Đây là các nghi thức được thực hiện mỗi dịp Tết đến, xuân về nhằm bảo tồn những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Nghi thức thả cá chép trong lễ ông Công ông Táo được chuẩn bị kỹ lưỡng, đoàn rước ăn mặc chỉnh tề trong trang phục truyền thống áo the, khăn xếp. Những con cá chép đỏ được đựng trong chậu bằng đồng thau, sau khi làm lễ cúng được rước ra sông cổ tại khu di tích khảo cổ 18 Hoàng Diệu để phóng sinh.
 |
| Thả cá chép tại khu di tích khảo cổ 18 Hoàng Diệu. (Ảnh: Thanh Tùng) |
Sau khi tiễn ông Công ông Táo về trời, đoàn rước trở về khu vực Đoan Môn tái hiện việc dựng cây nêu ngày Tết. Theo quan niệm dân gian, cây nêu được dựng nên để đánh dấu thời khắc chuyển giao giữa năm mới và năm cũ, đồng thời tập tục này còn mang ý nghĩa cầu mong quốc thái dân an, mùa màng tốt tươi.
Năm nay, lần đầu tiên, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với một số tổ chức, đơn vị văn hóa thực hành nghi lễ tiến xuân ngưu, một nghi thức độc đáo trong cung đình xưa, diễn ra vào ngày lập Xuân, với mong muốn xua tan giá rét mùa Đông, đón mùa Xuân mới và mùa màng bội thu, no ấm.
Lễ tiến xuân ngưu được thể nghiệm tại Hoàng thành Thăng Long dựa trên kết quả nghiên cứu về nghi lễ cung đình, bao gồm các nghi thức diễn ra tại sân Điện Kính Thiên như: Rước xuân ngưu, Tiến xuân ngưu, Ban xuân ngưu, Phép đả xuân ngưu (Đánh trâu mùa Xuân).
Cùng với đó, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội còn tổ chức các hoạt động trưng bày, thể nghiệm diễn xướng, trải nghiệm tương tác, góp phần gìn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống và phục vụ nhân dân đón xuân vui Tết. Trong đó, trưng bày chủ đề “Tân Sửu nghênh xuân” giới thiệu hình ảnh độc đáo về nghi lễ tiến xuân ngưu thông qua mô hình thần câu mang tế xuân, xuân ngưu vua ban trong nghi lễ ngày lập xuân thời Lê Trung hưng. Trưng bày giới thiệu các phong tục và truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong ngày Tết Nguyên đán như: Không gian thờ cúng, đón Tết, phong tục chúc Tết và mừng tuổi ngày Tết, nghệ thuật thư pháp, tranh vẽ với chủ đề Chào đón mùa xuân…
 |
| Nghi thức dựng cây nêu. (Ảnh: Thanh Tùng) |
Đặc biệt, giúp du khách và các gia đình lưu lại những khoảnh khắc ấm áp của mùa xuân mới, Trung tâm thực hiện cụm trang trí “Cầu xuân như ý”, nổi bật với mô hình gia đình nhà Trâu vàng chào đón năm mới, hệ thống đèn lồng truyền thống, pano hoạt cảnh du xuân, cùng các tiểu cảnh hoa xuân rực rỡ... Chương trình Tết Việt “Tân Sửu nghênh xuân” cũng dành nhiều nội dung và không gian riêng cho trẻ em vui chơi, tìm hiểu lịch sử, giáo dục truyền thống như: Kể chuyện Lễ tiến xuân ngưu thời Lê Trung Hưng; Tết ở Hoàng cung gắn với phong tục khai bút, xin chữ... Du khách đến Trung tâm Hoàng thành Thăng Long dịp này có dịp tham gia trải nghiệm sáng tạo “Phẩm vật nghênh xuân”, xin chữ đầu xuân, tô tranh dân gian, nặn tò he, làm hoa đào, hoa cúc, làm hoa và con giống bằng lá cây với sự hướng dẫn của nghệ nhân Nguyễn Mạnh Thắng...
Bà Nguyễn Thị Yến, Trưởng phòng Hướng dẫn - Thuyết minh, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội cho biết, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên Trung tâm đã chủ động giảm quy mô các hoạt động, chỉ thực hiện các nghi lễ chính, không tập trung đông người và tăng cường các biện pháp phòng dịch như vệ sinh khử khuẩn, bố trí máy đo thân nhiệt tự động, bình dung dịch sát khuẩn tay tự động; thường xuyên cập nhật thông điệp phòng chống COVID-19 tới du khách…
Theo bà Nguyễn Thị Yến, các hoạt động trưng bày, triển lãm diễn ra từ ngày 4/2 đến 1/3. Tại Trung tâm có biểu diễn múa rối nước vào 10h và 15h các ngày 13 đến 16/2 (mùng 2, 3, 4, 5 Tết Tân Sửu). Các hoạt động dành cho thiếu nhi được tổ chức từ ngày 14 đến 16/2. Lễ dâng hương khai xuân diễn ra vào ngày 20/2 (mùng 9 tháng Giêng năm Tân Sửu). Khu di sản nghỉ từ ngày 10 - 12/2 (tức ngày 29, 30 tháng Chạp năm Canh Tý và mùng 1 Tết Tân Sửu). Các điểm di tích vẫn phục vụ khách dâng hương miễn phí./.