 |
| Ảnh minh họa (Ảnh: M.P) |
Lý giải về mục đích xây dựng dự thảo thông tư này, NHNN cho biết, hoạt động thanh toán, chuyển tiền từ Việt Nam ra nước ngoài trong thời gian qua được các ngân hàng triển khai thực hiện trên cơ sở đảm bảo nguyên tắc tự do hóa các giao dịch vãng lai.
Theo đó, tất cả các giao dịch thanh toán và chuyển tiền đối với giao dịch vãng lai giữa người cư trú và người không cư trú được tự do thực hiện. Tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối khi thực hiện giao dịch ngoại hối cho khách hàng có trách nhiệm xem xét, kiểm tra, lưu giữ các giấy tờ và các chứng từ phù hợp các giao dịch thực tế để đảm bảo việc cung ứng các dịch vụ ngoại hối được thực hiện đúng mục đích và phù hợp với quy định của pháp luật. Tổ chức, cá nhân có trách nhiệm xuất trình các chứng từ theo quy định của tổ chức tín dụng khi mua, chuyển, mang ngoại tệ ra nước ngoài phục vụ các giao dịch vãng lai và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính xác thực của các loại giấy tờ, chứng từ đã xuất trình.
Theo đánh giá của các chuyên gia, hoạt động thanh toán, chuyển tiền của các ngân hàng đã tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân khi có nhu cầu chuyển tiền ra nước ngoài cho các mục đích hợp pháp.
Trong khi đó, thực tế hoạt động thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài (như mua, bán ngoại tệ của tổ chức, cá nhân để thanh toán, chuyển tiền cho các mục đích được phép; mang ngoại tệ, đồng Việt Nam tiền mặt của cá nhân khi xuất nhập cảnh; mua bán ngoại tệ của tổ chức tín dụng; hoạt động chuyển khẩu...) đã được quy định, tuy nhiên nằm rải rác ở nhiều văn bản dẫn đến các ngân hàng khó tra cứu trong quá trình thực hiện. Ngoài ra, phát sinh nhu cầu của các ngân hàng về việc hướng dẫn cụ thể đối với một số giao dịch vãng lai khác để thuận lợi hơn khi triển khai thực hiện hoạt động thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài.
Do đó, để tập trung các quy định đối với hoạt động thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài, NHNN đã xây dựng Thông tư hướng dẫn hoạt động chuyển tiền một chiều ra nước ngoài và thanh toán, chuyển tiền cho các giao dịch vãng lai khác của người cư trú là tổ chức, cá nhân nhằm tích hợp, thống nhất các quy định vào một văn bản hợp nhất, tổng hợp, hoàn thiện quy định pháp luật phù hợp với thực tế phát sinh trong thời gian qua.
Theo NHNN, Thông tư được xây dựng bảo tuân thủ nguyên tắc về tự do hóa các giao dịch vãng lại theo cam kết quốc tế với Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và các quy định liên quan. Các quy định được xây dựng đảm bảo tạo thuận lợi cho hoạt động chuyển tiền của các ngân hàng, tổ chức và cá nhân, không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; không gây xáo trộn cho thị trường. Đồng thời, vẫn đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước đối với hoạt động chuyển tiền ra nước ngoài của tổ chức, cá nhân.
Cụ thể, với hoạt động chuyển tiền một chiều ra nước ngoài cho mục đích tài trợ, viện trợ của người cư trú là tổ chức. Dự thảo Thông tư có quy định cụ thể về nguồn tiền sử dụng để viện trợ hoặc tài trợ. Việc mang ngoại tệ ra nước ngoài của tổ chức chỉ áp dụng trong trường hợp mang ngoại tệ để viện trợ theo các cam kết, thỏa thuận giữa Nhà nước, Chính phủ, các cấp chính quyền địa phương với nước ngoài.
Cùng với đó, đối với các mục đích chuyển tiền một chiều khác của tổ chức, căn cứ vào thực tế, dự thảo Thông tư quy định các trường hợp như: Phân bổ tiền tài trợ cho các thành viên nước ngoài tham gia dự án, đề tài nghiên cứu khoa học; Hoàn trả tiền tài trợ thực hiện các dự án ở Việt Nam theo các cam kết, thỏa thuận với bên nước ngoài; Trả thưởng cho người không cư trú là tổ chức, cá nhân ở nước ngoài tham gia các chương trình, cuộc thi tại Việt Nam…
Tổ chức có thể sử dụng ngoại tệ trên tài khoản thanh toán, ngoại tệ mua của ngân hàng được phép để chuyển, mang ra nước ngoài cho các mục đích chuyển tiền một chiều ra nước ngoài. Tổ chức mang ngoại tệ trên mức khai báo hải quan phải xin Giấy Xác nhận mang ngoại tệ tiền mặt ra nước ngoài do các ngân hàng được phép cấp theo quy định hiện hành của pháp luật về mang ngoại tệ khi xuất, nhập cảnh.
Để đảm bảo kiểm soát các giao dịch thanh toán, chuyển tiền ra nước ngoài, dự thảo Thông tư quy định cụ thể trách nhiệm của ngân hàng được phép, tổ chức và cá nhân trong việc xây dựng quy trình, thủ tục, xuất trình, kiểm tra và lưu giữ giấy tờ và chứng từ đúng mục đích và phù hợp với quy định của pháp luật.
Ngoài ra, để đảm bảo hoàn thiện khuôn khổ pháp lý liên quan đến chuyển tiền quốc tế ra vào Việt Nam, phù hợp với chuẩn mực quốc tế theo kiến nghị của đoàn đánh giá đa phương APG (Nhóm châu Á Thái Bình Dương về chống rửa tiền) đối với cơ chế phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố của Việt Nam, dự thảo Thông tư quy định về trách nhiệm của ngân hàng được phép trong việc thu thập các thông tin cần thiết về tổ chức, cá nhân chuyển tiền và tổ chức, cá nhân thụ hưởng ở nước ngoài. Ngân hàng được phép có quyền từ chối hoặc không thực hiện các giao dịch bán, chuyển ngoại tệ ra nước ngoài nếu tổ chức, cá nhân cung cấp không đầy đủ và/hoặc không chính xác thông tin.