Tạo lực phát triển kinh tế
Là một trong 4 đơn vị thực hiện ủy thác vốn vay ưu đãi từ NHCSXH, đến nay, sau gần 15 năm thực hiện, tổng dư nợ vốn ủy thác do Đoàn Thanh niên đang quản lý đạt hơn 19.260 tỷ đồng với trên 831 nghìn hộ đoàn viên thanh niên được vay vốn ở 24.019 Tổ tiết kiệm và vay vốn. Các chương trình cho vay có dư nợ cao như: Hộ nghèo là 4.740 tỷ đồng; hộ cận nghèo 2.760 tỷ đồng; HSSV gần 2.400 tỷ đồng; hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn 2.205 tỷ đồng; nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn 2.080 tỷ đồng, hộ mới thoát nghèo 357 tỷ đồng…
Nhiều mô hình thanh niên sản xuất hiệu quả đã ra đời từ nguồn vốn vay ưu đãi tín dụng chính sách (Ảnh: P.M)
Để đạt được kết quả tích cực trên, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nhận thức rõ tầm quan trọng của tín dụng ưu đãi, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và NHCSXH đã ký Chương trình Liên tịch 283/VBLT về việc tổ chức thực hiện nhận ủy thác cho vay đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách theo Nghị định số 78/2002/NĐ-CP ngày 4/10/2002 của Chính phủ về tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Trên cơ sở đó, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã chỉ đạo các Tỉnh, Thành đoàn chỉ đạo các tổ chức đoàn cơ sở thực hiện tốt các công đoạn ủy thác với NHCSXH; triển khai thực hiện các giải pháp củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động, nhất là một số tỉnh có chất lượng tín dụng chưa cao. Trong công tác tập huấn, kiểm tra, đánh giá kết quả nhận ủy thác tín dụng chính sách, trao đổi giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng, tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ ban quản lý Tổ tiết kiệm và vay vốn và cán bộ đoàn cơ sở;… Bên cạnh đó, kết hợp lồng ghép các chương trình tập huấn giảm nghèo, chuyển giao tiến bộ KHKT giúp người sử dụng vốn vay hiệu quả, góp phần tạo việc làm lập thân, lập nghiệp cho thanh niên nông thôn.
Từ nguồn vốn ưu đãi, nhiều hộ thanh niên nghèo, cận nghèo đã có điều kiện phát triển chăn nuôi, trồng trọt, tạo thêm việc làm cho gia đình; nhiều hộ có điều kiện đưa giống mới năng suất cao vào sản xuất, thay đổi tập quán canh tác lạc hậu, xây dựng nhiều mô hình sản xuất hiệu quả. Đặc biệt, nhiều hộ nghèo từ làm ăn nhỏ, lẻ đã phát triển trở thành các chủ trang trại có quy mô lớn, sản xuất hàng hóa, thu hút nhiều lao động và việc làm ổn định và giúp được nhiều hộ khác thoát nghèo.
Điển hình như Tỉnh đoàn Nghệ An, một trong những đơn vị thực hiện tốt hoạt động ủy thác vốn vay ưu đãi từ NHCSXH. Nghệ An là một tỉnh có dân số đông, trong đó thanh niên độ tuổi từ 16 - 30 hiện có gần 1 triệu người, chiếm khoảng 27% dân số và 47% lực lượng lao động của tỉnh. Đây là nguồn lao động dồi dào nhưng do thiếu việc làm nên không ít người phải rời quê hương để đi làm thuê. Tuy nhiên, sau khi có phong trào “Thanh niên lập nghiệp”, được sự hỗ trợ của Tỉnh đoàn và các Sở, ban ngành và thường xuyên phối hợp với NHCSXH để giải ngân nguồn vốn vay ưu đãi cho thanh niên nông thôn có điều kiện phát triển sản xuất nhiều thanh niên. Hiện, tổng dư nợ trong thanh niên là 863 tỷ đồng, giải quyết cho hơn 28.000 hộ thanh niên được vay vốn. Hiện nay, toàn tỉnh có hơn 1.250 mô hình thanh niên phát triển kinh tế cho thu nhập ổn định và giải quyết việc làm cho nhiều lao động ở địa phương. Quỹ thanh niên lập nghiệp tỉnh hiện đang cho 16 dự án vay với tổng số vốn gần 1,7 tỷ đồng, tạo việc làm cho gần 300 lao động. Hàng năm, Nghệ An có từ 6 - 8 gương thanh niên được xét tặng giải thưởng Lương Định Của cấp toàn quốc. Đây là phần thưởng cao quý dành tặng cho các nhà nông trẻ xuất sắc trên lĩnh vực nông nghiệp.
Tạo sự gắn kết từ cơ sở
Là một trong 4 đơn vị thực hiện ủy thác vốn vay ưu đãi từ NHCSXH, đến nay tổng dư nợ nhận ủy thác qua tổ chức Đoàn Thanh niên trên địa bàn huyện Vị Xuyên (Hà Giang) đạt trên 24 tỷ đồng với 2.366 hộ thanh niên được vay vốn. Bí thư Huyện đoàn Vị Xuyên, Hoàng Thị Thanh Huyền khẳng định: “Tín dụng chính sách đã có nhiều đóng góp tích cực cho phong trào thanh niên ở địa phương, tạo sự gắn kết giữa thanh niên với tổ chức Đoàn. Trong quá trình thực hiện ủy thác vốn vay của NHCSXH, cán bộ Đoàn nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của thanh niên; các thanh niên có nhu cầu vay vốn được cán bộ Đoàn phối hợp cùng cán bộ NHCSXH tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ. Nhờ vậy, đã thu hút thanh niên ngày càng gắn kết với các cơ sở Đoàn, qua đó đưa công tác Đoàn và phong trào thanh niên ngày càng đi vào thực chất...”.
Đồng quan điểm này, đại diện Lãnh đạo Đoàn Thanh niên tỉnh Sơn La cho biết, về mặt phong trào nếu không có nguồn vốn của NHCSXH thì rất khó thúc đẩy tư duy đổi mới của thanh niên nông thôn, việc triển khai phong trào thi đua tuổi trẻ SXKD giỏi sẽ gặp khó khăn. Thực tế cho thấy, nơi nào cơ sở đoàn quan tâm đến khởi nghiệp, đến nguồn vốn vay thì thanh niên địa phương đó mới được tạo điều kiện tốt. Điều đáng mừng là có nhiều cán bộ đoàn làm kinh tế giỏi. Họ xông xáo, đi đầu và là tấm gương cho thanh niên địa phương noi theo.
Bên cạnh đó, với cán bộ làm công tác Đoàn có đặc thù là luân chuyển sang các công tác khác khá nhanh, “đầu vào” cũng rất đa dạng (có người học chuyên ngành Kinh tế, Khoa học xã hội, có người lại đi lên từ phong trào), do vậy, khi tham gia vào công tác nhận ủy thác vốn vay đã giúp cho các cán bộ Đoàn trau dồi thêm kiến thức, có kỹ năng, phương pháp làm việc liên quan đến hoạt động kinh tế, quản lý Nhà nước để hiểu thực tế hơn với các công việc sau này.
Thêm nữa, từ công tác ủy thác vốn ưu đãi của Đoàn Thanh niên với những hiệu quả thu về đã giúp cho việc nhìn nhận đánh giá của cấp ủy, chính quyền địa phương đối với công tác Đoàn và phong trào thanh niên ngày càng đi vào thực chất.
Cần chính sách linh hoạt hơn
Bên cạnh những kết quả khả quan, công tác cho vay vốn thanh niên vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vốn vay cho thanh niên hiện vẫn chưa đáp ứng đủ so với nhu cầu. Nhiều thanh niên có ý chí, mong muốn làm giàu nhưng gặp không ít khó khăn về thủ tục và các quy định ràng buộc để vay vốn.
Theo thống kê, hiện toàn tỉnh Điện Biên có khoảng 162.000 thanh niên, trong đó có trên 110.000 thanh niên đã đăng ký sinh hoạt trong các tổ chức Đoàn, như vậy nhu cầu vay vốn để phát triển kinh tế và làm giàu của thanh niên là không nhỏ. Theo quy định Quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm, để được vay vốn, thanh niên phải xây dựng phương án kinh doanh, chứng minh được hiệu quả các mô hình SXKD và một số trường hợp phải có tài sản thế chấp... Còn nếu vay từ nguồn vốn NHCSXH như theo Hướng dẫn số 75 ngày 24/2/2016 của Ban Bí thư Trung ương Đoàn về việc hướng dẫn thực hiện cho vay vốn Quỹ Quốc gia về việc làm nguồn vốn kênh Trung ương Đoàn, các cơ sở SXKD do đoàn viên làm chủ được vay vốn từ nguồn vốn kênh Trung ương Đoàn thì mức vay vốn tối đa không quá 1 tỷ đồng (thay cho 500 triệu đồng trước đây) đối với cơ sở SXKD và không quá 50 triệu đồng (thay cho 20 triệu đồng) đối với một lao động được tạo việc làm mới, tuy nhiên ngoài điều kiện phải có tài sản thế chấp còn phải thực hiện nhiều thủ tục khác nhau như chứng minh tính khả quan từ mô hình kinh tế, có giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận trang trại....
Theo Giám đốc Trung tâm hỗ trợ phát triển thanh niên nông thôn Trung ương, Đoàn Nguyễn Quốc Văn, thời gian qua Đoàn Thanh niên đã phối hợp khá chặt chẽ với hệ thống NHCSXH các cấp để triển khai dưới hình thức nhận ủy thác. Tuy nhiên, việc huy động nguồn vốn này chủ yếu dành cho đối tượng hộ gia đình trong khi đó, đa số lực lượng thanh niên trẻ còn chưa tách hộ hoặc chưa lập gia đình; nhiều trường hợp chưa tách hộ thì trong gia đình có bố hoặc mẹ đã vay vốn qua ủy thác các tổ chức Hội Nông dân; Hội Phụ nữ, Cựu chiến binh nên con không được vay nữa. Vì vậy, nhiều thanh niên dù “khát vốn” nhưng không thể vay vì không đáp ứng các tiêu chí.
Tới đây, Đoàn Thanh niên phối hợp với NHCSXH đang đề nghị xây dựng chương trình tín dụng cho thanh niên khởi nghiệp. Theo đó, nghiên cứu tìm hiểu tạo cơ chế hình thành Quỹ khởi nghiệp trên cơ sở hạt nhân vẫn là từ nguồn vốn của NHCSXH, xác định tăng cường đào tạo tập huấn, khơi dậy ý chí vươn lên làm giàu với việc xác định khởi nghiệp sẽ có rủi ro, thậm chí thất bại nhưng vẫn cần những hỗ trợ dài hơi liên quan tới vốn, khả năng phát triển… nhằm góp phần hình thành một đội ngũ doanh nhân trẻ như mục tiêu Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/05/2016 về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến 2020 đề ra đến 2020, cả nước có ít nhất 1 triệu doanh nghiệp hoạt động, trong đó có các doanh nghiệp có quy mô lớn, nguồn lực mạnh.