Phát huy truyền thông, xây dựng Viện mắt thành trung tâm nhãn khoa của cả nước

Là trung tâm nhãn khoa lớn nhất, mỗi năm, bệnh viện tiếp nhận trung bình 500.000 lượt bệnh nhân đến khám, điều trị. Bệnh viện cũng là nôi đào tạo cán bộ nhãn khoa cho cả nước. Hiện nay, cả nước có khoảng 2.000 bác sĩ nhãn khoa đang làm việc cho hệ thống y tế công và tư.Tỉ lệ mù lòa ở người 50 tuổi trở lên đã giảm từ 3,1% vào năm 2007 xuống còn 1,8% vào năm 2015, đã thanh toán bệnh khô mắt do thiếu vitamin và sắp sửa công bố thanh toán bệnh mắt hột…

Hiện nay, tập thể Viện đang tập trung phát huy truyền thống đoàn kết và sức mạnh anh hùng, tiếp tục xây dựng Bệnh viện Mắt TƯ theo hướng "Khoa học - Dân tộc - Hiện tại - Nhân văn" 

Ngược dòng lịch sử

Từ một nhà thương chữa mắt dốc Hàng Gà nhỏ bé (Sau này đổi tên thành Viện Mắt) với 50 giường bệnh ra đời năm 1917 mà cả Đông Dương biết đến, chỉ có vài bác sỹ, được trang bị thô sơ…khám và điều trị các bệnh mắt thông thường, do người Pháp trực tiếp điều hành.

Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ của quân và dân ta năm 1954 đã đặt dấu chấm hết cho giấc mộng thuộc địa của thực dân Pháp, miền Bắc hoàn toàn giải phóng và bắt tay vào xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhà thương chữa mắt dốc Hàng Gà  đã được Đảng và Chính phủ giao nhiệm vụ khám chữa các bệnh về mắt cho nhân dân lao động. Giáo sư Nguyễn Xuân Nguyên được giao trọng trách tiếp quản, củng cố và xây dựng đội ngũ cán bộ, kịp thời phục vụ nhân dân.

Vào thời điểm này bệnh mắt hột hoành hành khắp nơi, và là nguyên nhân chính gây mù ở nước ta. Một sự kiện đặc biệt quan trọng đánh dấu mốc son trong lịch sử ngành mắt Việt Nam, tháng 8.1956 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm Viện Mắt. Người đã quan tâm đến Viện Mắt và xem đây sẽ là hạt nhân để phát triển ngành mắt Việt Nam, phục vụ sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ mắt cho nhân dân. Ngày 1/7/1957, Viện Mắt hột chính thức được thành lập theo quyết định số 278/TTg ngày 1/7/1957 của Thủ tướng Chính Phủ với nhiệm vụ: Nghiên cứu bệnh mắt hột, phương pháp phòng và chữa bệnh mắt hột, tham mưu và giúp Bộ Y tế tổ chức công tác phòng chống bệnh mắt hột và phòng chống mù loà trên toàn quốc. Những năm đầu của thập kỷ 70 thế kỷ XX, bệnh mắt hột không còn là nguyên nhân gây mù chính mà bệnh đục thể thuỷ tinh trở thành nguyên nhân hàng đầu gây mù cùng nhiều bệnh mắt phức tạp khác, Viện Mắt hột trở thành Viện Mắt. Ngày 15/5/2003 Viện Mắt được sắp xếp lại theo Nghị định số 49/2003/NĐ-CP của Chính phủ và đổi tên thành Bệnh viện Mắt Trung ương.

Đến những ngày hoạt động ngày càng hiệu quả

Sau 60 năm xây dựng và phát triển, dưới chế độ của XHCN, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và Bộ Y tế, Bệnh viện Mắt Trung ương đã trở thành một trung tâm nhãn khoa lớn của cả nước, khẳng định vai trò hạt nhân, nòng cốt trong công tác khám chữa bệnh mắt tuyến cao nhất, đào tạo cán bộ, nghiên cứu khoa học, chỉ đạo tuyến, hợp tác quốc tế... tham mưu cho Bộ y tế đề ra mục tiêu, chiến lược phòng chống mù loà trên phạm vi toàn quốc.

Thuở ban đầu, khi thành lập Viện Mắt hột chỉ có 1 giáo sư, 4 bác sỹ, 1 dược sỹ và 11 y sỹ chuyên khoa, với 50 giường bệnh, cơ sở vật chất thiếu thốn, chật hẹp... đến nay Bệnh viện Mắt TW đã phát triển với quy mô 300 giường bệnh, cơ sở hạ tầng khang trang, đội ngũ cán bộ nhãn khoa hùng hậu với 408 cán bộ công chức, trong đó cán bộ có trình độ đại học trở lên 121 người (1GSTS, 4 PGS.TS, 13 tiến sỹ y học và 33 thạc sỹ). Với 9 khoa lâm sàng, 5 khoa cận lâm sàng và 8 phòng chức năng, được đầu tư các trang thiết bị hiện đại, tương xứng với qui mô là Bệnh viện chuyên khoa đầu ngành của  cả nước, ngang tầm với một số trung tâm nhãn khoa tiên tiến trong khu vực.

Mạng lưới chuyên khoa mắt cả nước đã phát triển không ngừng và rộng khắp trên toàn quốc, với mô hình tổ chức đa dạng : các Bệnh viện Mắt, Trung tâm Mắt, Trung tâm PCML, Trạm Mắt, khoa mắt – Trung tâm phòng chống bệnh xã hội ở các tỉnh, thành và nhiều Trung tâm y tế huyện đã thành lập khoa Mắt. Một mạng lưới cán bộ cơ sở, cán bộ y tế thôn bản đã được trang bị kiến thức, kỹ năng cơ bản chăm sóc mắt ban đầu, vì vậy, công tác phòng chống mù loà, phát hiện sớm và vận động bệnh nhân đi khám, phẫu thuật cho bệnh nhân mù do đục thể thuỷ tinh, xử trí đúng và chuyển tuyến kịp thời những bệnh nhân có bệnh mắt cần cấp cứu như glôcôm, loét giác mạc, viêm màng bồ đào, sang chấn mắt... Trong đó, Bệnh viện Mắt Trung ương là “cái nôi” đào tạo cán bộ nhãn khoa cho  cả nước, hầu hết cán bộ nhãn khoa đầu ngành tại các tỉnh thành đã được đào tạo, bồi dưỡng, nay trở thành  lực lượng nòng cốt bảo vệ và chăm sóc mắt nhân dân ở các địa phương.

Cách đây 5 thập kỷ, bệnh mắt hột là nguyên nhân hàng đầu gây mù loà và chiếm tỷ lệ 90% dân số, thì đến nay nó đã ở hàng thứ tư  (sau bệnh đục thể thuỷ tinh, các bệnh đáy mắt và glôcôm). Bệnh mắt hột hiện còn tồn tại rải rác ở một số ít địa phương, không còn trên quy mô tỉnh huyện mà chỉ khu trú ở phạm vi thôn xã, ở những nơi mà điều kiện vệ sinh môi trường và kinh tế xã hội thấp kém.

Bên cạnh bệnh mắt hột, bệnh đục thể thuỷ tinh trong suốt hai thập kỷ qua vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây mù loà ở nước ta. Theo điều tra, tỷ lệ mù loà ước tính trong dân số nước ta hiện nay khoảng  0,63%, trong đó người mù hai mắt do đục thể thuỷ tinh chiếm tới 71,3%, chủ yếu là ở người già, tiếp đó là các bệnh phần sau nhãn cầu 11,5%, và bệnh glôcôm chiếm  5,7%... Vì vậy, ngành Mắt và Bệnh viện Mắt TW luôn xem giải phóng mù loà do đục thể thuỷ tinh  là nhiệm vụ trọng tâm. Bên cạnh việc chú trọng số lượng điều trị phẫu thuật, giải quyết những người mù tồn đọng hàng năm, chúng ta đã không ngừng nâng cao chất lượng, phát triển và ứng dụng kỹ thuật tiên tiến. Hiện nay, điều trị phẫu thuật đục thể thuỷ tinh bằng phương pháp Phaco đã và đang được nhiều địa phương quan tâm phát triển, ứng dụng thành công. Đây là kỹ thuật tiên tiến với nhiều điểm ưu việt tạo nên bước đột phá của ngành Mắt trong tiến trình giải phóng mù loà do đục thể thuỷ tinh ở cộng đồng.

Bên cạnh công tác đào tạo, chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới, Bệnh viện Mắt Trung ương còn là trung tâm nghiên cứu khoa học và tuyến điều trị cao nhất. Mỗi năm Bệnh viện Mắt TW tiếp nhận trung bình trên 200.000 bệnh nhân đến khám và điều trị bệnh mắt. Nhiều năm qua, Bệnh viện Mắt TW luôn quan tâm đầu tư các trang thiết bị hiện đại phục vụ khám, chẩn đoán và điều trị bệnh, nghiên cứu ứng dụng những tiến bộ khoa học  kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực nhãn khoa như: mạch ký huỳnh quang, siêu âm chẩn đoán, chụp cắt lớp võng mạc OCT, điều trị phẫu thuật các tật khúc xạ bằng  laser, vi phẫu thuật dịch kính võng mạc, mổ đục thể thuỷ tinh bằng phương pháp Phaco, Phaco lạnh..., điều trị phục hồi cho trẻ khiếm thị, ghép giác mạc, sử dụng laser hồng ngoại điều trị cận thị tiến triển ở trẻ em,... Hàng trăm các công trình  nghiên cứu khoa học, từ điều tra cơ bản đến những công trình nghiên cứu ứng dụng đã được khẳng định và đạt hiệu quả cao trong thực tế. Ngoài ra, Bệnh viện Mắt TW còn tăng cường hợp tác chuyên môn, nghiên cứu khoa học với các đơn vị trong và ngoài ngành y tế như phối hợp với Quỹ bảo trợ trẻ em Việt Nam thực hiện chương trình “Vì ánh mắt trẻ thơ”, phối hợp Viện Dinh dưỡng điều tra tình hình khô mắt do thiếu Vitamin A ở trẻ em, phối hợp với Bệnh viện Nhi TW, Bệnh viện Phụ sản TW  nghiên cứu và điều trị bệnh võng mạc trẻ đẻ non, phòng chống mù loà ở trẻ em,...

Đặc biệt, sau những năm nước ta thực hiện chính sách đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng: Việt Nam muốn hợp tác và làm bạn với tất cả các nước, thực hiện chủ trương đó Bệnh viện Mắt TW đã không ngừng tăng cường, thúc đẩy và mở rộng quan hệ hợp tác với các nước, với các tổ chức quốc tế trên mọi lĩnh vực: trao đổi nghiên cứu khoa học, đào tạo cán bộ, đầu tư, hỗ trợ kinh phí, thuốc men, trang thiết bị, các chương trình phòng chống mù loà ở cộng đồng... Hiện tại, Bệnh viện Mắt TW có quan hệ hợp tác với nhiều nước như : Nhật Bản, Pháp, Mỹ, Australia, Ấn Độ... Quan hệ hợp tác thường xuyên, toàn diện với hàng chục tổ chức quốc tế như: WHO, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF), FHF, HKW, Sight First, CBM, Orbis, VESI, Quỹ Lion Clubs, ITI, Atlantic philanthropies (AP)...

Trải qua quá trình hình thành và phát triển, Bệnh viện đã đạt được nhiều danh hiệu cao quý: Huân chương độc lập, Huân chương lao động, Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới cùng nhiều phần thưởng danh dự khác mà Bệnh viện Mắt TW đã được Đảng và Nhà nước trao tặng ghi nhận những cống hiến trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân nhiều năm qua. Nhưng phần thưởng lớn nhất và tự hào nhất cho ngành Mắt  - Bệnh viện Mắt TW, chúng ta đã xây dựng được hình ảnh người thầy thuốc nhãn khoa ân cần, tận tuỵ, vững vàng và nhân ái trong lòng người bệnh, tạo được niềm tin yêu của nhân dân cả nước. Trọng trách vẻ vang nhưng  cũng đồng nghĩa với trách nhiệm nặng nề mà cán bộ nhãn khoa không ngừng phấn đấu, không được tự mãn với thành tích của mình.

Nhân kỷ niệm 100 năm Viện mắt và 60 năm Viện Mắt Trung ương vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của công tác bảo vệ, chăm sóc đôi mắt khỏe mạnh. Thủ tướng lưu ý, Bệnh viện cần tổ chức triển khai tốt Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Đồng thời, Thủ tướng mong muốn mỗi cán bộ, nhân viên, người lao động của Bệnh viện Mắt trung ương tiếp tục nỗ lực lao động, phấn đấu không ngừng nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân, xây dựng Bệnh viện trở thành trung tâm nhãn khoa của cả nước, sánh vai với các trung tâm nhãn khoa trong khu vực và thế giới. Mặt khác, Bệnh viện phải hướng tới sự hài lòng của người bệnh, xây dựng môi trường Bệnh viện xanh - sạch - đẹp, làm cho bệnh nhân cảm thấy an toàn hơn, yên tâm hơn.

Đề cập đến chiến lược xây dựng và phát triển Bệnh viện, Thủ tướng nêu rõ, Bệnh viện cần chú trọng đào tạo nguồn nhân lực vừa hồng, vừa chuyên, đồng thời có chế độ đãi ngộ người tài, tạo điều kiện cho các bác sĩ trẻ đi học tập ở trong và ngoài nước.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Hiệp, Giám đốc Bệnh viện Mắt trung ương, mỗi năm, Bệnh viện tiếp nhận trung bình 500.000 lượt bệnh nhân đến khám, điều trị. Tỷ lệ mù lòa ở người 50 tuổi trở lên đã giảm từ 3,1% vào năm 2007 xuống còn 1,8% vào năm 2015. Trong số những nguyên nhân gây mù hiện tại, 80% số trường hợp có thể phòng hoặc chữa được nếu có các biện pháp phòng chống hiệu quả.