Đây là thông tin được đưa ra tại Hội thảo “Giảm phát thải khí nhà kính trong nuôi trồng thủy sản” do Trường Đại học Cần Thơ phối hợp với ActionAid Quốc tế tại Việt Nam và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu đồng tổ chức sáng 3/11, tại Cần Thơ.
Hội nghị thu hút nhiều đại biểu là người nuôi tôm, đại diện cơ quan quản lý về nuôi trồng thủy sản của sáu tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, các trường đại học trong khu vực và nhiều cơ quan báo chí.
Nuôi tôm thâm canh phát thải khí nhà kính gấp 15 lần so với nuôi tôm quảng canh
 |
| Các đại biểu thảo luận các giải pháp nhân rộng mô hình nuôi tôm giảm phát thải khí nhà kính tại Đồng bằng sông Cửu Long (Ảnh: KT) |
Giám sát phát thải khí nhà kính trong ao nuôi tôm là hoạt động thuộc Dự án “Chuyển đổi năng lượng và thích ứng với biến đổi khí hậu tại đồng bằng sông Cửu Long” (B3) do Tổ chức Bánh mỳ cho Thế giới và ActionAid Quốc tế tại Việt Nam đồng tài trợ, Ban quản lý chương trình hỗ trợ phát triển huyện Đông Hải, Bạc Liêu triển khai từ năm 2021-2023. Giảm lượng khí nhà kính phát thải từ hoạt động nuôi trồng thủy sản là một trong ba mục tiêu quan trọng của Dự án.
Kết quả đo lượng khí nhà kính phát thải từ các ao nuôi tôm tại huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu cho thấy mô hình nuôi tôm thâm canh phát thải khí nhà kính gấp 15 lần so với nuôi tôm quảng canh. Trong khi mật độ nuôi, nạo vét ao và vèo nuôi là những yếu tố chính quyết định đến lượng khí nhà kính phát thải từ các ao nuôi tôm quảng canh thì trong mô hình nuôi tôm thâm canh, điện và thức ăn là hai nguồn phát thải chính, trong đó lượng điện tiêu thụ đóng góp 82% và thức ăn đóng góp 17% vào tổng lượng khí nhà kính phát thải.
Với kết quả này, các giải pháp giảm lượng khí nhà kính phát thải từ các ao nuôi tôm tập trung vào giảm lượng điện tiêu thụ, thay thế điện từ năng lượng hóa thạch bằng tái tạo, xử lý chất thải của tôm bằng ủ khí sinh học, tối ưu hóa lượng thức ăn cho tôm và thay đổi cách thức cho ăn (đối với mô hình nuôi tôm thâm canh), và thay đổi mật độ thả tôm, cải thiện hệ thống xử lý nước để tránh dịch bệnh cho tôm giúp giảm tỷ lệ tôm chết (đối với mô hình nuôi tôm quảng canh).
Theo công bố, sau 9 tháng áp dụng kết hợp các biện pháp này, lượng khí nhà kính phát thải từ các ao nuôi tôm đã giảm 16,9% đối với mô hình nuôi tôm quảng canh, và giảm 10,8% đối với mô hình nuôi tôm thâm canh.
Quản lý chặt chẽ để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường
Chia sẻ tại hội thảo, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu Nguyễn Trung Hiếu cho biết, Bạc Liêu là tỉnh ven biển, thế mạnh lớn nhất là phát triển nuôi tôm với diện tích nuôi trên 134.000 ha (chiếm hơn 50% tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh). Với diện tích nuôi tôm và sản lượng tôm thu hoạch hàng năm lớn nhất nhì cả nước, Bạc Liêu đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xây dựng Bạc Liêu trở thành trung tâm ngành công nghiệp tôm cả nước.
 |
| Ông Nguyễn Trung Hiếu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu phát biểu tại hội thảo (Ảnh: KT) |
Theo ông Nguyễn Trung Hiếu, ngành nuôi trồng thủy sản chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu nhưng cũng là thủ phạm gây ra biến đổi khí hậu, do nó sản xuất ra một lượng lớn khí nhà kính. Bởi, trong quá trình nuôi tôm, các hộ nuôi tôm sử dụng các loại thức ăn công nghiệp có chứa hàm lượng protein cao để giúp tôm sinh trưởng. Từ cơ chế sử dụng thức ăn như vậy, tôm sẽ thải ra rất nhiều amonia vào trong nước. Ngoài ra, thức ăn dư thừa, phân tôm, xác tảo… sẽ làm tích tụ các hợp chất hữu cơ lơ lửng và hòa tan (chủ yếu dưới dạng amonia (NH4+/NH3) hoặc nitrite (NO2-). Đây cũng là một phần nguyên nhân gây sản sinh phân hủy ra các chất gây phát thải khí nhà kính.
Ô nhiễm môi trường là một trong những nguyên nhân chính gây ra các dịch bệnh cho các loài thủy sản. Nguyên nhân của ô nhiễm môi trường có thể do các hoạt động khai thác thiếu tính bền vững, sử dụng quá mức thuốc kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, phân bón và các chất hóa học khác trong nuôi trồng thủy sản; hoặc do các nguồn ô nhiễm từ các hoạt động công nghiệp, dân sinh và nông nghiệp khác.
Từ phân tích trên, ông Nguyễn Trung Hiếu nhấn mạnh, để đạt được mục tiêu bền vững, các hoạt động nuôi trồng thủy sản cần được quản lý chặt chẽ để giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường, bảo vệ và tăng cường khả năng phục hồi của các nguồn tài nguyên thủy sản. Chưa kể, nuôi trồng thủy sản bền vững còn giúp người dân có thêm nguồn thu nhập về kinh tế, tăng cường đời sống và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng địa phương.
Tại Hội thảo, đại diện các Ccơ quan quản lý nhà nước, cơ quan nghiên cứu, doanh nghiệp và người nuôi tôm đã thảo luận các giải pháp nhân rộng mô hình nuôi tôm giảm phát thải khí nhà kính tại Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó nhấn mạnh việc ban hành tài liệu hướng dẫn, tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức, kỹ thuật cho người nuôi tôm và môi trường chính sách thuận lợi là những giải pháp quan trọng./.