Hà Giang là một tỉnh miền núi biên giới ở cực bắc của Tổ quốc, có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, có 19 dân tộc cùng sinh sống, trong đó có 5 DTTS rất ít người, gồm: Pà Thẻn, Lô Lô, Bố Y, Pu Péo, Cờ Lao. Đây cũng là 5 trong số 14 dân tộc có khăn đặc thù vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1227, ngày 14/7/2021. Theo đó, nhóm DTTS này luôn được sự quan tâm đặc biệt, ưu tiên đầu tư toàn diện của Chính phủ, của các cấp chính quyền.
Trong những năm qua, đồng bào các DTTS trên địa bàn tỉnh Hà Giang được quan tâm, đầu tư, hỗ trợ phát triển bằng nhiều chương trình, chính sách, dự án của Đảng, Nhà nước và các bộ, ngành Trung ương cũng như của tỉnh, đời sống đồng bào được cải thiện với nhiều thay đổi tích cực. Tuy nhiên, trong đời sống của đồng bào các DTTS tỉnh còn tồn tại một số tập quán lạc hậu, nhất là trong hôn nhân, tang ma, lễ hội, sinh hoạt tín ngưỡng, sinh hoạt gia đình và trong sản xuất. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống cộng đồng, cản trở sự phát triển KT-XH, suy giảm chất lượng nòi giống, công tác dân số kế hoạch hóa gia đình, môi trường sinh thái, an ninh trật tự, dẫn tới nghèo đói.
 |
| Toàn cảnh Hội thảo (Ảnh: baohagiang.vn ) |
Nguyên nhân tồn tại một số tập quán lạc hậu chủ yếu là do các quy định của quy ước, hương ước thôn bản; còn những trường hợp người dân thực hành hủ tục vi phạm quy định của quy ước, hương ước thôn bị xử phạt với mức phạt thấp, nên không đủ mạnh để giáo dục, răn đe. Cùng với đó, hiện nay chưa có hướng dẫn cụ thể nào trong việc cải tạo, bài trừ các tập tục lạc hậu; một số cán bộ, đảng viên thiếu gương mẫu nên còn để xảy ra vi phạm nhưng chưa được xử lý kịp thời…
Các đại biểu dự Hội thảo đã tập trung nghiên cứu Báo cáo đề dẫn Đề tài “Nghiên cứu thực trạng và giải pháp bài trừ một số tập tục lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Hà Giang” và 18 tham luận của các ngành, huyện, thành phố với các nội chủ yếu, như: Công tác lãnh, chỉ đạo xây dựng và tổ chức thực hiện quy ước, hương ước trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Hà Giang hiện nay; Kinh nghiệm tuyên truyền, vận động xóa bỏ các hủ tục lạc hậu; Vai trò của giáo dục – đào tạo trong cải tạo, bài trừ hủ tục lạc hậu; Thực trạng đời sống phong tục tập quán trong đồng bào một số dân tộc thiểu số (Mông, Dao, Nùng); Phát huy vai trò của Nghệ nhân dân gian trong bảo tồn phong tục tập quán truyền thống các dân tộc thiểu số…
Tại hội thảo, các đại biểu đã đề ra giải pháp bài trừ một số tập tục lạc hậu đồng bào DTTS, như: tiếp tục có các giải pháp can thiệp, thiết chế, chế tài để xử lý hành vi thực hành hủ tục hiệu quả hơn, nhất là với những vi phạm chưa có quy định của pháp luật để điều chỉnh, góp phần duy trì sự ổn định tư tưởng, tinh thần của đồng bào, củng cố niềm tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước.
Cùng với đó, cần xác định rõ việc cải tạo, bài trừ hủ tục là việc làm của toàn dân; quá trình thực hiện cần linh hoạt, không chủ quan, máy móc. Xây dựng đời sống văn hóa, văn minh cần thực hiện đúng theo quy ước, hương ước của thôn bản; đây là nhiệm vụ của các cấp có trách nhiệm tham gia trong việc bài trừ hủ tục; nêu cao vai trò của Hội Nghệ nhân dân gian. Tiến hành bài trừ hủ tục cần phải có lộ trình cụ thể. Đồng thời kịp thời tuyên dương khen thưởng những mô hình, gương điển hình có trách nhiệm, thực hiện tốt…