Nhiều khó khăn, vướng mắc trong đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế
Chiều ngày 20/9, tiếp tục Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9, sau khi nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).
Trong đó, một vấn đề được nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm là ách tắc trong đấu thầu thuốc, vật tư y tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ việc đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế “có vấn đề gì không mà tổ chức thực hiện lại khó như thế”.
Đối với công tác đấu thầu thuốc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cơ quan soạn thảo lý giải vì sao giá đấu thầu thuốc lần sau phải thấp hơn lần trước, nếu như vậy sẽ tiến tới giá đấu thầu thuốc bằng 0; vướng mắc này thuộc Luật Đấu thầu hay trong nghị định, thông tư của Bộ Y tế.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng với lĩnh vực y tế, nhiều trường hợp phải tháo gỡ khó khăn nhưng mặt khác phải nghiêm túc và chặt hơn. Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng, trước đây, nói thuốc biệt dược không đấu thầu được, nhưng khi mở thêm một kênh đấu thầu bên Bảo hiểm xã hội thì vẫn đấu thầu được. “Kết quả hai bên làm thì biệt dược vẫn đấu giá được”, Chủ tịch Quốc hội nói.
 |
| Toàn cảnh phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng) |
Giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn báo cáo một số vấn đề khó khăn, vướng mắc của ngành y tế trong đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế cũng như tham gia ý kiến vào dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi).
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết, Luật Đấu thầu đã có quy định về mua sắm trong trường hợp đặc biệt, cấp bách nhưng quy định chưa cụ thể. Bên cạnh đó, Luật Đấu thầu cũng chưa có quy định việc mua sắm thông qua các tổ chức quốc tế, mua sắm thuốc, vaccine, trang thiết bị vật tư y tế thông qua các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc. Theo Thứ trưởng, tổ chức mua sắm quốc tế chuyên nghiệp có năng lực mua sắm đang được nhiều nước trên thế giới, các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á đã và đang áp dụng cho thấy có hiệu quả kinh tế.
Luật Đấu thầu quy định hợp đồng trọn gói là loại hợp đồng cơ bản đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn đơn giản, gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp hỗn hợp có quy mô nhỏ phải áp dụng hợp đồng trọn gói. Tuy nhiên, trong lĩnh vực y tế, các gói thầu quy mô nhỏ như xử lý chất thải y tế nguy hại, mua thuốc hóa chất, vật tư y tế không thể xác định trước được số lượng do hoàn toàn phụ thuộc vào mô hình bệnh tật, số lượng người bệnh đến khám, chữa bệnh nên không thể áp dụng hợp đồng trọn gói. Thời gian thực hiện hợp đồng mua sắm thường xuyên chỉ áp dụng cho 1 năm cũng gây khó khăn, mất thời gian để lựa chọn nhà thầu.
Mặt khác, hệ thống văn bản hướng dẫn về mua sắm thường xuyên chưa được ban hành đầy đủ các khái niệm theo Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý và sử dụng tài sản công và Luật Đấu thầu chưa thống nhất như dự toán chi, dự toán mua sắm… nên dẫn đến việc vận dụng gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP về mặt lâu dài đấu thầu, đàm phán giá để lựa chọn đơn vị trúng thầu nên chỉ có 1 hoặc 1 số ít đơn vị trúng thầu cung cấp thuốc, vật tư trong thời gian từ 1-3 năm cho các cơ sở y tế. Từ nguyên nhân đó dẫn đến tình trạng chỉ có một số đơn vị trúng thầu cung ứng, các đơn vị không trúng thầu sẽ không nhập hoặc sản xuất nên có thể dẫn đến tính độc quyền, mất đi tính cạnh tranh…
Bộ Y tế sẵn sàng chuyển giao nếu BHXH Việt Nam đảm đương việc đấu thầu tập trung thuốc, thiết bị y tế
 |
| Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng) |
Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã lý giải về nguyên nhân thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế mà các ý kiến các thành viên UBTVQH nêu. Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, có tình trạng trên do nhiều nguyên nhân, trong đó có cả khách quan và chủ quan.
Sau dịch COVID-19, nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân tăng vọt (nhiều đơn vị thống kê so với cùng kỳ tăng từ 40-60%) khiến dự trù về thuốc, vật tư y tế không sát, vượt nhu cầu so với thực tế. Bên cạnh đó, dịch bệnh diễn ra trên toàn cầu đã khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy.
“Đâu đó cũng có tâm lý e dè của một số đơn vị, đặc biệt là người đứng đầu của một số đơn vị” – Thứ trưởng nói.
Cũng theo thứ trưởng, một số đơn vị của Bộ Y tế vừa qua quá tập trung vào công tác phòng, chống dịch, Trung tâm mua sắm tập trung ít người, trong khi đó việc thì nhiều.
Để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, Thứ trưởng cho biết, Bộ Y tế, cụ thể là Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc Quốc gia đã giải quyết được được 86/106 loại thuốc thầu tập trung. Với thuốc biệt dược đã đàm phán được 19/65 loại, còn lại những thuốc khác trong thời gian tới sẽ hoàn thiện.
Bộ Y tế cũng dự kiến chỉnh sửa Thông tư 15, theo đó phân cấp, phân quyền nhiều hơn cho cấp dưới. Các danh mục thuộc dự kiến cũng được thu nhỏ lại, thay vì 106 loại thuốc sẽ chỉ tập trung vài chục loại sẽ khả thi hơn.
“Chủ tịch Quốc hội có ý kiến rất hay là nên chăng Bảo hiểm xã hội Việt Nam tham gia vào thầu tập trung. Nếu có sự tham gia của Bảo hiểm xã hội Việt Nam trong việc thầu tập trung thuốc, thiết bị y tế thì quá tốt và sẽ giảm được gánh nặng cho Bộ Y tế. Bộ Y tế cho rằng, nếu Bảo hiểm xã hội Việt Nam đảm đương được việc này thì Bộ Y tế rất vui mừng và rất sẵn sàng chuyển giao” – Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định./.