Sáng 15/1, tại phiên khai mạc kỳ họp bất thường lần thứ năm, Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết: Về thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ (khoản 27 Điều 79), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và các cơ quan, dự thảo Luật quy định theo hướng kế thừa quy định của Luật Đất đai năm 2013, chỉ thu hồi đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ khi là “dự án đầu tư xây dựng khu đô thị”.

Điều 79 dự thảo Luật chỉ quy định về các trường hợp thu hồi đất thực hiện dự án để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Góp ý vào dự án Luật, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) đánh giá cao nỗ lực các cơ quan soạn thảo và thẩm tra, chỉ trong một thời gian ngắn từ sau kỳ hợp thứ 6 đến nay đã tiếp thu ý kiến của các đại biểu quốc hội để chỉnh sửa và hoàn thiện dự thảo luật kèm theo bản giải trình khá rõ ràng, đầy đủ về các vấn đề đã chỉnh sửa.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) phát biểu tại Hội trường. Ảnh: TL.

Tuy nhiên, có một số điểm, theo đại biểu cần cân nhắc, điều chỉnh để không bỏ trống, hoặc không đủ điều kiện thực hiện giữa các qui định ở các điều khác nhau của Luật này. 

Đại biểu dẫn chứng Điểm a, Khoản 1 điều 126 dự thảo Luật quy định: Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất trong các trường hợp sau đây:

 Dự án quy định tại khoản 27 Điều 79 của Luật này mà được Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất.

Theo đại biểu, việc quy định như trên là rất phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 18 là: Thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất;

Tuy nhiên, Khoản 27 Điều 79 thì lại chỉ quy định:  “Thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có công năng phục vụ hỗn hợp, đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng;”

 Đại biểu đặt vấn đề: các dự án đầu tư xây dựng các khu đô thị không thỏa mãn như Khoản 27 điều 79, hoặc các dự án xây dựng nhà ở mà nguồn gốc đất không phải là đất ở theo điểm b) Khoản 1) Điều 127 cũng không được thảo thuận. Vậy những dự án này sẽ thực hiện theo phương thức nào? Đương nhiên các Dự này không thuộc đối tượng giao đất trực tiếp không thông qua đấu thầu hay đấu giá.

“Việc quy định như Khoản 27 điều 79 như dự thảo Luật làm giới hạn chỉ còn một loại dự án phải đưa ra đấu thầu chọn nhà đầu tư là trái với tinh thần của Nghị Quyết 18 là: “Thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất”, đại biểu nêu ý kiến; hơn nữa, đại biểu cho rằng không thể bắt những nhà đầu tư đã trúng đấu thầu dự án hoặc trúng đấu giá quyền sử dụng đất tự đi thỏa thuận với người dân về đất.

Do vậy, đại biểu đề nghị sửa như sau: Các dự án sử dụng đất thuộc đối phải đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu chọn nhà đầu tư theo quy định của các cấp có thẩm quyền.

Về các loại đất thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất, trên cơ sở ý kiến các cơ quan và chính sách đã được thống nhất khi thông qua Luật Nhà ở năm 2023, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chỉnh sửa theo hướng giữ như quy định của Luật Nhà ở năm 2014 sửa đổi, bổ sung theo Luật số 03/2022/QH15.

Theo đó, chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với đất ở; đối với trường hợp đang có quyền sử dụng đất, chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại nếu đó là đất ở hoặc đất ở và đất khác (không phải đất ở, bao gồm cả đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp).

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cho rằng, quy định như trên là bất cập. “Đất ở và đất khác thì đất ở là bao nhiêu? Người có 1m2 đất ở trong khi phần không phải đất ở lên nhiều hecta vẫn được làm dự án trong khi các trường hợp khác lại không được hay sao?” – ông đặt vấn đề.

Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị trường hợp đang có quyền sử dụng đất thì nên cho chuyển đổi mục đích sử dụng để làm nhà ở thương mại kết hợp sản xuất kinh doanh, Nhà nước thu thuế.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) giữ nguyên quan điểm là sửa Luật Đất đai cần mở đường cho nguồn cung về nhà ở.

Vì vậy, theo ông, quy định muốn chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại phải có quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác, đặt ra một hạn chế "rất khó hiểu" là phải có một mét vuông đất ở trong diện tích dự án thì mới được làm, còn nếu không có mét vuông nào thì không được.

Theo đại biểu, việc phân biệt giữa hai trường hợp này là không cần thiết, không mang lại lợi ích công cộng nào. Vì vậy,  cần bỏ quy định này để mở đường cho nguồn cung nhà ở, kéo giảm giá nhà giúp người dân có cơ hội tốt hơn để có được nhà ở./.