Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 3 tháng đầu năm 2023, những mặt hàng chính là tôm, cá tra, cá ngừ có giá trị xuất khẩu đều giảm.
Cụ thể, với xuất khẩu tôm, chiếm 31%, đạt gần 580 triệu USD, giảm 39% so với cùng kỳ năm 2022. Tôm xuất khẩu sang những thị trường chính gồm Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Australia đều giảm 23%-45%. Giá trung bình xuất khẩu tôm sang các thị trường chính đều giảm so với cùng kỳ năm 2022: sang Mỹ giảm 15%, sang Nhật giảm 50%, sang Hàn Quốc giảm 30%.
Về xuất khẩu cá tra trong quý I/2023, chiếm 24%, đạt gần 450 triệu USD, giảm 31% so với cùng kỳ năm ngoái. Hai thị trường lớn nhất là Trung Quốc và Mỹ đều giảm nhập khẩu cá tra lần lượt 11% và 65%. Nhiều thị trường khác cũng giảm sâu từ 12-61%. Việc xuất khẩu cá tra sang các thị trường giảm chủ yếu do giá nhập khẩu trung bình giảm 13% so với năm ngoái, trong đó, sang Mỹ giảm 33%, sang Trung Quốc giảm 12%.
Bên cạnh đó, xuất khẩu hải sản khai thác các loại đạt gần 870 triệu USD, giảm 13% so với cùng kỳ. Các loài hải sản chủ lực như: cá ngừ, mực, bạch tuộc,… đều giảm từ 9% – 20%.
Trong khi đó, một số loài có giá trị xuất khẩu tăng từ 35 – 40% như cá nục, cá tuyết, cá thu… thuộc nhóm các sản phẩm được các doanh nghiệp nhập về gia công xuất khẩu trở lại để tận dụng công suất và duy trì việc làm cho công nhân.
Một tín hiệu tích cực nữa là phân khúc hàng khô và đồ hộp như cá cơm, cá bò, tép khô, cá ngừ và cá khác đóng hộp có xu hướng tăng nhu cầu nhập khẩu ở một số thị trường.
Về thị trường xuất khẩu, trong quý I/2023, xuất khẩu thủy sản sang hầu hết các thị trường và khối thị trường chính đều giảm so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu thủy sản sang thị trường Mỹ giảm mạnh nhất trong top thị trường nhập khẩu, giảm 50%, chỉ đạt khoảng 290 triệu USD. Top 6 sản phẩm xuất khẩu chính sang Mỹ gồm: tôm chân trắng, cá ngừ, cá tra, tôm sú, cá chẽm và ghẹ đều giảm sâu từ 31 – 57%. Nhiều sản phẩm khác cũng giảm sâu như mực, cá dũa, cá trích, cá mú… Thị trường Mỹ tiêu thụ chủ yếu ở phân khúc hàng đông lạnh. Với phân khúc này Việt Nam chịu sức ép cạnh tranh lớn về cả nguồn cung và giá bán với các nước khác như Ấn Độ, Ecuador, Indonesia…
Trong khi đó, Nhật Bản đã vượt Mỹ trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam, mặc dù xuất khẩu sang thị trường này giảm 11%, đạt trên 310 triệu USD trong quý I/2023.
Xuất khẩu sang Nhật Bản cũng giảm mạnh ở một số mặt hàng chủ lực như: tôm chân trắng (giảm 35%), cá hồi (giảm 4%), bạch tuộc (giảm 6%)... Xuất khẩu sang Nhật Bản tăng chủ yếu là các mặt hàng hải sản khai thác: mực, cá nục, cá ngừ, cá song,… tăng 13-88%.
Đối với thị trường Trung Quốc, xuất khẩu thủy sản sang thị trường này trong quý I đạt gần 255 triệu USD, giảm 22%. Cá tra chiếm tỷ trọng lớn nhất trong số các mặt hàng thủy sản xuất khẩu sang Trung Quốc, chiếm 61% xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc, tôm chiếm khoảng 20%, còn lại là các loài hải sản. Xuất khẩu tôm chân trắng sang Trung Quốc giảm sâu nhất, giảm 50%, trước áp lực cạnh tranh lớn từ Ấn Độ và Ecuador. Trong khi xuất khẩu tôm sú và tôm biển tăng trưởng dương 29% và 119%.
 |
| Dự báo xuất khẩu thủy sản sẽ hồi phục dần từ quý III/2023 (Ảnh minh họa: K.V) |
VASEP dự báo, trong thời gian tới, xuất khẩu tôm sẽ hồi phục chậm vì cạnh tranh gay gắt với Ấn Độ, Ecuador, Indonesia. Xuất khẩu cá tra sẽ khả quan hơn trong bối cảnh lạm phát và kinh tế suy giảm ở nhiều thị trường và có thêm cơ hội lớn sau khi Trung Quốc mở cửa trở lại hoàn toàn sau COVID-19.
Bên cạnh đó, xuất khẩu các loài cá biển tiếp tục tăng, trong đó có đóng góp ngày càng lớn của hàng gia công. Tại các thị trường lớn đang có xu hướng tăng tiêu thụ các sản phẩm truyền thống cho người tiêu dùng châu Á. Do vậy, xuất khẩu hàng khô (cá, tôm, mực), nước mắm, chả cá, đồ hộp sẽ tăng.
Cũng theo VASEP, dự báo Trung Quốc sẽ trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất, nhưng áp lực cạnh tranh rất lớn vì các nhà xuất khẩu và các thương gia các nước khác cũng tập trung vào thị trường này sau mở cửa.
Ngoài ra, xuất khẩu thủy sản sang các thị trường lớn EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc khó bứt phá vì lạm phát khiến người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu và giá nhập khẩu trung bình giảm so với năm trước. Dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ hồi phục dần từ quý III/2023./.