 |
| Ảnh minh hoạ (Ảnh: daidoanket.vn) |
Kể từ tháng 6/2024, khi giá vàng miếng SJC chạm mốc 83 triệu đồng/lượng, nhu cầu mua vàng của người dân đã tăng vọt. Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với 4 ngân hàng thương mại lớn là Vietcombank, Agribank, BIDV và VietinBank để triển khai việc bán vàng miếng SJC trực tuyến. Tuy nhiên, việc mua vàng qua các kênh trực tuyến này gặp phải nhiều trở ngại khiến người dân vô cùng bức xúc.
Ví dụ tiêu biểu như phản ánh mới đây của bà Trần Thị Thuý Linh (TP. HCM) thông qua Cổng thông tin Chính phủ, bà Linh cho biết, đã cố gắng đăng ký mua vàng qua hệ thống trực tuyến của các ngân hàng lớn, theo dõi thông báo và truy cập đúng thời điểm hệ thống mở bán, nhưng không lần nào thành công. Bà cũng đã thử đăng ký tại nhiều chi nhánh khác nhau của cả 4 ngân hàng nhưng đều không đạt được kết quả. Phản ánh của bà Linh không phải là trường hợp cá biệt; nhiều người dân trên khắp cả nước cũng gặp phải tình trạng tương tự.
Tình trạng này càng trở nên phức tạp hơn khi các hội nhóm trên mạng xã hội tận dụng cơ hội để săn suất mua vàng rồi bán lại với mức giá chênh lệch. Theo thông tin từ các báo cáo, nhiều nhóm chuyên "săn" suất mua vàng rồi bán lại cho người có nhu cầu thực sự với mức giá chênh lệch từ 500.000 đến 800.000 đồng/lượng. Điều này không chỉ làm gia tăng chi phí cho người mua, mà còn tạo ra sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận tài nguyên vàng.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khan hiếm vàng miếng và khó khăn trong việc mua vàng là chính sách độc quyền sản xuất vàng miếng SJC; theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, chỉ có Ngân hàng Nhà nước và Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) được phép sản xuất và bán vàng miếng. Điều này dẫn đến việc cung ứng vàng miếng cho thị trường bị hạn chế, đặc biệt trong những thời điểm nhu cầu tăng đột biến.
Thực tiễn cho thấy, chính sách này đã giúp kiểm soát thị trường vàng trong một khoảng thời gian nhất định, nhưng đồng thời nó cũng tạo ra sự thiếu hụt nguồn cung khi nhu cầu tăng cao. Điều này làm cho giá vàng miếng SJC trong nước thường xuyên chênh lệch so với giá vàng thế giới. Thậm chí có thời điểm, chênh lệch giá giữa vàng trong nước và thế giới lên tới 20 triệu đồng/lượng, gây thiệt thòi cho người mua khi phải mua vàng với giá cao hơn giá trị thực.
Bên cạnh chính sách quản lý độc quyền, một nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng người dân gặp khó khăn trong việc mua vàng trực tuyến là hạ tầng công nghệ của các ngân hàng chưa đáp ứng được nhu cầu. Hệ thống đăng ký mua vàng trực tuyến của các ngân hàng thường xuyên gặp tình trạng nghẽn mạng, khiến người dân không thể truy cập hoặc hoàn thành giao dịch mua bán. Nhiều người dân phản ánh rằng, dù đã cố gắng đăng nhập vào hệ thống đúng thời gian mở bán, họ vẫn không thể đặt lệnh thành công.
Tình trạng này không chỉ gây bức xúc cho người dân mà còn tạo ra sự thiếu minh bạch trong giao dịch. Những người không thể mua vàng từ các kênh chính thống buộc phải tìm đến các kênh không chính thức hoặc chấp nhận mua vàng với giá chênh lệch cao.
Trước tình trạng khó khăn trong việc mua vàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các chuyên gia đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm cải thiện tình hình. Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước - ông Đào Minh Tú đã nhiều lần phát biểu về những thách thức mà cơ quan này đang đối mặt trong việc kiểm soát và điều tiết thị trường vàng.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú thừa nhận rằng việc bán vàng qua các ngân hàng thương mại là một giải pháp cần thiết để giảm tình trạng tụ tập đông người và ngăn chặn đầu cơ. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng đây chỉ là giải pháp tạm thời và không thể giải quyết triệt để được những thách thức mà thị trường vàng đang gặp phải. Ông Tú cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức 9 phiên đấu thầu vàng nhưng không đạt được hiệu quả như mong muốn, và đó là lý do cơ quan này chuyển sang hình thức bán vàng qua các ngân hàng thương mại.
Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước cho biết sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp nhằm cải thiện hạ tầng công nghệ và nâng cấp hệ thống giao dịch để giúp người dân dễ dàng tiếp cận vàng hơn. Cơ chế bán vàng qua các ngân hàng thương mại, kết hợp với việc giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng, sẽ giúp bình ổn giá vàng và giảm chênh lệch giá giữa vàng trong nước và thế giới.
Một trong những giải pháp căn cơ hơn mà các chuyên gia đã đề xuất là việc nới lỏng chính sách quản lý vàng và tăng cường cạnh tranh trên thị trường. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước nên giảm bớt sự độc quyền trong sản xuất và cung ứng vàng miếng, đồng thời cấp phép cho nhiều doanh nghiệp khác tham gia vào hoạt động nhập khẩu và sản xuất vàng.
Việc này không chỉ giúp tăng nguồn cung vàng miếng, từ đó giảm áp lực lên giá, mà còn giúp người dân dễ dàng tiếp cận vàng hơn. Khi có thêm nhiều doanh nghiệp tham gia vào thị trường, sự cạnh tranh lành mạnh sẽ giúp bình ổn giá và ngăn chặn tình trạng đầu cơ.
Cải thiện hạ tầng công nghệ là một giải pháp quan trọng để giảm tình trạng nghẽn mạng và giúp người dân dễ dàng đăng ký mua vàng trực tuyến. Các ngân hàng cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào hệ thống công nghệ thông tin để đảm bảo rằng người dân có thể truy cập và giao dịch một cách thuận tiện.
Việc ứng dụng các công nghệ hiện đại như blockchain có thể giúp minh bạch hóa quá trình mua bán vàng, ngăn chặn tình trạng đầu cơ và mua bán suất đăng ký. Blockchain sẽ giúp tạo ra một sổ cái giao dịch công khai, minh bạch và không thể thay đổi, từ đó giúp ngăn chặn các hoạt động gian lận.
Một giải pháp quan trọng khác là sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, Ngân hàng Nhà nước đang trong quá trình nghiên cứu và sẽ sửa đổi nghị định này để đảm bảo rằng thị trường vàng có thể phát triển bền vững và minh bạch hơn.
Việc điều chỉnh Nghị định 24 cần hướng tới việc giảm thiểu sự can thiệp hành chính vào thị trường, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khác tham gia vào hoạt động sản xuất và kinh doanh vàng. Điều này sẽ giúp tăng tính cạnh tranh, bình ổn giá và đảm bảo người dân có thể tiếp cận vàng miếng với giá cả hợp lý hơn.
Ngoài các biện pháp cải thiện hạ tầng công nghệ và sửa đổi chính sách, các chuyên gia còn đề xuất một giải pháp quan trọng là liên thông thị trường vàng trong nước với thị trường vàng quốc tế. Hiện tại, giá vàng trong nước và thế giới thường có sự chênh lệch lớn, gây ra tình trạng không nhất quán trong hoạt động kinh doanh và đầu tư.
Việc liên thông thị trường vàng trong nước với quốc tế sẽ giúp giảm chênh lệch giá, đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh và giúp người dân mua vàng với giá hợp lý hơn. Một số chuyên gia đã đề xuất rằng Ngân hàng Nhà nước nên xem xét cho phép nhiều doanh nghiệp nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và vàng trang sức, từ đó tăng cường nguồn cung và giảm chênh lệch giá.
Một đề xuất khác từ các chuyên gia là chuyển đổi thị trường vàng từ hình thức giao dịch vàng vật chất sang giao dịch vàng kỳ hạn. Thị trường vàng kỳ hạn cho phép người dân và nhà đầu tư thực hiện các hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn vàng, giúp giảm áp lực về nhu cầu mua vàng vật chất trực tiếp và giảm rủi ro từ biến động giá.
Việc phát triển thị trường vàng kỳ hạn không những chỉ giúp nâng cao tính linh hoạt của thị trường, mà còn khuyến khích việc huy động vàng trong dân để đầu tư và phát triển kinh tế. Đây là một giải pháp dài hạn giúp giảm sự phụ thuộc của người dân vào vàng miếng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường vàng.
Thị trường vàng tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, đặc biệt là việc người dân gặp khó khăn trong việc mua vàng miếng SJC trực tuyến. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã triển khai nhiều giải pháp tạm thời, nhưng để giải quyết triệt để vấn đề này, cần có những thay đổi căn cơ về chính sách quản lý và cơ sở hạ tầng công nghệ.
Các giải pháp như nới lỏng quản lý, tăng cường cạnh tranh, cải thiện hạ tầng công nghệ, liên thông thị trường vàng trong nước với quốc tế và phát triển thị trường vàng kỳ hạn đều là những đề xuất tiềm năng để giúp người dân dễ dàng tiếp cận vàng miếng với giá hợp lý hơn. Ngoài ra, việc sửa đổi Nghị định 24 và điều chỉnh chính sách quản lý vàng là bước quan trọng để đảm bảo thị trường vàng phát triển ổn định và bền vững trong tương lai.
Trong khi chờ đợi các giải pháp này được thực hiện, người dân vẫn cần kiên nhẫn và theo dõi sát sao các thông tin từ Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng về các biện pháp tiếp theo để bình ổn thị trường vàng và giúp họ có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vàng chính thống.