Tiếp tục Phiên họp thứ 25, chiều 17/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nghe Báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề giám sát của Quốc hội về “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”.
"Đã giám sát là phải xác định trách nhiệm rất rõ, không thể nói chung chung"
 |
| Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ |
Phát biểu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị làm rõ quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo những chương trình này có suy giảm so với giai đoạn trước hay không? Bởi Quốc hội rất lo ngại có thể giai đoạn này có nhiều tác động, nhất là ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19.
Nhấn mạnh lúc khó khăn nhất nông nghiệp vẫn là bệ đỡ, Chủ tịch Quốc hội lưu ý và đề nghị báo cáo bớt tính chất kỹ thuật mà đi sâu những vấn đề chính trị, kinh tế - xã hội, gắn với những quan điểm, chính sách của Đảng.
Theo Chủ tịch Quốc hội, giám sát phải làm rõ được vì sao giải ngân chậm? Có còn để xảy ra tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản, để xảy ra trục lợi chính sách hay không...? Đồng thời yêu cầu mỗi giám sát phải có một kết quả cụ thể, đưa ra những sáng kiến.
Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu “Đã giám sát là phải xác định trách nhiệm rất rõ, không thể nói chung chung là 3 Chương trình mục tiêu triển khai rất chậm mà không có trách nhiệm gì". Nếu trách nhiệm của Quốc hội thì chỉ ra để Quốc hội phải rút kinh nghiệm, của Thường vụ Quốc hội cũng phải chỉ ra để chịu trách nhiệm, của Ủy ban nào thì Ủy ban đó phải chịu trách nhiệm; Chính phủ, bộ, ngành nào cũng phải nói rõ, cũng phải chịu trách nhiệm chuyện này.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, sau giám sát này phải tạo ra chuyển biến căn bản, tập trung toàn lực trong chuyện này, từ vấn đề công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp.
“Chỗ nào làm tốt thì phải biểu dương, phải khen thưởng. Chỗ nào yếu kém thì phải chịu trách nhiệm, phải phê bình, phải kiểm điểm. Những nội dung gì cần phải làm rõ sai phạm thì chúng ta phải làm rõ sai phạm” - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu.
Còn có tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm, né tránh
 |
| Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát |
Trước đó, trình bày Báo cáo, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm - Phó Trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát của Quốc hội nêu rõ: Đoàn giám sát nhận thấy, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương sớm triển khai các Nghị quyết của Quốc hội về phê duyệt chủ chương đầu tư các Chương trình Mục tiêu quốc gia. Mặc dù khối lượng văn bản về quản lý, hướng dẫn thực hiện cả 3 Chương trình mà Trung ương phải ban hành là rất lớn (trên 70 văn bản), nhưng đến nay Chính phủ và các bộ, ngành đã cơ bản hoàn thành, làm căn cứ để địa phương cụ thể hóa và triển khai thực hiện.
Về công tác lập kế hoạch và phân bổ vốn thực hiện các chương trình đến nay đã được Chính phủ giao về các địa phương theo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, trên cơ sở đó, các địa phương trình HĐND phân bổ theo quy định.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc nhấn mạnh, việc triển khai các Chương trình Mục tiêu quốc gia đã góp phần nâng cao nhận thức, huy động sự vào cuộc của hệ thống chính trị, người dân, doanh nghiệp trong phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo ở vùng nông thôn, miền núi khó khăn và đặc biệt khó khăn…
Bên cạnh kết quả đạt được, Báo cáo cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong triển khai 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia như: Dù Ban Chỉ đạo Trung ương và cấp tỉnh đã được kiện toàn, thành lập Ban Chỉ đạo cấp huyện và phân công cán bộ xã phụ trách các chương trình nhưng việc thành lập bộ phận giúp việc chưa có sự thống nhất giữa các địa phương, dẫn đến thiếu thống nhất trong chỉ đạo, điều hành. Cán bộ theo dõi từ huyện đến xã thường xuyên thay đổi nên công tác tham mưu, giúp việc trong chỉ đạo điều hành thiếu tính liên tục, kịp thời. Năng lực một số cán bộ theo dõi các Chương trình mục tiêu quốc gia còn nhiều hạn chế so với yêu cầu, nhất là ở các tỉnh, huyện, xã nghèo miền núi, biên giới đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện. Cán bộ giúp việc Ban Quản lý cấp xã để thực hiện các Chương trình Mục tiêu quốc gia chủ yếu làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, nên công tác tổng hơp báo cáo số liệu đôi khi chưa đầy đủ. Còn có tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm, né tránh.
Đáng lưu ý, theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, mặc dù công tác ban hành các văn bản quản lý đến nay cơ bản đã hoàn thành, nhưng qua giám sát nhiều địa phương phản ánh số lượng văn bản quá nhiều, trên 300 văn bản của cả Trung ương và địa phương. Trong khi đó, nhiều nội dung hướng dẫn chưa rõ ràng, khó thực hiện, có những nội dung dù đã được sửa đổi, bổ sung nhưng địa phương vẫn không triển khai được, thậm chí có nội dung sau khi được sửa đổi, bổ sung thì quy định còn chặt chẽ, khó thực hiện hơn.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cũng cho biết thêm, hiện tại đã đến giữa kỳ thực hiện, nhưng vẫn còn một số nội dung chính sách, tiêu chí chưa được các bộ, ngành hướng dẫn./.