Chiến thắng Việt Bắc Thu Đông 1947 – Giá trị lịch sử và hiện thực

Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947 là một trong những sự kiện quan trọng trong ba mươi năm tiến hành chiến tranh cách mạng giành lại độc lập, tự do cho Tổ quốc. Với thắng lợi của chiến dịch, quân dân ta đã vượt qua giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, tạo tiền đề để đi đến thắng lợi cuối cùng.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thượng tướng Lê Chiêm, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng Ban Tổ chức Hội thảo, khẳng định: Để tôn vinh và làm rõ thêm giá trị của chiến thắng, trong cuộc hội thảo khoa học hôm nay, chúng ta cùng nhau tiếp tục khẳng định và làm sáng tỏ thêm một số vấn đề sau:

Một là, sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt, nhạy bén của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự điều hành kịp thời của Bộ Tổng Chỉ huy, nhân tố quyết định thắng lợi của Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947 và toàn bộ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Hai là, âm mưu và hành động xâm lược, bản chất hiếu chiến, phiêu lưu mạo hiểm, ảo tưởng của thực dân Pháp thông qua kế hoạch tiến công lên Việt Bắc hòng phá căn cứ địa và chụp bắt cơ quan đầu não kháng chiến.

Ba là, vai trò của đồng bào các dân tộc Việt Bắc, tinh thần chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, mưu trí, sáng tạo của lực lượng vũ trang và nhân dân, trực tiếp là các tỉnh Bắc Kạn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Phú Thọ, Vĩnh Phúc... cùng quân dân trên các chiến trường phối hợp.

Bốn là, tiếp tục phân tích, khái quát và đúc kết những bài học kinh nghiệm thiết thực trong Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947, phục vụ việc hoạch định chủ trương, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng và Nhà nước; chiến lược xây dựng lực lượng và thế trận chiến tranh nhân dân đối với sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.   

Báo cáo đề dẫn tại Hội thảo, Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam nhấn mạnh: Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947 là chiến dịch đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam, sự kiện đánh dấu sự hình thành, phát triển của nghệ thuật chiến dịch. Qua đó, Quân đội cách mạng đã trưởng thành vượt bậc cả về trình độ kỹ thuật, chiến thuật cũng như khả năng tiêu diệt địch, đặc biệt là sự hiệp đồng chiến đấu hiệu quả giữa các lực lượng vũ trang. Từ thắng lợi Việt Bắc Thu - Đông 1947, quân, dân Việt Nam đã tiến lên giành thắng lợi to lớn, kết thúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, tạo đà đánh thắng đế quốc Mỹ những năm về sau.

Tại Hội thảo, Ban tổ chức Hội thảo đã nhận được trên 80 bài tham luận của các đồng chí lãnh đạo, tướng lĩnh, sĩ quan cao cấp của các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, Tỉnh ủy và Bộ chỉ huy quân sự các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng, Tuyên Quang, Phú Thọ, Lạng Sơn, Vĩnh Phúc,…; các nhà nghiên cứu lịch sử trong và ngoài quân đội,… Các tham luận đã phản ánh khá toàn diện, đầy đủ và sâu sắc hơn về các vấn đề liên quan đến Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947; trong đó tập trung vào ý nghĩa, giá trị và kinh nghiệm lịch sử của sự kiện lịch sử này đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nói riêng và sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc nói chung, cũng như rút ra bài học cho công cuộc xây dựng và và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Mỗi tham luận là một công trình nghiên cứu độc lập, đi sâu nghiên cứu theo từng vấn đề cụ thể, trong hệ đề tài được xác định.

Nhiều tham luận đã trình bày tình hình đất nước nói chung và Việt Bắc nói riêng từ sau ngày Toàn quốc kháng chiến đến trước cuộc tiến công của thực dân Pháp. Đó là giai đoạn quân và dân ta đang ra sức củng cố tiềm lực và thế trận, xây dựng hậu phương - căn cứ địa, phát triển lực lượng vũ trang sẵn sàng đối phó với các hành động quân sự của địch.

Cùng với đó, các tham luận tập trung phân tích âm mưu, kế hoạch chiến lược của thực dân Pháp, nhằm thực hiện đòn tiến công quân sự có tính chất quyết định hòng nhanh chóng kết thúc chiến tranh, cụ thể là kế hoạch tiến công lên Việt Bắc với mục tiêu chụp bắt cơ quan lãnh đạo kháng chiến, đánh qụy chủ lực ta, phá huỷ căn cứ địa và tiềm lực của cuộc kháng chiến, phong tỏa biên giới Việt - Trung, lấy thắng lợi quân sự để thực hiện mưu mô lập chính quyền thân Pháp, áp đặt lại ách cai trị lên đất nước ta.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân dân ta đã tích cực chuẩn bị đối phó với âm mưu và hành động của địch, thông qua chủ trương, kế hoạch của các hội nghị quân sự toàn quốc lần thứ 3, lần thứ 4, qua các chỉ thị của Trung ương Đảng,… Các tham luận cũng tập trung phân tích nguyên nhân của những dự báo chưa sát, chưa đúng thời điểm và hướng tiến công của thực dân Pháp, nên đã có những lúng túng bất ngờ khi địch tấn công lên Việt Bắc và coi đây là bài học kinh nghiệm sâu sắc trong Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947.

Bằng phương pháp tiếp cận và từ nhiều nguồn tài liệu khác nhau, các tham luận đã khẳng định và làm rõ thêm sự lãnh đạo sáng suốt, chỉ đạo tài tình của Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Tổng Chỉ huy - khẳng định đây là nhân tố quyết định để quân và dân ta sớm giành lại thế chủ động, tổ chức thế trận, bố trí binh lực, từng bước đánh bại cuộc hành quân đại quy mô và đầy tham vọng của thực dân Pháp. Vai trò của các lực lượng vũ trang, của đồng bào các dân tộc, các mặt trận trên địa bàn diễn ra chiến dịch và sự phối hợp của các chiến trường trong cả nước, tạo nên thế trận chiến tranh nhân dân rộng khắp, huy động được sức mạnh toàn dân để tiến hành phản công thắng lợi... 

Về đánh giá tầm vóc, ý nghĩa và bài học của chiến thắng Việt Bắc Thu - Đông 1947, nhiều tham luận đã đi sâu nhìn nhận thế và lực của ta và địch trước và sau Chiến dịch Việt Bắc, nhấn mạnh tầm quan trọng của chiến thắng, không những làm phá sản hoàn toàn chiến lược “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp, mà điều quan trọng là bảo đảm an toàn cho cơ quan lãnh đạo kháng chiến, bảo toàn và phát triển được lực lượng chủ lực, hạn chế tổn thất về tiềm lực kháng chiến, bảo vệ được căn cứ địa,… đưa cuộc kháng chiến của quân và dân ta vượt qua được thử thách nghiêm trọng. Với thực dân Pháp, thất bại trong Thu - Đông 1947, là mốc đánh dấu mở đầu sự bị động về mặt chiến lược. Từ đây, giới quân sự thực dân buộc phải chấp nhận theo đuổi cuộc chiến tranh kéo dài ngoài ý muốn, ngày càng lún sâu vào bị động và đi đến kết cục thất bại.

Bên cạnh đó, một số tham luận còn đi sâu về sự phát triển của các tổ chức, lực lượng qua chiến thắng Việt Bắc Thu - Đông 1947. Từ thực tế diễn biến Chiến dịch Việt Bắc, một số tác giả đã nêu bật những bài học sâu sắc, toàn diện, có thể vận dụng vào xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” để hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Có thể khẳng định rằng các tham luận tại hội thảo đã đề cập một cách khá toàn diện, cụ thể, thể hiện sự đào sâu suy nghĩ, tìm tòi nghiên cứu các nội dung một cách có chất lượng, đã góp phần phản ánh tầm vóc, ý nghĩa to lớn của chiến thắng Việt Bắc Thu - Đông 1947. Đây thực sự là những đóng góp quan trọng và thiết thực trong công tác nghiên cứu khoa học lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp; về cuộc chiến tranh nhân dân; về nghệ thuật lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng; về nghệ thuật quân sự, cụ thể là nghệ thuật chiến dịch phản công đầu tiên của quân đội ta.

Các tham luận của Hội thảo cũng toát lên nội dung quan trọng là tôn vinh Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng bào, đồng chí đã anh dũng chiến đấu, hy sinh để làm nên thắng lợi Việt Bắc Thu - Đông 1947. Tầm vóc và ý nghĩa lịch sử của chiến thắng là một trong những nội dung quan trọng trong giáo dục lịch sử, nhằm tăng thêm lòng tự hào dân tộc, ý chí tự lực, tự cường cho các thế hệ “con Lạc, cháu Hồng” và cho bạn bè quốc tế hiểu hơn về giá trị của dân tộc Việt Nam qua thắng lợi quan trọng này./.