Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong lòng các đại sứ

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Người cộng sản trung kiên, một nhà lãnh đạo kiệt xuất của dân tộc Việt Nam

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trao Quyết định bổ nhiệm Đại sứ nước CHXHCN Việt Nam tại Liên bang Nga cho Đại sứ Đặng Minh Khôi năm 2019 (Ảnh: TTXVN)

Tuy biết rằng “sinh, lão, bệnh, tử” là quy luật của tự nhiên, nhưng ngày 19/7/2024 khi nghe tin Tổng Bí thư từ trần thì lòng tôi nặng trĩu, không muốn tin vào sự thật là một người cộng sản trung kiên, một nhà lãnh đạo kiệt xuất của dân tộc Việt Nam đã ra đi mãi mãi. Mát-xcơ-va những ngày này mưa nhiều hơn thường lệ và khi Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga vừa treo cờ rủ thì trời đổ cơn mưa lớn bất thường, dường như muốn chia sẻ tâm trạng đau buồn của tất cả người dân Việt Nam ở trong và ngoài nước.

Trong cuộc đời ngoại giao của mình tôi có may mắn được nhiều lần phục vụ và báo cáo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trên những cương vị khác nhau, Vụ trưởng Vụ Đông Bắc Á, Thứ trưởng ngoại giao, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc (2015 - 2019) và Liên bang Nga (từ 2021 đến nay). Tại tất cả các buổi làm việc, Tổng Bí thư đều dành thời gian lắng nghe và đưa ra những chỉ đạo cụ thể, sát sao, mang tầm chiến lược. Tổng Bí thư luôn căn dặn chúng tôi là cán bộ ngoại giao được đào tạo bài bản, có trình độ và năng lực nhưng cần phải không ngừng rèn luyện, làm ngoại giao là “mang chuông đi đánh xứ người”, phải đàng hoàng, đĩnh đạc nhưng cũng hết sức chân thành, phải thuộc bài, đúng vai, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết.

Cá nhân tôi luôn cảm nhận ở Tổng Bí thư sự bình tĩnh và bản lĩnh kiên cường của một nhà lãnh đạo hiểu rõ thời cuộc với ý chí quyết tâm bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc cũng như mong muốn chân thành phát triển quan hệ hữu nghị với các nước trên thế giới. Tổng Bí thư đã kế thừa, phát triển và vận dụng sáng tạo đường lối đối ngoại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đậm đà bản sắc “cây tre Việt Nam”, “mềm mại, khôn khéo nhưng rất kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định, can trường trước mọi thử thách, khó khăn vì độc lập dân tộc, vì tự do hạnh phúc của nhân dân. Đoàn kết nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc”.

Trong quan hệ với nước bạn Trung Quốc,  Tổng Bí thư luôn coi phát triển quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện Việt Nam - Trung Quốc là ưu tiên hàng đầu, đồng thời luôn đặt mối quan hệ này trong tổng thể đường lối đối ngoại  độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa của ta, xử lý hài hòa quan hệ giữa ta với cả Trung Quốc, Nga, Mỹ, Nhật Bản… Trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2011 của Tổng Bí thư, hai nước đã ký được Thỏa thuận về các nguyên tắc cơ bản giải quyết vấn đề trên biển, là cơ sở pháp lý quan trọng để ta và Trung Quốc tiến hành đàm phán về các vấn đề trên biển. Các chuyến thăm của Tổng Bí thư đến Trung Quốc sau đó, trong đó có chuyến thăm năm 2015 và 2017 mà tôi được vinh dự tham gia đón với tư cách Đại sứ, cũng như chuyến thăm năm 2022, đã góp phần quan trọng mang tính quyết định để duy trì, củng cố, tăng cường quan hệ giữa hai Đảng, hai nước cũng như giữ gìn hòa bình, ổn định tại Biển Đông, giữ vững chủ quyền biển đảo, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, lãnh đạo và người dân Trung Quốc cũng cảm nhận rõ và hết sức tôn trọng sự chân thành của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong phát triển quan hệ hữu nghị, ổn định, lâu dài với Trung Quốc trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau. Việc Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đích thân đến Đại sứ quán ta tại Bắc Kinh để kính viếng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là minh chứng rõ ràng nhất. Đây là điều chưa từng có tiền lệ trong quan hệ hai Đảng, hai nước từ trước đến nay và cũng là lần đầu tiên đồng chí Tập Cận Bình đến thăm một đại sứ quán nước ngoài tại Bắc Kinh.

Đối với nước Nga, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có tình cảm rất đặc biệt, đã từng học tập tại Liên Xô cũ và nhiều lần sang thăm Nga, trong đó có hai lần trên cương vị Tổng Bí thư vào năm 2014 và 2018, nhiều lần đón lãnh đạo Nga sang thăm Việt Nam và Tổng thống Nga V. Putin là vị khách quốc tế cuối cùng mà Tổng Bí thư tiếp (20/6/2024). Có thể nói, với sự chỉ đạo và tham gia trực tiếp của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, quan hệ giữa hai nước đã được nâng lên thành quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện (2012) là mức cao nhất của quan hệ giữa nước ta với các nước và ngày nay tiếp tục vượt qua nhiều khó khăn, thách thức của tình hình thế giới và khu vực đầy biến động, thực sự trở thành mối quan hệ thủy chung, chân thành. Tổng thống V. Putin, các nhà lãnh đạo quốc hội, chính quyền, các tổ chức đoàn thể xã hội ở Nga đã ngay từ những giờ phút đầu tiên gửi điện chia buồn về sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, bày tỏ lòng tiếc thương vô hạn, “nước Nga sẽ nhớ đến Tổng Bí thư như một người bạn thực sự có đóng góp cá nhân to lớn cho việc thiết lập và phát triển quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện” giữa hai nước. Cá nhân tôi còn nhớ mãi hình ảnh Tổng thống V. Putin ôm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại cuộc gặp ngày 20/6/2024, một hình ảnh hết sức cảm động, rất tình người, cái ôm của hai người bạn thân thiết. Lúc đó Tổng Bí thư đã rất mệt nhưng với trọng trách trước đất nước, trước nhân dân, với sự quan tâm đến quan hệ với Liên bang Nga và tình cảm cá nhân đối với nước Nga, Tổng Bí thư đã vượt qua bệnh tật để tiếp Tổng thống V. Putin và có buổi trao đổi quan trọng, mang tính chiến lược định hướng cho quan hệ giữa hai nước trong tình hình hiện nay.

Đại sứ Đặng Minh Khôi đón Tổng Bí thư đến thăm Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc năm 2017 (Ảnh do Đại sứ Đặng Minh Khôi cung cấp)

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng còn để lại trong tôi hình ảnh một nhà lãnh đạo hết sức bình dị, gần gũi, luôn dành tình cảm yêu thương, quan tâm đến cấp dưới, trong đó có cá nhân tôi. Khi trao đổi bên lề, Tổng Bí thư luôn dí dỏm, thân thiết. Nhân dịp thăm Trung Quốc năm 2017, khi tôi vừa báo cáo xong thì Tổng Bí thư khen “Đại sứ có khẩu khí”. Lần tôi thăm Tổng Bí thư khi đang điều trị bệnh tại bệnh viện 108 năm 2019, Tổng Bí thư nắm tay tôi nói “chào ngài Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Cộng hòa nhân dân Trung Hoa” và hỏi “mình gọi thế đã đúng lễ tân chưa ?”, đồng thời căn dặn “làm đại sứ oách lắm đấy nhưng phải nhớ mình đại diện cho đất nước”, phải luôn nhớ “sau lưng mình là Tổ quốc, là nhân dân”.

Khi được cử đi làm Đại sứ tại Liên bang Nga, tôi có xin và ngày 21/10/2020 vinh dự được Tổng Bí thư lần đầu tiên và duy nhất trên cương vị Tổng Bí thư, Chủ tịch nước trao quyết định bổ nhiệm cùng với 8 Đại sứ khác. Năm ngoái khi đến báo cáo (10/2023), gặp tôi Tổng Bí thư nói luôn “anh em mình lâu ngày chưa gặp nhau”. Ngoài công việc, Tổng Bí thư cũng thường xuyên thăm hỏi tôi về gia đình và con cái cũng như chia sẻ những khó khăn, vất vả của cán bộ ngoại giao khi phải công tác xa gia đình, hết sức quan tâm đến chế độ chính sách cho cán bộ, nhân viên ngoại giao. Tổng Bí thư thường xuyên động viên, khẳng định Đảng, Nhà nước luôn tin tưởng ở Bộ Ngoại giao và đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại. Tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 (12/2023), Tổng Bí thư biểu dương “công tác đối ngoại đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, trở thành điểm sáng đầy ấn tượng trong toàn bộ những kết quả, thành tựu chung của đất nước những năm qua”.

Trong bài viết ngay sau khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, Chủ tịch nước Tô Lâm chia sẻ: “Trọn cuộc đời đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã bền bỉ cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc bằng một tinh thần, ý chí thép, không lùi bước trước những trở ngại, khó khăn… giữ vững nguyên tắc, sống trọn cuộc đời vì nước, vì dân”.

Tập thể cán bộ nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga và những người làm công tác đối ngoại trong và ngoài nước không bao giờ quên những lời căn dặn và sự gửi gắm, tin tưởng của Đảng, nhà nước và nhân dân, tự hứa với mình cần nỗ lực rèn luyện, phấn đấu để không phụ lòng mong mỏi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, để phụng sự tốt hơn đất nước và nhân dân, vì lợi ích quốc gia, dân tộc.

Cá nhân tôi tin rằng, Tổng Bí thư ra đi không phải là sự kết thúc mà là một sự bắt đầu mới. Xin vĩnh biệt Tổng Bí thư!

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Campuchia Nguyễn Huy Tăng: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Một nhân cách vĩ đại

Mặc dù biết sức khỏe của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã kém đi trong thời gian gần đây và dẫu biết rằng sinh tử là quy luật muôn đời, nhưng tôi vẫn vô cùng bồi hồi, xúc động khi được tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời vào hồi 13 giờ 38 phút ngày 19 tháng 7 năm 2024. Tôi cũng như bao người thực sự tiếc thương cho một trái tim vĩ đại, một Lãnh tụ kiệt xuất của Đảng ta đã rời xa chúng ta về với thế giới người hiền.

Tôi có may mắn được nhiều lần phục vụ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhiều lần được dịch cho Tổng Bí thư trong các cuộc làm việc với Lãnh đạo Campuchia từ khi ông còn là Bí thư Thành ủy Hà Nội cho đến khi làm Chủ tịch Quốc hội và sau này là Tổng Bí thư của Đảng, mỗi lần được đi dịch hay đi phục vụ các cuộc làm việc của Tổng Bí thư tôi học hỏi được nhiều điều. Đặc biệt, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng thấy ở Ông toát lên một phong thái ung dung, đĩnh đạc, nội dung trao đổi của Ông luôn khúc triết, rõ ràng và có sức lôi cuốn mạnh mẽ, khiến đối tác trao đổi luôn cảm phục, tin yêu, kính trọng.

Đại sứ Việt Nam tại Campuchia Nguyễn Huy Tăng (Ảnh: Nguồn ĐSQ Việt Nam tại Campuchia)

Một điều khiến tôi vô cùng xúc động về tình cảm yêu thương mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dành cho cấp dưới, trong đó có cá nhân tôi. Ở ông luôn toát lên một tấm lòng bao dung, vị tha, tình yêu thương con người vô bờ bến. Tôi chưa bao giờ thấy ông quát mắng anh em cấp dưới. Nếu có sai ông cũng chỉ nhắc nhở một cách rất nhẹ nhàng, đủ để anh em thấm thía và tự rút ra bài học cho mình. Tôi nhớ mãi một lần vào tháng 8/2017 Tổng Bí thư tiếp lãnh đạo một đơn vị, đó là một đơn vị kinh tế đang có những thiếu sót, khuyết điểm trong công tác quản lý, sau khi nghe báo cáo, Tổng Bí thư không thể hiện thái độ gay gắt mà chỉ phê bình và nhắc nhở một cách rất nhẹ nhàng, trong đó có một câu khiến tôi nhớ mãi, ông nói: “các cậu làm gì thì làm, nhưng chớ có “mua danh ba vạn, bán danh ba đồng”. Đêm hôm đó tôi cứ suy nghĩ mãi và cho đến tận bây giờ lời nhắc nhở của Tổng Bí thư đối với đơn vị kia, vẫn vô cùng thấm thía với bản thân tôi, một lời nhắc nhở tuy nhẹ nhàng nhưng thật sâu sắc. Từ đó đến nay, trong cuộc sống và công việc của mình, tôi luôn tuân theo lời căn dặn và nhắc nhở đó của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng để rèn luyện, phấn đấu và giữ gìn.

Nhiều lần tôi được gặp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng để báo cáo về công tác chuẩn bị cho hoạt động đối ngoại của đồng chí, bao giờ đồng chí cũng đặt câu hỏi là điểm nhấn của hoạt động này là gì? Nội dung có gì mới không? Có điểm gì cần lưu ý không? Và sau khi nghe chúng tôi báo cáo xong, bao giờ Tổng Bí thư cũng rút ra những điểm nhấn và gợi mở cho chúng tôi chuẩn bị thêm một số nội dung cần thiết. Nhờ vậy mà mọi hoạt động đối ngoại của Tổng Bí thư đều đạt kết quả rất tốt đẹp. Một điều mà tôi luôn ghi nhớ lời chỉ dạy của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là trong quan hệ với các nước việc ký được các thỏa thuận hợp tác trên các lĩnh vực là tốt, nhưng quan trọng hơn là ký xong thì phải làm, chứ ký xong mà để đấy, không làm thì mất niềm tin của đối tác. Do vậy, mỗi khi chứng kiến các bộ, ngành ký kết các thỏa thuận hợp tác, Tổng Bí thư thường dí dỏm nói vui với người ký “Bút sa là gà chết” đấy nhé! Cũng hàm ý nhắc nhở các bộ, ngành ký xong thì phải cố gắng thực hiện.

Trước khi lên đường đi làm Đại sứ tại Campuchia, tôi xin phép được đến chào để nghe ý kiến chỉ đạo, dặn dò của Tổng Bí thư. Sau khi nghe tôi báo cáo về công tác chuẩn bị cho nhiệm vụ mới, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mỉm cười và căn dặn tôi: Tình hình nước bạn cậu nắm chắc rồi, cậu lại có quan hệ gần gũi với các Lãnh đạo Campuchia, với vai trò đại sứ cố gắng đóng góp thật nhiều vào việc vun đắp và phát triển quan hệ giữa nước ta với nước bạn. Lời căn dặn của Tổng Bí thư tuy ngắn gọn như vậy, nhưng tôi hiểu đó là một trọng trách không hề nhỏ và trong suốt thời gian qua tôi đã luôn cố gắng làm mọi việc theo lời căn dặn của Người.

Vĩnh biệt Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, tập thể cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và các cơ quan bên cạnh Đại sứ quán Việt Nam tại Campuchia nguyện quyết tâm nỗ lực phấn đấu và tích cực góp phần vào việc vun đắp, phát triển quan hệ “Láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài” Việt Nam - Campuchia không ngừng đơm hoa, kết trái vì hành phúc của nhân dân hai nước và sự phồn vinh của hai dân tộc. 

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Venezuela Vũ Trung Mỹ: Luôn ân cần chỉ bảo như một người cha dành cho con

Đại sứ Vũ Trung Mỹ dịch cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Lễ mít tinh hữu nghị đoàn kết tại cầu cảng Hải Phòng, cảng La Havana ở thủ đô La Havana chiều 10/4/2012. Tại đây, Tổng bí thư cũng đã trao 5.000 tấn gạo - món quà đoàn kết của nhân dân Việt Nam tặng nhân dân Cuba anh em (Ảnh: Đại sứ cung cấp)

Với tư cách của một người là cán bộ Ban Đối ngoại Trung ương, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Venezuela Vũ Trung Mỹ đã có nhiều thời gian phục vụ trực tiếp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đại sứ Vũ Trung Mỹ chia sẻ: “Khi nghe tin Tổng Bí thư ra đi, tôi cảm thấy một sự hụt hẫng rất lớn như cảm giác một người rất thân thiết trong gia đình của mình vậy”.

Tôi rất vinh dự được phục vụ Tổng Bí thư khá lâu từ năm 2001 khi ông sang thăm Cuba với tư cách là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội. Trong chuyến thăm đó, tôi được tham gia phục vụ gián tiếp. Từ năm 2004, khi về công tác tại Ban Đối ngoại Trung ương, tôi thường xuyên được phục vụ Tổng Bí thư hơn, trong đó có một số chuyến thăm của Tổng Bí thư sang Cuba năm 2012 và năm 2018. Đặc biệt, chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào tháng 3/2018 đã để lại dấu ấn đặc biệt trong quan hệ hai nước Việt Nam - Cuba. Ngoài ra với tư cách là cán bộ của Ban Đối ngoại Trung ương, tôi đã tham gia dịch cho các cuộc tiếp của Tổng Bí thư với lãnh đạo cấp cao Cuba và các lãnh đạo các nước Mỹ Latinh.

Đại sứ Vũ Trung Mỹ dịch tại buổi trao đổi giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Cuba Thủ tướng Cuba Manuel Marrero Cruz (Ảnh do Đại sứ cung cấp)

Trong bài viết "Kể về kỷ niệm đặc biệt trong chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng" đăng trong cuốn sách Xây dựng và phát triển nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc “Cây tre Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Đại sứ Vũ Trung Mỹ viết: “Chuyến thăm cấp cao Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Cuba năm 2018 đã để lại nhiều bất ngờ, thú vị. Một trong những điểm nhấn của chuyến thăm bắt đầu từ cuộc trao đổi riêng giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với đồng chí Raun Caxtơrô, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba”.  Báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng khu vực Mỹ Latinh đã dùng những từ khá đặc biệt để diễn tả như “hai lãnh tụ cộng sản không rời nhau nửa bước”, “hai lãnh tụ có mái đầu bạc tiếp tục làm tươi mới quan hệ đặc biệt Việt Nam - Cuba”. Phong cách bình dị, gần gũi, thân tình của Tổng Bí thư, việc Tổng Bí thư tiếp xúc, trực tiếp, ân cần, thăm hỏi các cháu thiếu nhi… đã để lại ấn tượng rất tốt đẹp đối với nhân dân Cuba.

Một trong những điểm nhấn của chuyến thăm cấp cao nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Cuba năm 2018 là cuộc trao đổi riêng giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với đồng chí Raun Caxtơrô, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba (Ảnh do Đại sứ cung cấp)

Đối với Đại sứ Vũ Trung Mỹ, có lẽ sự quan tâm, chỉ bảo ân cần của Tổng Bí thư luôn để lại cảm giác ấm ấp tình người. Đại sứ cho biết, những tình cảm đó có cảm giác như một người cha dành cho người con. “Có những lần nhận nhiệm vụ phiên dịch cho Tổng Bí thư, tôi dịch không thoát nghĩa, sau khi kết thúc buổi dịch tôi báo cáo, Tổng Bí thư không những không trách cứ mà còn động viên, chia sẻ, giải thích lại cặn kẽ, có ý kiến góp ý cho tôi để lần sau dịch được trôi chảy hơn… Nhưng có lẽ kỷ niệm sâu sắc nhất mà tôi không bao giờ quên, đó là trong một lần bước lên xe phục vụ Tổng Bí thư từ sân bay về, khi đó Tổng Bí thư có hỏi thăm tình hình gia đình, con cái. Tôi có thưa với Tổng Bí thư hoàn cảnh lúc đó tôi vừa sinh con thứ 3, Tổng Bí thư dừng lại và trầm ngâm một lúc rồi nói với tôi thôi đó cũng là chuyện đã rồi, nhưng quan trọng là cháu phải quan tâm chăm sóc cho các cháu mạnh khỏe, sau này là những người có ích cho đất nước. Sự quan tâm, những lời nói động viên của một nhà lãnh đạo khiến tôi vô cùng xúc động và luôn nhìn vào tấm gương của Tổng Bí thư để học tập, phấn đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước giao phó./.