Tại một số tỉnh vùng cao phía Bắc nước ta, dịp mùa xuân, lễ, Tết hay ngày hội của người H’Mông, người Thái lại sôi nổi cùng những trò chơi dân gian ném pao, tung còn, đánh lông gà, thổi sáo… không chỉ đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí của đồng bào, phát triển về thể lực, kỹ năng hay tăng cường tình đoàn kết cộng đồng, trò chơi dân gian còn mang những nét lãng mạn, kín đáo tình yêu trong sáng của thanh niên nam, nữ dân tộc H’Mông và dân tộc Thái.
Trò chơi ném pao, đánh cầu lông gà của người H’Mông là một cách thể hiện tình yêu đôi lứa thú vị. Trong những ngày hội, khi chàng trai ưng ý một cô gái, họ khéo léo thể hiện tình cảm của mình qua ánh mắt, nụ cười, chàng trai rủ cô gái cùng hát giao duyên và chơi đánh lông gà. Trong số nhiều bạn chơi cùng chơi cầu, đôi trai gái dần chỉ đánh cầu riêng cho nhau, ngầm bày tỏ tình ý thầm kín của mình, để rồi sau đó đi tới tìm hiểu nhau, để có thể về thưa với cha mẹ và đi đến một cuộc hôn nhân trọn vẹn. Qua những lần ném pao, đánh lông gà trong ngày hội, không ít chàng trai, cô gái H’Mông đã nên duyên, thành vợ chồng.
Với người Thái, ném còn - trò chơi dân gian lâu đời, hấp dẫn, ẩn chứa trong đó bao điều lý thú. Ném còn được người Thái chơi theo hai cách. Cách thứ nhất: Thanh niên nam nữ chưa vợ, chưa chồng chơi theo tục tỏ tình, giao duyên. Tục này thường diễn ra vào dịp xên bản, xên mường, ngày xuân. Trai gái Thái mặc trang phục truyền thống đẹp, họ chọn một bãi đất bằng phẳng chơi còn. Nam đứng một bên, nữ đứng một bên, thoạt đầu còn tung sang nhau đại trà, sau dần dần đôi nào có tình ý tự khắc ném còn riêng cho nhau, hình thức này sau cùng là chơi từng đôi một, thông qua trái còn trong ngày hội sau này nhiều đôi đã nên vợ chồng.
Cách thứ hai là tung còn vòng hay “tọt con vong”, trò chơi dân gian dành mọi lứa tuổi, mọi đối tượng, tính cộng đồng cao. Ở giữa bãi đất rộng, người ta chôn một cây tre thẳng đứng cao khoảng 10m, đầu trên cao gắn một vòng tròn đường kính khoảng 50 - 70cm, trên vòng gắn vải xanh, đỏ, tím, vàng, ở dưới thả buông vải để khi người chơi tung còn trúng vòng dễ phát hiện ra.
Trò chơi tung còn rất vui nhộn, sôi nổi, thu hút rất đông người dân ở các bản, làng Thái tham gia, sau cuộc chơi, những mệt mỏi, nhọc nhằn trong cuộc sống đều được xua tan. Với người Thái, quả còn không chỉ là trò chơi dân gian đem lại sự sảng khoái cho cộng đồng, đó còn là nhịp cầu kết nối tình yêu đôi lứa, lưu dấu một nét đẹp độc đáo trong văn hóa Thái.
 |
| Quả còn người Thái được khâu bằng những miếng vải đủ màu sắc, trong nhồi hạt bông, thóc giống, muối ăn và một ít trấu, mang ý nghĩa của sự no đủ. Loại còn của người Thái ở Nghĩa Lộ (Mường Lò, Yên Bái) có dây làm như thân rồng với chín tia nắng, tám tia mưa, với ý nghĩa mang mọi điều may mắn, tốt lành cho một năm mới. |
 |
| Quả còn thể hiện văn hoá giao duyên người Thái. |
 |
| Theo những người Thái, tài khéo léo của người ném còn là không để cho còn rơi xuống đất. Họ ném đến khi nào thấy nhắm mắt lại cũng có thể bắt được quả còn của bạn chơi ném sang. |
 |
| Các thiếu nữ dân tộc Thái giới thiệu văn hoá dân tộc Thái tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội. |
 |
| Đồng bào H’Mông ở vùng cao phía Bắc có nhiều trò chơi dân gian đặc sắc như đánh tu lu, leo cây, đánh cầu lông gà…, nhưng phổ biến nhất là trò chơi ném pao. |
 |
| Quả pao được các cô gái H’Mông khâu từ những miếng vải lanh thành trái tròn, to bằng quả cam, bên trong nhồi hạt lanh với quan niệm tượng trưng cho sự sinh sôi và phát triển. |
 |
| Quả pao cũng được ví như “ông tơ bà mối” để các thanh niên H’Mông quen biết và tỏ lời yêu đương. Sau mỗi cuộc chơi, quả pao được tặng lại cho bạn chơi để có cớ đến thăm nhà và tìm hiểu nên duyên. |
 |
| Trong cuộc vui, nếu cô gái ưng chàng trai nào thường là họ khéo léo giấu tình cảm qua ánh mắt, nụ cười, còn các chàng trai ưng cô gái nào thì giữ luôn quả pao. |
 |
| Trái pao là một cách giao duyên đằm thắm của nam nữ thanh niên H’Mông. |
 |
| Đánh cầu lông gà vui hội của nam nữ thanh niên H'Mông. |
 |
| Trò chơi dân gian của người H’Mông. |
 |
| Ngày nay, trò ném pao đã theo chân các chàng trai, cô gái H’Mông tới nhiều vùng miền đất nước. Những quả pao được tung lên trong các buổi giao lưu văn hoá, những dịp gặp gỡ đã góp phần gìn giữ một trò chơi dân gian, một nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào H’Mông. |