Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Đào Ngọc Dung là thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn vào sáng ngày 06/6 về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội.
Chất vấn người đứng đầu ngành LĐ-TB&XH, nhiều đại biểu quan tâm đến công tác quy hoạch, sắp xếp, tổ chức, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, bảo đảm cung cấp đủ lao động có kỹ năng nghề tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm.
 |
| Bộ trưởng LĐ-TB&XH nhận nhiều câu hỏi về vấn đề giáo dục nghề nghiệp |
Khi nào giáo dục nghề nghiệp không còn là sự lựa chọn sau cùng?
Là đại biểu đầu tiên chất vấn, đại biểu Huỳnh Thị Ánh Sương (Đoàn Quảng Ngãi) nêu rõ, theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, giải pháp về giáo dục nghề nghiệp là có chính sách để thu hút học sinh khá giỏi vào giáo dục nghề nghiệp. Đề nghị Bộ trưởng cho biết cụ thể những chính sách trên, khi nào được thực hiện? Bao giờ giáo dục nghề nghiệp mới là bậc học của hệ thống giáo dục quốc dân được học sinh lựa chọn? Khi nào giáo dục nghề nghiệp không còn là sự lựa chọn sau cùng?
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương) nêu vấn đề, theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, phần lớn các trường cao đẳng, trung cấp trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp đều tuyển sinh đào tạo cho đối tượng học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở. Tuy nhiên, có một thực trạng là nhiều học sinh tốt nghiệp THCS lại không thi được vào các trường THPT công lập. Cho nên chọn học các trường trung cấp này chỉ với mục đích là có tấm bằng tốt nghiệp THPT rồi lại tiếp tục thi vào các trường đại học. Như vậy là có sự lãng phí không hề nhỏ trong đào tạo trung cấp nghề. Đại biểu đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết có khảo sát cụ thể về vấn đề này chưa và giải pháp của Bộ để khắc phục trong thời gian tới.
Đáp lại chất vấn của đại biểu Huỳnh Thị Ánh Sương, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, thời gian qua Chính phủ đã hoàn thiện cơ cấu, hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Quốc hội đã thông qua 3 luật liên quan đến lĩnh vực này: Luật Giáo dục Đại học, Luật Giáo dục và Luật dạy nghề. Quy mô tuyển sinh hiện nay khoảng 2 triệu sinh viên, học sinh học nghề, so với cách đây 5 năm bình quân mỗi năm chỉ khoảng 500 nghìn học sinh, sinh viên, cho thấy có sự tiến bộ rõ rệt.
Bộ trưởng cũng thẳng thắng nhìn nhận, giáo dục nghề nghiệp cả về quy mô và chất lượng còn nhiều điều cần quan tâm, đổi mới và cải thiện về chính sách pháp luật, chế độ chính sách ưu đãi cho học sinh vào trường nghề chưa nhiều. Bộ trưởng nhấn mạnh, muốn đổi mới giáo dục nghề nghiệp cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, làm thay đổi nhận thức trong xã hội.
Về các giải pháp thu hút học sinh học nghề, trong đó điều quan trọng nhất là có sự ủng hộ của các bậc cha mẹ, bản thân người học; ra trường có việc làm, có thu nhập ổn định, có cuộc sống tương đối tốt; sau khi ra trường có nhu cầu học lên được học liên thông. Từ định hướng này, Bộ LĐ-TB&XH sẽ thiết kế chính sách cho sinh viên học nghề theo hướng này.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng việc thu hút học sinh vào trường nghề không phải điều dễ dàng. Số trung cấp nghề tăng do áp dụng nguyên tắc (9 cộng). Tức là học sinh sau tốt nghiệp phổ thông vào thẳng trường nghề vừa học văn hóa vừa học nghề.
Về câu hỏi có lãng phí không, Bộ trưởng trả lời không hoàn toàn lãng phí nhưng cũng chưa có đánh giá toàn diện vấn đề này và thời gian tới sẽ có đánh giá đích thực về vấn đề này. Tuy nhiên cũng theo Bộ trưởng, việc vừa học nghề vừa học văn hóa giúp rút ngắn thời gian, tạo thuận lợi hơn cho ra trường có thể tham gia thị trường lao động. Các nước đang phát triển cũng áp dụng mô hình này, cả Đức, Nhật Bản và Canada cũng áp dụng.
Quy hoạch mạng lưới đào tạo nghề nghiệp còn bất cập, chồng chéo
 |
| Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang) |
Chất vấn người đứng đầu ngành LĐ-TB&XH, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang) cho rằng, thời gian gần đây, số lượng người lựa chọn học nghề có chiều hướng gia tăng nhưng số lượng lao động được đào tạo nghề chưa đáp ứng nhu cầu. Mặc dù, mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp bước đầu đã được rà soát, sắp xếp nhưng vẫn còn nhiều bất cập. Nếu không chấn chỉnh tình trạng này sẽ là một sự lãng phí. Đề nghị Bộ trưởng cho biết, ngành lao động cần làm gì để nâng cao hơn nữa hiệu quả của việc phân luồng học sinh và chủ động dự báo nhu cầu đào tạo nghề theo từng lĩnh vực, trình độ làm căn cứ xây dựng kế hoạch tuyển sinh phù hợp với xu hướng chuyển dịch lao động hiện nay? Những bất hợp lý trong việc chồng chéo, phân tán, trùng lắp trong ngành nghề đào tao sẽ được chấn chỉnh như thế nào để giúp công tác giáo dục nghề nghiệp gắn chặt hơn với thị trường lao động và nhu cầu nguồn nhân lực trong thời gian tới?
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, công tác tuyển sinh, công tác giáo dục nghề nghiệp đã có nhiều bước tiến. Bộ đã có báo cáo với Ban Bí thư về vấn đề này, trong đó có báo cáo, đề cập đến quy mô, chất lượng đào tạo, từ đó cho thấy bên cạnh những bước tiến bộ, nhưng quy hoạch mạng lưới đào tạo còn nhiều bất cập.
Trả lời câu hỏi về việc có chồng chéo, trùng lặp trong đào tạo nghề không, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định là có. Các trường nghề hiện nay về cơ bản đang thực hiện đào tạo theo hướng tự chủ. Trừ một số ngành nghề đào tạo chất lượng cao mà nhà nước đặt hàng thì mới yêu cầu. Tình trạng chung của các trường nghề hiện nay, tuyển sinh, đào tạo chưa thực sự bám với nhu cầu, chưa bám thị trường.
Khẳng định đây là thực trạng nhức nhối, Bộ trưởng cho biết trong thời gian qua, 63 tỉnh thành đã cùng với Bộ tiến hành quy hoạch lại mạng lưới giáo dục nghề nghiệp, sáp nhập các trường trung cấp, các trung tâm giáo dục nghề nghiệp, một trường cao đẳng ở một địa phương có thể dạy nhiều hệ khác nhau, nhiều chương trình khác nhau theo đúng tinh thần Nghị quyết 19 của Trung ương. Cùng với đó, hệ thống trường nghề của các bộ, ngành, đoàn thể cũng được sắp xếp lại theo tinh thần quy về một đầu mối, theo đúng Chiến lược giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030 tầm nhìn năm 2045, để tránh trùng lặp về chức năng, về ngành nghề đào tạo như hiện nay.
Nhấn mạnh điều Bộ quan tâm trong thời gian tới là đào tạo phải gắn với nhu cầu thị trường, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định, phải làm quyết liệt hơn vấn đề dự báo cung cầu và chỉ tiến hành đào tạo khi xác định được nhu cầu. Bên cạnh đó, các trường cần tiến hành liên kết, kết hợp cũng như đặt hàng được với doanh nghiệp. Như vậy khi học sinh, sinh viên được đào tạo ra mới có việc làm./.