Chia sẻ tại Hội thảo chuyên đề về Tác hại của thuốc lá mới - Các vấn đề thực tiễn và pháp lý, bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế-Bộ Y tế cho biết: Sau 10 năm triển khai luật Phòng chống tác hại thuốc lá, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới giảm 5% nhưng vẫn còn cao, vẫn nằm trong nhóm 15 nước có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới.
 |
| Theo bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cho phép thí điểm thuốc lá mới dẫn đến khó có thể kiểm soát được các sản phẩm tương tự, đồng thời phải giải quyết các hậu quả và bệnh tật. |
Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở nước ta chưa cao nhưng bắt đầu có sự gia tăng ở giới trẻ trong khi Việt Nam chưa cho phép kinh doanh sản phẩm.
Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang được kinh doanh bất hợp pháp nhưng tỷ lệ sử dụng đã có xu hướng gia tăng. Nếu cho phép kinh doanh thì sẽ có nguy cơ tăng mạnh, thu hút giới trẻ nhiều hơn và tạo ra một thế hệ nghiện nicotine mới.
Trước đề xuất của Bộ Công Thương về việc cho phép đề xuất thí điểm kinh doanh thuốc lá mới trong 2 năm, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế nhấn mạnh: Ngành y tế đang "còng lưng" phòng chống các bệnh không lây nhiễm. Nếu cho phép thí điểm sẽ dẫn đến hậu quả nặng nề cũng như nhiều vướng mắc pháp lý. Cụ thể, chưa có đủ dữ liệu đánh giá tác động chính sách, đặc biệt là tác hại đến sức khỏe, xã hội, gánh nặng bệnh tật, hệ lụy cho giới trẻ và chi phí, tác động xã hội.
Việc đề xuất thí điểm chỉ tiếp cận từ góc độ kinh doanh, chưa nghiên cứu thấu đáo từ góc độ bảo vệ sức khỏe người dân và xã hội là chưa toàn diện. Thí điểm một sản phẩm gây nghiện nhưng không có giải pháp cho việc giải quyết các hệ lụy sức khỏe, xã hội và những hệ quả sau khi kết thúc thí điểm.
Theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, từ năm 2020-2021, Bộ Y tế đã nhiều lần gửi công văn đề nghị Thủ tướng Chính phủ cấm hoàn toàn đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
“Bộ Y tế nhất quán quan điểm bảo vệ sức khỏe người dân trên các lợi ích kinh tế, dựa trên các căn cứ khoa học, điều kiện thực tế của Việt Nam. Vì thế, không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe, các nguy cơ, tác hại lâu dài còn chưa được nhận biết. Bộ Y tế đề nghị cấm hoàn toàn thuốc lá mới”- bà Trần Thị Trang nhấn mạnh.
Theo bà Trần Thị Trang, cho phép thí điểm thuốc lá mới dẫn đến khó có thể kiểm soát được các sản phẩm tương tự, đồng thời phải giải quyết các hậu quả và bệnh tật.
Trong khi đó lại không tăng thuế và nguồn thu từ các sản phẩm này. Đặc biệt Việt Nam chưa có khả năng về khoa học và máy móc để kiểm nghiệm các sản phẩm này. Nếu thí điểm thì hậu quả rất nặng nề.
Thuốc lá thế hệ mới chứa nhiều chất độc giống như thuốc lá truyền thống
Các nghiên cứu cho thấy, thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử và thuốc lá thông thường đều độc hại đối với tế bào phổi của con người. Bên cạnh đó, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng có nguy cơ gây thương tích và tử vong do cháy và nổ.
Ngoài độc tính hóa học, các thiết bị vaping bị lỗi/hỏng đã gây ra các vụ cháy nổ dẫn đến thiệt hại tài sản và thương tích nghiêm trọng (ví dụ như chân, tay, cổ và bỏng mặt, chấn thương mặt (mắt, mũi, miệng) khác, và chấn thương tâm lý, sọ và gãy xương cổ).
BS Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam nhấn mạnh, thuốc lá thế hệ mới chứa nhiều chất độc giống như thuốc lá truyền thống, gây hại cho cả người hút và người xung quanh.
Cụ thể, nguy cơ gây nghiện nicotine, gây ra các bệnh như ung thư, nhất là ung thư phổi (thông qua tăng sinh tế bào, mất cân bằng oxy, gây chết tế bào và đột biến DNA), vòm họng, phổi tắc nghẽn, tăng nguy cơ huyết khối… Nghiêm trọng hơn thuốc lá thông thường, thuốc lá điện tử còn gây nhồi máu cơ tim, liên quan đến hội chứng tổn thương phổi cấp…
Người không hút thuốc khi phơi nhiễm thụ động với hơi thuốc lá điện tử hấp thu lượng nicotine tương đương với khi phơi nhiễm với khói thuốc thông thường. Khi phân tích thành phần không khí trong nhà có người hút thuốc lá điện tử cho thấy, việc gia tăng đáng kể lượng nicotine trên tất cả các bề mặt, có nồng độ cao của các hạt siêu mịn, nồng độ các chất gây ung thư hydro cacbua vòng thơm tăng 20%, nồng độ nhôm tăng gấp 2,4 lần sau khi hút thuốc lá điện tử…
Bên cạnh đó, các tài liệu nghiên cứu cho thấy những người đang hút thuốc lá điếu thông thường có khả năng sử dụng thuốc lá điện tử nhiều hơn những người không hút thuốc lá. Cũng có bằng chứng tại các nước trên thế giới cho thấy thanh thiếu niên không hút thuốc lá vẫn thử và bắt đầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới.
Các kết quả điều tra cũng cho thấy tỷ lệ phụ nữ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng tăng cao hơn so với tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường…/.