Phát hiện hàng loạt vụ mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy
Tham luận tại hội thảo Công bố tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng do Bộ Y tế tổ chức ngày 29/10, Thượng tá Nguyễn Duy Trung, Phó Trưởng phòng 5, Cục Phòng, chống tội phạm, Bộ Công an cảnh báo: Qua theo dõi của Bộ Công an, những năm gần đây, tình trạng mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử thế hệ mới và thuốc lá điện tử có pha tẩm ma túy trên thế giới và ở Việt Nam diễn biến rất phức tạp, nhất là trên không gian mạng, các sàn thương mại điện tử.
Đối tượng bị tác động, lôi kéo sử dụng chủ yếu là giới trẻ. Trong nước, số vụ, số đối tượng, vật chứng bị các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ tăng mạnh về số lượng, phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi.
 |
| Thượng tá Nguyễn Duy Trung, Phó Trưởng phòng 5, Cục Phòng, chống tội phạm, Bộ Công an cho hay: Nếu trước đây, các sản phẩm thuốc lá điện tử chủ yếu được nhập lậu, xách tay thì 2 năm trở lại đây các đối tượng đã nhập lậu các bộ phận sản phẩm, nhập lậu chất ma túy. |
Năm 2022, Công an cả nước phát hiện, xử lý 178 vụ/ 215 đối tượng liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (trong đó khởi tố do phạm tội về ma túy 43 vụ/ 71 đối tượng; khởi tố về tội buôn lậu 1 vụ/1 đối tượng; xử lý hành chính về hành vi kinh doanh hàng hóa không có nguồn gốc xuất xứ 105 vụ/ 104 đối tượng).
Năm 2023, Công an cả nước phát hiện, xử lý 439 vụ/ 516 đối tượng liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (trong đó khởi tố do phạm tội về ma túy ma túy 86 vụ/155 đối tượng, khởi tố về tội buôn lậu 1 vụ/1 đối tượng, khởi tố về tội sản xuất, kinh doanh hàng giả 01 vụ/ 01 đối tượng, còn lại là xử lý hành chính về hành vi kinh doanh hàng hóa không có nguồn gốc xuất xứ).
Chỉ riêng 6 tháng đầu năm năm 2024, liên quan đến thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy, Công an cả nước phát hiện, bắt giữ, khởi tố 35 vụ/ 83 bị can; xử lý 24 vụ, 31 đối tượng liên quan đến mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy.
Thuốc lá thế hệ mới không chỉ được nhập lậu vào Việt Nam, mà đã xuất hiện các các doanh nghiệp nhập linh kiện, tinh dầu và tổ chức gia công, sản xuất tại Việt Nam với số lượng lớn.
"Nếu trước đây, các sản phẩm thuốc lá điện tử chủ yếu được nhập lậu, xách tay thì 2 năm trở lại đây các đối tượng đã nhập lậu các bộ phận sản phẩm, nhập lậu chất ma túy. Sau đó tổ chức pha chế, sản xuất thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy và rao bán tại thị trường Việt Nam với số lượng rất lớn.
Năm 2023, chúng tôi đã phát hiện, triệt phá kho sản xuất thuốc lá điện tử có tẩm chất ma túy với số lượng lớn ở Hoàng Mai, Hà Nội. Tại đây, lực lượng phát hiện 3.500 sản phẩm thuốc lá điện tử trộn ma túy, 84 lút tinh dầu có chứa ma túy và phụ kiện để làm 10.000 sản phẩm" - Thượng tá Trung thông tin.
Đấu tranh quyết liệt với ma túy "núp bóng" trong thuốc lá điện tử
Thượng tá Trung nói thêm, đáng lo ngại, lực lượng chức năng cũng phát hiện nhiều vụ việc các đối tượng sản xuất, mua bán cốt CBD (có chứa cần sa tổng hợp) để bơm, tiêm vào thuốc lá điện tử.
Các đối tượng thường xuyên tạo ra các sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy (Ampire, găngster, Amtestdam, Bestas, Wukong…) với nhiều mẫu mã, tên gọi, hương vị, chất ma túy khác nhau, đi liền với các quảng cáo (chủ yếu lợi dụng không gian mạng) gây hiểu lầm (có tác dụng thần kỳ, tạo khoái cảm, tăng lực, không có chất cấm, không có tác hại…) nhằm thu hút giới trẻ, đối phó với sự phát hiện, ngăn cấm, lên án của gia đình, xã hội, sự đấu tranh của lực lượng chức năng.
Nếu chỉ nhìn bề ngoài rất khó phân biệt được đâu là ma túy "núp bóng", đâu là sản phẩm tiêu dùng bình thường. Các đối tượng còn thường xuyên thay đổi, sử dụng các chất ma túy mới, chưa được quy định trong Danh mục chất ma túy của Chính phủ quy định để tạo các sản phẩm thuốc lá điện tử có thành phần chất ma túy mới nhằm tránh bị xử lý.
Trước diễn biến phức tạp của tình trạng mua bán, sử dụng ma túy "núp bóng" thuốc lá điện tử, năm 2023, Bộ Công an có công văn báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Uỷ ban quốc gia phòng chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm về tình hình ma túy "núp bóng" và đề xuất chỉ đạo các bộ, ngành có liên quan và địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, tiến hành các biện pháp quản lý, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về thuốc lá điện tử, hàng hóa, thực phẩm, đồ uống có chất cấm, không có nguồn gốc xuất xứ…
Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã xây dựng thành chuyên đề, ban hành nhiều công văn để thông báo các sản phẩm mới, phương thức, thủ đoạn hoạt động và chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tập trung công tác tuyên truyền, chủ động phòng ngừa, đấu tranh quyết liệt với ma túy "núp bóng" và bước đầu đã đạt được một số kết quả tích cực.
Trong đó, trọng tâm là kế hoạch về việc triển khai các biện pháp giải quyết tình trạng mua bán trái phép chất ma túy dạng "núp bóng" thực phẩm, đồ uống, thuốc lá điện tử và các hành vi vi phạm liên quan đến "bóng cười".
Thống nhất đề xuất Quốc hội cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, nung nóng
"Qua công tác đấu tranh với tội phạm về ma túy "núp bóng" thuốc lá điện tử và tham gia một số cuộc họp, hội thảo do các Ủy ban của Quốc hội, Bộ Y tế tổ chức, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy nhận thấy cần sớm hoàn thiện chính sách pháp luật về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, trong đó đề xuất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng của Bộ Y tế là hợp lý"- Thượng tá Nguyễn Duy Trung nhấn mạnh.
Đại diện Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đề xuất, giao Bộ Y tế chủ trì tham mưu cho Chính phủ sớm trình Quốc hội ban hành các quy định quản lý chặt chẽ mặt hàng thuốc lá thế hệ mới; đề xuất Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đoàn Thanh niên và các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về tác hại thuốc lá thế hệ mới, thuốc lá điện tử...
Cũng đồng tình với phương án cấm các sản phẩm thuốc lá mới, tại hội thảo, TS. Nguyễn Nho Huy - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất, Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định: Qua số liệu thống kê cho thấy tình hình số học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng mạnh (từ 2,6% vào năm 2019 đến 8% vào năm 2023); trong khi, việc kiểm tra, giám sát học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong nhà trường đặc biệt là ở ngoài nhà trường còn gặp nhiều khó khăn, chưa đạt hiệu quả.
 |
| TS.Nguyễn Nho Huy - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất, Bộ Giáo dục và Đào tạo. |
"Chúng tôi rất lo ngại khi học sinh sử dụng thuốc lá điện tử bởi nó không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất của học sinh, mà nó còn ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tâm thần của các em.
Tình trạng pha trộn ma túy với sản phẩm thuốc lá mới liên quan đến lối sống nếu các em nghiện sản phẩm thuốc lá mới. Từ đó, các em có biểu hiện hành vi lệch chuẩn như nói dối, trộm cắp vặt… Ngành Giáo dục rất quan tâm đến vấn đề này"- ông Nho bày tỏ.
“Chúng tôi đồng tình với Bộ Y tế về việc đề xuất Quốc hội cần ban hành Nghị quyết về tăng cường quản lý, không cho phép sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh, quảng cáo và lưu hành các sản phẩm thuốc lá mới. Đồng thời, ban hành chính sách phù hợp để quản lý các điểm bán lẻ thuốc lá; có quy định, hướng dẫn chi tiết về cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, chính quyền địa phương về quy định cấm buôn bán thuốc lá ngoài cổng trường học; chế tài xử phạt và trách nhiệm xử lý của các đơn vị có liên quan"- TS Nho nói./.