Làm sâu sắc hơn vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
Tham gia góp ý vào Dự thảo văn kiện Đại hội Đảng XIII, Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị bổ sung vào nội dung văn kiện trong lĩnh vực khoa học và công nghệ việc "Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh khoa học và công nghệ, đề nghị bổ sung quan điểm “mở rộng và phát triển mạng lưới doanh nghiệp khoa học và công nghệ, hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo quốc gia và một số địa phương. Cũng liên quan đến lĩnh vực khoa học và công nghệ, Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị sửa lại là “Ưu tiên thu hút các dự án đầu tư nước ngoài sử dụng công nghệ thuộc Danh mục công nghệ cao được ưu tiên phát triển, doanh nghiệp công nghệ 4.0, công nghệ sạch, quản trị hiện đại; liên kết, chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp trong nước”.
 |
| Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên Hiệp hội Việt Nam) tổ chức hội thảo Góp ý Dự thảo các Văn kiện Đại hội XIII của Đảng. Ảnh: khoahocdoisong.vn |
Tại nội dung “Điều chỉnh, bổ sung chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển nền kinh tế”, đề nghị thay cụm từ “công nghệ hiện đại” thành cụm từ “công nghệ cao, công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0”. Về nội dung “Phát triển nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa lớn, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái”, đề nghị cân nhắc nội dung “nông nghiệp sinh thái” vì chưa rõ nội hàm để triển khai trong thực tiễn. Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị bổ sung “Tăng cường ứng dụng công nghệ cao, nhất là công nghệ sinh học, công nghệ thông tin vào sản xuất, quản lý nông nghiệp; để tăng năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm, hiệu quả và sức cạnh tranh, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo đảm phát triển nông nghiệp bền vững và tạo điều kiện hình thành những tổ hợp nông - công nghiệp - dịch vụ công nghệ cao.
Về định hướng nhiệm vụ, giải pháp phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, một số ý kiến đề nghị sau cụm từ “Đa dạng hóa các loại hình đào tạo" bổ sung thêm cụm từ “và có chiến lược sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực sau đào tạo". Liên quan đến việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh khoa học và công nghệ, đề nghị bổ sung thêm cụm từ "và đổi mới sáng tạo” vào sau nội dung "Có chiến lược phát triển khoa học và công nghệ” thành: “Có chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo”. Với tinh thần trách nhiệm cũng như từ thực tiễn của lĩnh vực khoa học và công nghệ, Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị làm sâu sắc hơn vai trò nhiệm vụ về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, sử dụng cụm từ “khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo” thay cho “khoa học và công nghệ”. Theo đó, sửa cụm từ “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ thể chế, tổ chức và cơ chế quản lý hoạt động khoa học và công nghệ” thành cụm từ “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ thể chế, tổ chức và cơ chế quản lý hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo”.
Nhấn mạnh việc góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện trình Đại hội Đảng XIII là nhiệm vụ, nội dung quan trọng trong Đại hội đảng các cấp của Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ, Phó Bí thư Đảng ủy chuyên trách Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Gia Chương cho biết: Để định hướng nền khoa học và công nghệ, nhiều ý kiến đề nghị bổ sung việc phát triển mạnh mẽ khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo nhằm tạo "bứt phá" nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Theo đó, triển khai có hiệu quả các chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ ưu tiên phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhanh và bền vững như: Phát triển mạnh nghiên cứu ứng dụng, nghiên cứu cơ bản định hướng ứng dụng để phục vụ trực tiếp và thiết thực cho nhu cầu của doanh nghiệp và các ngành kinh tế chủ lực, phục vụ tái cơ cấu kinh tế trên cơ sở phát triển các ngành, lĩnh vực có hàm lượng cao nghệ cao, tỷ trọng giá trị nội địa lớn, tạo ra giá trị gia tăng cao từng bước thay thế các ngành công nghệ thấp, giá trị gia tăng thấp; đồng thời tăng cường ứng dụng khoa học và công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn, phát huy và khai thác lợi thế của nền nông nghiệp nhiệt đới và các ngành dịch vụ có thế mạnh của Việt Nam. Bên cạnh đó, đẩy mạnh phát triển thị trường công nghệ, phát triển mạng lưới các tổ chức dịch vụ kỹ thuật, môi giới, chuyển giao, tư vấn, đánh giá và định giá công nghệ...
Đặc biệt, thông qua hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có tiềm năng tăng trưởng cao, thúc đẩy phát triển các cơ sở ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp khoa học và công nghệ để phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp lành mạnh. Đồng thời, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về công nghệ, chuyên gia công nghệ, kết nối cung-cầu sản phẩm khoa học và công nghệ mới.
 |
| Đại biểu Nghiêm Vũ Khải đề xuất, trong dự thảo Văn kiện nên có thêm những chính sách hữu hiệu để thu hút các nhà khoa học đang ở nước ngoài cống hiến nhiều hơn cho đất nước. Ảnh: Lê Anh |
Liên quan đến lĩnh vực khoa học và công nghệ, trong hoạt động cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tổng hợp các ý kiến, Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị bổ sung thêm nội dung “đẩy mạnh cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm đối với hàng hóa nhập khẩu”. Về cải cách hành chính, đề nghị bổ sung nội dung “đã xây dựng, áp dụng, duy trì, cải tiến Hệ thống quản lý chất lượng theo TCVN ISO 9001 vào hoạt động của các cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống hành chính nhà nước có hiệu lực, hiệu quả". Bên cạnh đó, bổ sung đẩy mạnh việc áp dụng mã số, mã vạch và hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo chất lượng sản phẩm hàng hóa Việt Nam.
Khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo cần được quan tâm hơn nữa
Góp ý vào Dự thảo Văn kiện, GS.TS Nguyễn Hữu Tăng, nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp hội Việt Nam cho hay: “Khoa học công nghệ cũng chưa được đối xử là quốc sách hàng đầu thông qua việc đầu tư còn ở mức thấp và cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập. Đổi mới công nghệ ở doanh nghiệp chưa phải là nhu cầu cấp bách vì người lãnh đạo doanh nghiệp chỉ cần lách luật và nhập khẩu công nghệ là đã có lãi. Điều đó dẫn tới việc gắn kết giữa doanh nghiệp và nhà khoa học còn xa vời. Chúng ta cần phải điều chỉnh tầm vĩ mô về định hướng phát triển kinh tế, ứng dụng công nghệ và xây dựng thoả đáng cơ chế, chính sách gắn khoa học với thực tiễn”.
Bà Nguyễn Thị Thanh Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Xã hội, Nhân văn và Tự nhiên, Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị bổ sung thêm nội dung “Có chính sách cụ thể khuyến khích, hỗ trợ nhà khoa học nữ tham gia hoạt động khoa học và công nghệ”, bà Hà nêu quan điểm, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Bình đẳng giới đã nêu được sự bình đẳng giới trong hoạt động khoa học và công nghệ. Tuy nhiên, sự tham gia của nữ giới trong một số ngành, lĩnh vực khoa học và công nghệ còn hạn chế, đặc biệt là việc chủ trì các nhiệm vụ khoa học và công nghệ các cấp. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhà khoa học nữ được hưởng các chính sách hỗ trợ, vì thế, cần có các cơ chế, chính sách cụ thể nhằm khuyến khích, hỗ trợ nhà khoa học nữ.
Góp ý về lĩnh vực này, đại biểu Quốc hội Nghiêm Vũ Khải cho rằng, nước ta có nhiều nhà khoa học hiện đang làm việc ở các nước trên thế giới. “Để huy động trí tuệ của họ đóng góp cho sự phát triển của đất nước trong thời đại công nghệ 4.0, chúng ta hoàn toàn có thể kết nối với họ thông qua những công nghệ hiện đại chứ không phải là buộc họ phải trở về nước mới có thế cống hiến được”, đại biểu cho biết. Trên cơ sở đó, đại biểu Nghiêm Vũ Khải đề xuất, trong dự thảo Văn kiện nên có thêm những chính sách hữu hiệu để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về khoa học công nghệ từ khắp nơi trở về quê hương làm việc, cống hiến trí tuệ, sức lực nhiều hơn cho đất nước./.