Cần lan tỏa giá trị văn hóa ra thế giới

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại Hội nghị (Ảnh:K.T)

Chiều ngày 25/12/2019, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020.Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị.

Dự thảo báo cáo tổng kết 10 của Bộ VHTTDL đã đánh giá kết quả thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và các chương trình dự án, đề án của Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020.Theo đó, Bộ VHTT&DL khẳng định:Trong những năm qua, việc tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020 đã thu được nhiều kết quả, tác động tích cực đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần thực hiện dân chủ ở cơ sở, ổn định chính trị, giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống các tệ nạn xã hội.

Sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đã có chuyển biến tích cực, đạt kết quả quan trọng, góp phần tạo không khí dân chủ, dân trí được nâng cao tính năng động sáng tạo, tính chủ động và tính tích cực xã hội của con người được phát huy, dân chủ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội được mở rộng, góp phần hình thành các nhân tố mới, giá trị mới của con người Việt Nam. Tư tưởng, đạo đức, lối sống, đời sống văn hóa của các tầng lớp nhân dân có nhiều chuyển biến quan trọng.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được mở rộng và đi vào chiều sâu mang lại hiệu quả thiết thực. Nhiều phong trào, cuộc vận động về văn hóa đạt kết quả tích cực, góp phần tạo môi trường văn hóa, bảo vệ và phát huy những giá trị nhân văn truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

10 năm qua, nhờ thực hiện tốt Chiến lược phát triển văn hóa,các hoạt động văn hóa, văn nghệ diễn ra sôi động, đáp ứng nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ đa dạng của công chúng. Sản phẩm văn hóa, văn học nghệ thuật ngày càng phong phú, đa dạng, tăng đáng kể về số lượng, chất lượng; đã và đang hình thành thị trường sản phẩm văn hóa, văn học, nghệ thuật, khoa học, công nghệ. Xã hội hóa hoạt động văn hóa ngày càng được mở rộng, góp phần đáng kể vào việc xây dựng các thiết chế văn hóa.Văn hóa đã thực sự trở thành một nội dung quan trọng trong các hoạt động của cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể các cấp, từng bước gắn bó chặt chẽ với các nhiệm vụ kinh tế, xã hội,xây dựng, chỉnh đốn Đảng, quốc phòng-an ninh, đối ngoại…

Không những thế, sau 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa, các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp có nhiều cố gắng trong việc dàn dựng các tác phẩm, tiết mục và tổ chức biểu diễn. Tổ chức tốt các chương trình nghệ thuật phục vụ nhiệm vụ chính trị, kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, các liên hoan, cuộc thi nghệ thuật chuyên nghiệp. Các ban, nhóm nhạc xã hội hoá hoạt động sôi động, tạo nên đời sống âm nhạc phong phú, đa dạng.

Hoạt động văn học nghệ thuật, thông tin báo chí cũng được mở rộng, có nhiều thành tựu đóng góp tích cực cho sự nghiệp đổi mới. Đội ngũ làm công tác văn hóa, văn nghệ có bước trưởng thành; quyền tự do sáng tạo của văn nghệ sĩ được tôn trọng…

Tại Hội nghị, các đại biểu đại diện cho các đơn vị văn hóa, các nhà nghiên cứu, chuyên gia về văn hóa đã tập trung thảo luận, phân tích, làm rõ nguyên nhân của khó khăn, hạn chế và đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc, để hoàn thiện đánh giá tổng quát nhất về tình hình thực hiện Chiến lược, nhằm xây dựng cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc ban hành Chiến lược mới, cũng như xác định những căn cứ cho các chính sách của Đảng, Chính phủ và ngành văn hóa trong những vấn đề liên quan đến lĩnh vực văn hóa.

Hội nghị có sự góp mặt của các chuyên gia, nhà lãnh đạo, quản lý về văn hóa (Ảnh:K.T)

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam biểu dương những kết quả đã đạt được sau 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa. Phó Thủ tướng nhấn mạnh:Văn hoá là một quá trình nỗ lực, sáng tạo liên tục,  10 năm qua việc thực hiện Chiến lược đã đạt được những kết quả tích cực. Nhiều lĩnh vực văn hoá đã có thể lượng hoá được bằng số liệu để nhìn nhận rõ sự phát triển, thay đổi chứ không chỉ là những nhận định cảm tính.Ví dụ: Trong lĩnh vực điện ảnh, dù còn không ít bức xúc nhưng nhìn lại khi bắt đầu thực hiện Chiến lược mỗi năm có 8 phim truyện được sản xuất, 63 rạp chiếu phim thì đến năm 2019 các hãng phim đã sản xuất 44 phim truyện, cả nước có 544 rạp chiếu phim.

Hay đối với nhận định văn hoá đọc đang đi xuống thì trong năm 2019 ngành thư viện ghi nhận hơn 47 triệu lượt người đến các thư viện công cộng (so với 19 triệu người của năm 2009). Ngành xuất bản có bước tiến mạnh mẽ, tăng trưởng bình quân hàng năm từ 15-20% về số bản sách, từ 8-10% về số đầu sách, 10-15% về trang in. Sự phát triển đa dạng của hệ thống thư viện, phòng đọc tư nhân…

Phó Thủ tướng cho rằng, trong thời gian tới, ngành VHTTDL cần đẩy mạnh chuẩn hoá các tiêu chí, xây dựng phương pháp lượng hoá làm cơ sở để đánh giá, định hướng xã hội trước các vấn đề văn hoá, đạo đức. “Đây là việc khó nhưng không phải không làm được”.

Đặc biệt, theo Phó Thủ tướng nhận thức trong xã hội về văn hoá sau 10 năm thực hiện Chiến lược được nâng lên, trước hết là trong hệ thống chính quyền các cấp.Nhận thức về văn hoá đã đi sâu vào ngõ ngách của đời sống từ văn hoá công sở, văn hoá doanh nghiệp đến văn hoá gia đình, cộng đồng, làng xã.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cho rằng, đâu đó trong toàn hệ thống và xã hội, văn hoá vẫn chưa được coi trọng đúng mức. Một số cấp uỷ, chính quyền địa phương chưa dành đủ thời gian chỉ đạo, nguồn lực cho văn hoá mà vẫn chạy theo sức ép tăng trưởng kinh tế.Sự thụ hưởng của người dân đối với các loại hình văn học nghệ thuật, tham gia vào sáng tác, phổ biến cũng hơn trước rất nhiều. Bên cạnh hệ thống thiết chế văn hoá do Nhà nước đầu tư, các doanh nghiệp và nhân dân rất tích cực tham gia phát triển các thiết chế văn hoá xã hội hoá.

Nhiều chỉ số thành phần trong Chỉ số phát triển con người của Việt Nam như giáo dục, khoa học, văn hoá cao hơn so với nhiều nước cùng trình độ phát triển.

Không chỉ mang văn hoá Việt Nam ra nước ngoài, đem những giá trị, sản phẩm văn hoá thế giới đến Việt Nam mà hoạt động sáng tạo văn học nghệ thuật của Việt Nam cũng đã tiếp thu, Việt hoá nhiều điểm mới của thời đại, của các nước với tốc độ nhanh hơn trước.

Mặc dù vậy, Phó Thủ tướng cho rằng ngành công nghiệp văn hoá của Việt Nam cần phải xác định được những điểm đột phá trong những năm tiếp theo để phát triển cả về kinh tế, đồng thời lan toả giá trị văn hoá Việt Nam ra thế giới.

Theo Phó Thủ tướng, tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây của ngành du lịch (năm 2019 ước đạt 18 triệu lượt khách quốc tế), không thể thiếu sự đóng góp của văn hoá, con người Việt Nam với sự thân thiện, mến khách, cùng nhiều di sản đặc sắc, độc đáo đang được gìn giữ, phát huy, được các tổ chức quốc tế đánh giá cao.

Tuy nhiên ở lĩnh vực bảo tồn, phát huy giá trị các di sản vẫn còn nhiều thách thức. Thực tế ở nhiều di sản thiên nhiên, văn hoá đang đứng trước nguy cơ “biến dạng” do những doanh nghiệp đầu tư chưa có đủ tiềm lực, kinh nghiệm, hiểu biết.Trước độ mở và sự phát triển ngày càng nhanh của khoa học công nghệ, không gian mạng đang ảnh hưởng ngày càng lớn đến tư duy, suy nghĩ của thế hệ trẻ, đặt ra những yêu cầu rất mới trong phát triển con người, Phó Thủ tướng cho rằng phải nhìn nhận rất nghiêm túc vấn đề này trong xây dựng chiến lược phát triển văn hoá 10 năm tới.

Phó Thủ tướng khẳng định: Những thành quả nổi bật của kinh tế-xã hội đất nước, sự phát triển thị trường văn hoá, hội nhập quốc tế, khoa học công nghệ, không gian mạng… đòi hỏi cần phải có sự nhìn nhận, đánh giá, tổng kết chiến lược phát triển văn hoá đến năm 2020 để kế thừa những mặt tích cực, đề ra các giải pháp, công việc cần tập trung trong thời gian tới.