẩy tiếng nói của người trong cuộc, cung cấp các bằng chứng về vấn đề bạo lực tình dục với phụ nữ và trẻ em gái.

Triển lãm gồm 20 câu chuyện từ chính người trong cuộc, được kể lại bằng các hình thức nghệ thuật đa phương tiện - với sự hỗ trợ của nghệ sĩ thị giác Thế Sơn. Không dễ để phơi bày những trải nghiệm đau lòng, nhưng những người trong cuộc, với sự dũng cảm và nỗ lực, với mong muốn thay đổi cái nhìn của cộng đồng đã làm được điều ấy. Hi vọng các câu chuyện sẽ khiến cộng đồng có thể nhìn thấy trách nhiệm của mỗi người trong việc chấm dứt bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái nói riêng, thúc đẩy môi trường sống an toàn nói chung./.