Thực tế, NHCSXH hiện đang thực hiện nghiệp vụ nhận TGTK từ cộng đồng người nghèo thông qua Tổ tiết kiệm và vay vốn. Việc người nghèo được gửi tiền tiết kiệm với những khoản tiền nhỏ, bước đầu đã tạo cho người nghèo có ý thức dành tiền tiết kiệm để tạo lập vốn tự có và quen dần với hoạt động tài chính.
NHCSXH triển khai hoạt động gửi tiền tiết kiệm tại Điểm giao dịch xã giúp người dân tiết kiệm chi phí và thời gian (Ảnh: PV)
Hơn nữa, việc thực hành tiết kiệm của tổ viên được thực hiện theo Quy ước chung của Tổ và theo nhu cầu, năng lực của từng tổ viên. Hàng tháng, căn cứ quy ước gửi tiền tiết kiệm của các thành viên trong Tổ, Tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn thực hiện nhận tiền gửi tiết kiệm của tổ viên. Mỗi tổ viên khi gửi tiền vào NHCSXH được Ngân hàng mở tài khoản để gửi, rút và thực hiện các dịch vụ thanh toán khác theo Quy định của NHCSXH. Tổ viên được quyền rút tiền gửi tiết kiệm của mình tại Điểm giao dịch xã/phường cố định của NHCSXH hoặc tại trụ sở NHCSXH. Lãi suất tiền gửi tiết kiệm là lãi suất không kỳ hạn.
Việc NHCSXH triển khai nhận tiền gửi cho người nghèo như trên đã giúp cho người nghèo có cơ hội gửi tiền ngay tại nơi cư trú với những món tiền nhỏ có khi chỉ vài nghìn, vài chục nghìn đồng để tích lũy, đảm bảo an toàn và để dành trả nợ. Hoạt động trên đã khơi dậy nhu cầu của các tầng lớp dân cư khác trong cộng đồng về mong muốn gửi tiền ngay gần nhà thay vì phải đến trụ sở của các ngân hàng thương mại. Vì vậy NHCSXH đã nghiên cứu và triển khai tiếp hình thức huy động TGTK tại Điểm giao dịch xã cho cộng đồng dân cư không phải là người nghèo tham gia Tổ tiết kiệm và vay vốn với hình thức tiền gửi đa dạng, mức tiền gửi tối thiểu thấp hơn các ngân hàng thương mại, lãi suất áp dụng theo lãi suất của các sản phẩm cùng loại, cùng kỳ hạn của NHCSXH nơi giao dịch TGTK. Người gửi tiền có thể gửi tiền tại Điểm giao dịch xã vào các ngày giao dịch và rút tại Điểm giao dịch xã vào các ngày có giao dịch xã hoặc trụ sở NHCSXH vào các ngày làm việc không có giao dịch xã. Ngày 30/09/2016, NHCSXH đã ban hành văn bản số 3815/NHCS-KHNV về việc Hướng dẫn tạm thời quy trình huy động tiền gửi tiết kiệm tại Điểm giao dịch xã. Việc triển khai hình thức huy động TGTK tại Điểm giao dịch xã là hết sức cần thiết khi có thể tận dụng được mạng lưới rộng khắp của các Điểm giao dịch xã hiện nay của NHCSXH và đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ của NHCSXH. Đồng thời việc triển khai dịch vụ này có ý nghĩa phổ cập dịch vụ tài chính đến những vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Như vậy, theo văn bản hướng dẫn, đối tượng áp dụng sẽ gồm có khách hàng là các cá nhân Việt Nam gửi tiền tiết kiệm bằng đồng Việt Nam tại Điểm giao dịch xã của NHCSXH; Chi nhánh NHCSXH cấp tỉnh, thành phố, Phòng giao dịch NHCSXH cấp huyện trong hệ thống NHCSXH thực hiện giao dịch về TGTK. Đối với những Điểm giao dịch xã không thể đi về trong ngày tạm thời chưa áp dụng việc nhận, chi trả TGTK theo quy định trên.
Trong khi đó, về điều kiện thực hiện các giao dịch liên quan đến tiền gửi tiết kiệm, văn bản hướng dẫn cũng quy định rõ:
Một là, đối với cá nhân Việt Nam từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ Luật Dân sự được thực hiện các giao dịch liên quan đến tiền gửi tiết kiệm. Khách hàng phải trực tiếp thực hiện giao dịch tiền gửi tiết kiệm. Khi gửi tiền, rút tiền khách hàng phải xuất trình chứng minh nhân dân/Hộ chiếu/Thẻ căn cước còn thời hạn hiệu lực.
Hai là, cá nhân Việt Nam từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của Bộ luật dân sự, nhưng có tài sản riêng đủ để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ dân sự theo quy định của Bộ Luật Dân sự thì được thực hiện các giao dịch liên quan đến tiền gửi tiết kiệm. Khi thực hiện giao dịch gửi tiền ngoài việc xuất trình chứng minh nhân dân/Hộ chiếu/Thẻ căn cước còn thời hạn hiệu lực, phải xuất trình giấy tờ chứng minh số tiền gửi ngân hàng là tài sản riêng của mình như: giấy tờ về thừa kế, tặng, cho hoặc các giấy tờ khác chứng minh số tiền gửi vào NHCSXH là của mình.
Ba là, đối với cá nhân chưa đủ 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật thì chỉ được thực hiện các giao dịch liên quan đến tiền gửi tiết kiệm thông qua người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật. Khi thực hiện giao dịch gửi tiền, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật, ngoài việc xuất trình chứng minh nhân dân/Hộ chiếu/Thẻ căn cước còn thời hạn hiệu lực, phải xuất trình giấy tờ chứng minh tư cách người giám hộ, người đại diện theo pháp luật của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Địa điểm nhận và chi trả TGTK là tại Điểm giao dịch xã.
Việc chi trả TGTK tại Điểm giao dịch xã chỉ áp dụng cho các Sổ tiết kiệm mở tại Điểm giao dịch xã. Trường hợp khách hàng gửi tiền gửi tiết kiệm tại Điểm giao dịch xã nhưng có nhu cầu rút không vào ngày giao dịch xã, thì thực hiện tại Trụ sở NHCSXH nơi mở Sổ tiết kiệm.
Đối với hình thức tiền gửi tiết kiệm, bao gồm: TGTK không kỳ hạn và TGTK có kỳ hạn.
Lãi suất TGTK áp dụng theo lãi suất của các sản phẩm cùng loại, cùng kỳ hạn của NHCSXH nơi giao dịch TGTK.
Đối với phương thức trả lãi, văn bản quy định: Đối với TGTK không kỳ hạn: lãi được chi trả (hoặc nhập gốc) hàng tháng và ngày tất toán tài khoản; Đối với TGTK có kỳ hạn: NHCSXH áp dụng phương thức trả lãi đầu kỳ/trả lãi cuối kỳ/trả lãi định kỳ theo quy định hiện hành của Tổng Giám đốc. Trường hợp, khách hàng rút TGTK trước hạn, khách hàng được hưởng lãi tối đa bằng mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn tại thời điểm rút TGTK.
Mức tiền gửi tối thiểu, cho mỗi lần gửi vào một Sổ tiết kiệm tùy thuộc vào sản phẩm TGTK mà khách hàng lựa chọn nhưng không thấp hơn 500.000 đồng (Năm trăm nghìn đồng). Đây là mức thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu của các ngân hàng thương mại khác quy định thường là từ 1.000.000 đồng trở lên.
Về việc rút tiền gửi tiết kiệm trước hạn, khách hàng được rút TGTK trước hạn theo quy định. Trường hợp rút trước hạn không đúng ngày giao dịch xã thì thực hiện tại Trụ sở NHCSXH nơi mở Sổ tiết kiệm. Trường hợp rút trước hạn đúng ngày giao dịch xã thì thực hiện tại Điểm giao dịch xã nơi mở Sổ tiết kiệm. Khi rút trước hạn tại Điểm giao dịch xã với số tiền từ 20.000.000 đồng trở lên, khách hàng phải thông báo cho NHCSXH nơi mở Sổ tiết kiệm trước tối thiểu 01 ngày làm việc thông qua điện thoại hoặc văn bản. Bộ phận tiếp nhận thông tin là Phòng/Tổ Kế toán - Ngân quỹ.