Ngày 20/11, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với Báo Lao động tổ chức Hội thảo “Hiệp định EVFTA - Vai trò của ngân hàng trong hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu vào thị trường EU” nhằm tìm các giải pháp giúp cho người nông dân và doanh nghiệp Việt tăng năng lực cạnh tranh, đẩy mạnh xuất khẩu sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực.
 |
| Hình ảnh tại Hội thảo (Ảnh: T.T) |
Hiệp định EVFTA chính thức có hiệu lực được ví như “con đường cao tốc” dẫn hàng hóa Việt vào thị trường châu Âu, đặc biệt là các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam là nông thủy sản.
Tuy nhiên, với những đòi hỏi khắt khe của thị trường EU, một mình doanh nghiệp hay người nông dân Việt Nam không thể “đơn thương độc mã” tiến vào thị trường này. Bởi vậy, mối liên kết giữa ngân hàng - doanh nghiệp - nông dân trong chuỗi giá trị là con đường tất yếu chinh phục thị trường châu Âu khó tính.
Tại Hội thảo, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nươc Đào Minh Tú cho biết, tổng dư nợ của nền kinh tế hiện nay khoảng hơn 9 triệu tỉ đồng. Tốc độ năm 2020 có thể chậm hơn so với các năm trước do COVID-19 cũng như tác động của thiên tai, bão lũ. Lĩnh vực cho vay nông nghiệp - nông thôn chiếm khoảng 2,16 triệu tỉ đồng.
Trong 2,16 triệu tỉ đồng nói trên có 27.000 tỉ đồng cho lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao; 5.000 tỉ đồng cho những doanh nghiệp tham gia vào chuỗi liên kết giá trị. Trong đó, Agribank là ngân hàng chủ lực trong cho vay nông nghiệp, nông thôn. Với mạng lưới rộng khắp, thì dư nợ của Agribank là khoảng hơn 86.000 tỉ đồng, chiếm đến 40% tổng dư nợ của nông nghiệp nông thôn cả nước.
“Điều cần quan tâm là làm sao dòng vốn phải hướng vào nông nghiệp công nghệ cao, hướng vào chuỗi giá trị. Bởi EVFTA là một con đường thênh thang cho các doanh nghiệp, chúng ta tận dụng được chính sách ưu đãi thuế của các nước EU nhưng cũng không ít trở ngại cho doanh nghiệp”, ông Đào Minh Tú nhận định.
Đầu tiên là chất lượng sản phẩm làm sao đáp ứng thị trường khó tính như EU. Tiếp đến là làm sao để giá cả cạnh tranh được với hàng hóa của các nước khác.
Ngoài ra có vấn đề chuỗi liên kết trong nông nghiệp cũng rất cần lưu ý. Cách đây khoảng 5 năm, có 22 dự án chuỗi liên kết thí điểm được đưa vốn mạnh mẽ vào. Sau đó, mở rộng ra được một số doanh nghiệp. Nhưng đến nay, dư nợ mới chỉ ở mức 5.000 tỉ đồng, ở mức mà ngành ngân hàng đánh giá là khiêm tốn.
Theo bà Hà Thu Giang, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng và Các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), việc phát triển ứng dụng công nghệ cao, liên kết trong nông nghiệp được coi là một xu hướng tất yếu và là một trong những giải pháp then chốt trọng tâm, nhằm nâng cao hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp, hướng tới sự phát triển nông nghiệp bền vững trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành, triển khai nhiều chính sách để hướng dòng vốn tín dụng vào lĩnh vực này và đạt được nhiều kết quả tích cực. Đến nay đã có trên 80 tổ chức tín dụng và 1.181 quỹ tín dụng nhân dân tham gia cho vay nông nghiệp nông thôn với địa bàn rộng khắp cả nước. Tính bình quân giai đoạn 2016-2019, tăng trưởng tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đạt 19,83%, cao hơn mức tăng 16,02% tín dụng chung của nền kinh tế.
“Năm 2020, mặc dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn, bão lũ, dịch tả lợn châu Phi…, song tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn vẫn có tăng trưởng khá. Đến cuối tháng 10/ 2020 ước đạt trên 2,16 triệu tỉ đồng, tăng 6,5% so với cuối năm 2019, chiếm gần 25% tổng dư nợ tín dụng nền kinh tế”, bà Hà Thu Giang nói.
 |
| Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú phát biểu tại Hội thảo (Ảnh: T.T) |
Tuy nhiên, tại Hội thảo bà Hà Thu Giang cũng thừa nhận, đầu tư tín dụng với các mô hình liên kết phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn nhiều thách thức như đầu tư tín dụng đối với các mô hình liên kết còn hạn chế do hợp đồng liên kết thiếu chặt chẽ, hiện tượng vi phạm hợp đồng liên kết của người dân; lĩnh vực sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cần có vốn đầu tư lớn nhưng số lượng các khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và số lượng doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được công nhận chưa nhiều; chưa có nhiều mô hình bài bản, hiệu quả, nguồn lực tài chính yếu.
Đồng quan điểm đó, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV & Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính – Tiền tệ Quốc gia nhận định, thời gian vừa qua đã xuất hiện nhiều mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất như mô hình trồng rau khí canh, trồng rau thủy canh, trồng rau trong nhà lưới, nhà kính; mô hình trồng hoa trong nhà kính; mô hình nuôi tôm siêu thâm canh trong nhà kính; mô hình chăn nuôi lợn ứng dụng nền đệm lót sinh học, công nghệ sinh học nhân giống invitro…
Bên cạnh đầu tư của Nhà nước và doanh nghiệp nhỏ, hộ gia đình; nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn đã tăng cường rót vốn vào nông nghiệp công nghệ cao như Vinamilk, TH Truemilk, Dabaco, Masan, Lavifood, Ba Huân,...
Đáng lưu ý, năm 2019 đã có 17 dự án với mức đầu tư trên 20.000 tỉ đồng vào khâu chế biến, bảo quản nông sản được khởi công, khánh thành, đi vào hoạt động. Dù đạt được những kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên, ông Cấn Văn Lực cho hay, việc phát triển, ứng dụng công nghệ cao vào lĩnh vực nông nghiệp cũng còn nhiều hạn chế, tồn tại, như: chính sách ứng dụng công nghệ cao chưa được cụ thể hóa và chưa được nhất quán thực hiện, nên chưa thu hút được nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực này; mô hình về ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp cũng chưa rõ nét, đặc biệt trong sản xuất theo chuỗi còn nhỏ lẻ, phân bổ không đều, chủ yếu là nhận chuyển giao tiến bộ kỹ thuật từ các nước.
Để khắc phục những khó khăn, thách thức, đồng thời tạo đòn bẩy giúp nông dân, doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, ông Cấn Văn Lực cho hay, cần có một Nghị quyết mới của Đảng về phát triển tam nông. Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành có liên quan xây dựng và hoàn thiện hệ thống các kênh thông tin dự báo về thị trường, giá cả nông sản nhằm giúp nông dân và doanh nghiệp có định hướng sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp ổn định.
Để các chính sách tín dụng đối với nông nghiệp, nông thôn phát huy hiệu quả, dòng vốn chảy vào lĩnh vực này, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Minh Tú bày tỏ mong muốn tiếp tục phối hợp của các Bộ, ngành, địa phương như đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ giải pháp được giao tại các Nghị định của Chính phủ thúc đẩy phát triển nông nghiệp.
Đồng thời, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, bảo đảm phù hợp giữa quy hoạch tổng thể và quy hoạch từng vùng, địa phương và thị trường. Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận và ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ tiên tiến hiện đại phục vụ sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp./.