Việt Nam kêu gọi các bên liên quan ở Libya sớm nối lại tiến trình đàm phán hòa bình

Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) họp trực tuyến công khai về tình hình Libya và hoạt động của Phái bộ Hỗ trợ của LHQ tại Libya

Ngày 02/9/2020, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) đã họp trực tuyến công khai về tình hình Libya và hoạt động của Phái bộ Hỗ trợ của LHQ tại Libya (UNSMIL).

Báo cáo trước HĐBA, bà Stephanie Williams, Quyền Đại diện đặc biệt của Tổng Thư ký LHQ về Libya kiêm người đứng đầu UNSMIL cho biết mặc dù giao tranh đã giảm từ tháng 6 đến nay nhưng chiến sự vẫn tiếp diễn ở khu vực xung quanh thành phố Sirte; bày tỏ quan ngại về việc các bên liên quan tại Libya tiếp tục được hỗ trợ từ bên ngoài, về suy thoái kinh tế và gia tăng bất ổn xã hội, đặc biệt là các cuộc biểu tình tại Thủ đô Tripoli từ cuối tháng 8/2020. Quyền Đại diện đặc biệt ghi nhận một số nỗ lực gần đây của các bên ở Libya, trong đó có việc ra Tuyên bố ngày 21/8/2020 kêu gọi ngừng bắn, thiết lập một khu vực phi quân sự ở thành phố Sirte và tiến tới bầu cử Tổng thống và Quốc hội vào tháng 3/2021; nhấn mạnh giải pháp duy nhất cho xung đột tại Libya là đối thoại và thỏa hiệp nhằm hướng tới một thỏa thuận chính trị toàn diện; kêu gọi cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước tham gia Hội nghị Berlin về Libya tiếp tục đóng góp vào tiến trình hòa bình ở Libya. Chủ tịch Ủy ban Trừng phạt Libya của HĐBA (Đại sứ, Phó Trưởng Phái đoàn Đức) nhấn mạnh các bên liên quan ở Libya và các quốc gia thành viên có trách nhiệm thực thi đầy đủ lệnh cấm vận vũ khí của HĐBA liên quan đến Libya.  

Trong phát biểu, các nước thành viên HĐBA đều chia sẻ quan ngại của Quyền Đại diện đặc biệt về tình hình Libya; kêu gọi các bên ở Libya tôn trọng Tuyên bố ngày 21/8, sớm quay trở lại tiến trình đàm phán hòa bình và đạt thỏa thuận ngừng bắn dài hạn; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng luật nhân đạo quốc tế, bảo đảm tiếp cận nhân đạo trong bối cảnh đại dịch COVID-19; ủng hộ việc tiếp tục gia hạn nhiệm vụ của UNSMIL. Nhiều nước kêu gọi việc sớm bổ nhiệm Đại diện đặc biệt mới của Tổng Thư ký về Libya (thay thế ông Ghassan Salamé, đã từ chức đầu tháng 3/2020). Đại diện Libya nhấn mạnh cam kết và nỗ lực của Chính phủ Đoàn kết Dân tộc (GNA) trong việc thúc đẩy giải pháp chính trị cho xung đột; lên án việc lực lượng đối lập tấn công dân thường và các cơ sở dân sự; kêu gọi HĐBA có hành động cụ thể hơn trong việc thúc đẩy hòa bình tại Libya.

Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ, khẳng định tầm quan trọng của việc thúc đẩy các cam kết của Hội nghị Berlin về Libya đã được HĐBA ủng hộ tại Nghị quyết 2510. Đại sứ ghi nhận Tuyên bố 21/8 của các bên liên quan, kêu gọi các bên chấm dứt chiến sự và quay trở lại đàm phán hòa bình trên 03 kênh chính trị - quân sự - kinh tế; ghi nhận nỗ lực của LHQ, UNSMIL, các nước láng giềng của Libya và các tổ chức khu vực trong thúc đẩy hòa bình ở Libya; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ lệnh cấm vận vũ khí của HĐBA và chấm dứt sự can thiệp từ bên ngoài. Đại sứ khẳng định Việt Nam ủng hộ hoạt động của UNSMIL, trong đó có việc gia hạn nhiệm vụ của UNSMIL thêm 12 tháng, cũng như việc sớm bổ nhiệm Đại diện đặc biệt của Tổng Thư ký LHQ về Libya.

*Xung đột tại Libya tiếp tục là một trong những xung đột vũ trang phức tạp nhất trên thế giới hiện nay. Lực lượng của Chính phủ Đoàn kết Dân tộc (GNA) và Quân đội Quốc gia Libya (LNA) tiếp tục giao chiến bất chấp lời kêu gọi ngừng bắn toàn cầu của Tổng Thư ký LHQ trong bối cảnh đại dịch COVID-19. Theo thông tin từ UNSMIL, trong 6 tháng đầu năm 2020, số thương vong dân thường là hơn 350 người, tăng 173% so với cùng thời điểm năm ngoái. Hơn 400.000 người bị mất nhà cửa kể từ tháng 4/2019. Tính đến ngày 2/9/2020, Libya đã ghi nhận hơn 15000 ca nhiễm và hơn 250 trường hợp tử vong vì COVID-19.

**Phái bộ hỗ trợ của LHQ tại Libya (UNSMIL) được thành lập theo Nghị quyết 2009 (tháng 9/2011). Đây là Phái bộ Chính trị với nhiệm vụ chính là hỗ trợ tiến trình chuyển tiếp chính trị và tiến hành bầu cử toàn quốc ở Libya. UNSMIL được gia hạn gần nhất theo Nghị quyết 2486 (12/9/2019) với thời hạn 12 tháng và sẽ hết hạn nhiệm vụ vào ngày 15/9/2020./.